الهام رضاپور- بخش عمده سالهای از دست رفته عمر ناشی از مرگهای زودرس به دلیل بروز حوادث، اختلالهای رفتاری و بیماریهای قلبی و روانی است.
این در حالی است که با ارتقای آگاهی، تقویت مسئولیتپذیری در مقابل سلامت و تغییر رفتار و سبک زندگی میتوان آمار ابتلا به انواع بیماریهای حاد یا مزمن را کاهش داد و نقش بسزایی در کاهش هزینههای درمانی و سلامت جامعه داشت.
اما در واقع موضوع سلامت در جامعه از مقدماتیترین الگوهای آموزشی و اقدامات پیشگیرانه برای ترویج خودمراقبتی شهروندان بهعنوان مهمترین شکل مراقبت اولیه برای حفظ سلامت، داشتن زندگی سالم و پیشگیری از انواع بیماریها مغفول مانده است.
هر فردی میتواند از دانش، مهارت و توان خود به عنوان یک منبع استفاده کند. برای مثال میتوان با افزایش مهارتها و با بهرهگیری از تکنیک های تغذیه سالم، ورزش و اصلاح الگوی زندگی افراد را به سمت مراقبت از خود در برابر آسیبهای مختلف سوق داد، موضوعی که میتواند حتی از مصرف غیرضروری دارو جلوگیری و در مدتی کوتاه روشهای خودمراقبتی را جایگزین مصرف آن کند.
آموزش همگانی سلامت و ارائه منابع اطلاعاتی قابل اعتماد برای ترویج خود مراقبتی در برابر بیماریهای ساده میتواند مراجعات پزشکی را کاهش دهد و بر این اساس توجه جدی به فرهنگسازی خودمراقبتی در شهرها که روزانه آماج حوادث و بیماریهای غیرواگیر و مزمن متنوعی است، امری اجتنابناپذیر و ضروری است. طرح های سلامت محور که با هدف آگاهسازی و ایجاد حساسیت بیشتر شهروندان نسبت به مسائل مربوط به سلامت فردی، خانوادگی و آموزههای خودمراقبتی انجام می شود، قابل تقدیر است چون لازمه رسیدن به جامعه سالم، وجود انسانهای سالم است و انسان سالم فردی است که از نظر مباحث رفتاری ، تربیتی ، جسمی و حیاتی از سلامت کامل برخوردار باشد.
در این شرایط جامعه برای داشتن زندگی سالم نیازمند اصلاح روش های زندگی و بهره گیری از توصیه های سلامتی است و در این راستا همکاری تمام سازمان های مرتبط و آگاهى دادن واطلاع رسانى به مردم در زمینه فرهنگ سلامت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بدون تردید با ارتقای فرهنگ سلامت و اصلاح رفتار و شیوه زندگی می توان تا حد زیادی از بار بیماری ها را کاهش داد.
امروز موارد مخاطره آمیز سلامتی مثل سوءتغذیه، رژیم غذایی نامناسب، فشارخون بالا، مصرف دخانیات، کم تحرکی و اضافه وزن، دود ناشی از آلاینده های زیست محیطی، رفتارهای مخاطره آمیز، حوادث و سوانح و مصرف خودسرانه دارو به شدت سلامت مردم را تهدید می کند و این موضوع نشان می دهد تامین سلامت مردم بدون ارتقای توانمندی افراد برای حفظ و ارتقای سلامت راه به بیراهه خواهد برد.