گره مشکلات بر فرش پر آوازه مود
فرش مود با سابقه ای چند صد ساله، از دیر باز تا کنون مورد توجه بوده و امروز نام این فرش با بهترین فرش های دستباف ایران پیوندی نا گسستنی خورده و از شهرتی جهانی برخوردار است اما با وجود این که این کالا یکی از شاخصهای شناخت فرهنگ این منطقه به شمار می رود و ایجادصدها اشتغال مستقیم و غیرمستقیم ،ایجاد ارزش افزوده ، درآمد ارزی و افزایش صادرات و همچنین رونق و توسعه زندگی روستایی ازجمله مزیت های آن است، تا به امروز این صنعت نتوانسته آن طور که باید رضایت هنرمندان فرش را جلب کند و شاید این مهمترین دلیلی باشد که روز به روز از رونق فرش بافی در روستاهای این منطقه کاسته می شود .
این روزها نه تنها آبادی هاسوت وکورشده بلکه صدای کارگاههای قالی بافی از کوچه پس کوچه های شهر وآبادیها کمتر به گوش می رسد.
مشکلاتی از جمله نبود بیمه بافندگان ، نبود بازار فروش و حمایت ضعیف مسئولان پایه های فرش دستباف که امروز ازآن به عنوان صنعت خراسان جنوبی یادمی شود را سست کرده است.
فرش مود و قهستان در خراسان جنوبی یکی از شناخته ترین برندهای فرش دستباف دربازارجهانی به لحاظ طرح ,نقش,خلاقیت وزیبایی وکیفیت است که همواره هدف مشتریان خاص بوده و حتی زینت بخش موزه ها و مجموعه های مخصوص جهان می باشد. رئیس شورای اسلامی مود در گفتگو با «خراسان جنوبی» با اشاره به شهرت جهانی فرش های دستباف مود می گوید : برخی فرش های دستباف مود جزو نفیس ترین فرش های ایران اند.
به طوری که تعدادی از این فرش ها در موزه کشورهای اروپایی به ویژه آلمان و یک جفت قالیچه کار مرحوم حاج علی مهدی زاده مود در شهر پاریس نگهداری می شود.
« سیدعلیرضا شواکندی» می گوید:قالی های این منطقه از گذشته دور شهرت داشته و قدمت آن به دوره قبل از صفویه می رسد.
به گفته وی رونق و شکوفایی صنایع فرش دستباف در این منطقه به زمانی بر می گردد که حاجی اسدی معروف به مصباح السلطنه قبل از سال 1300 تا 1312 در شهر مود کارگاه قالی بافی دایر کرد.این کارگاه با 40 دار قالی استادکاران زیادی را پرورش داد که همچنان از آنها یاد می شود.
وی اضافه می کند: در شهر مود از بافندگان قدیمی فرش می توان از ملا اسماعیل دستگردی و فرزندانش به ویژه حسین دستگردی که شهرت قالی سعدی را به او منسوب می کنند و مرحوم حاج غلامرضا زمانی مود،کربلایی عباس مودی، هادی نیا، برادران دقتی مود، جمشیدبیک مودی، احمدعلی بیک مودی و رستم مودی و... نام برد.
او با اشاره به ثبت جهانی شدن این هنر مود می گوید: رنگ آمیزی قالی های مود که با استفاده از رنگ های طبیعی چون برگ و پوست گردو، انار و ... انجام می شود؛ هماهنگ، موزون و سرشار از زندگی است و طرح های مسجدی، ریز ماهی، لچک ترنج، سعدی، خشتی و کله اسبی هنرمندان مود از شهرت زیادی برخوردار است .
وی ادامه می دهد: به همین دلیل در راستای تحقق اهداف مربوط به ثبت جهانی محصولات مهم و راهبردی استان و پیگیری های صورت گرفته از طرف دفتر حمایت از مالکیت صنعتی وزارت صنعت، معدن و تجارت فرش دستباف مود بیرجند و قهستان در 15 آبان ماه سال جاری به ثبت جهانی رسید .
با این وجود رئیس شورای اسلامی مود از دستمزد کم قالی بافان گلایه دارد و می گوید : درحال حاضردرشهروروستاهای بخش مودبیشترفرش وقالیچه های1و نیم و2 و نیم متری بافته می شود و شایدقالی های 6و9و12متری تنها50 دارآن فعال باشد.
وی علت تعطیلی کارگاه های قالی بافی را نبود بازارفروش،ارزان بودن باتوجه به گرانی مواداولیه فرش وارزان ومتنوع بودن فرشهای ماشینی درمقابل فرش دستباف برای مصرف کننده بیان و اضافه می کند: باتوجه به پایین بودن قیمت فرش دستباف و بالابودن قیمت مواداولیه دستمزدبافنده تامین نمی شود.
چه بسا یک فرش 6 متری با دو نفر نیروی کار در مدت 6 ماه بافته شود که حدود5میلیون تومان فقط بایددستمزدپرداخت شود اماهزینه دستمزد ومواداولیه درمقابل قیمت کم است.
او در محور تولید فرش ، کم توجهی به حقوق و مزایا و بیمه کارگران شاغل در این صنعت، پراکندگی قالیبافان و استفاده نکردن از کارگاه های متمرکز، را عمده مشکلات عنوان می کند که به گفته وی با ثبت جهانی شدن این میراث ضرورت دارد برای باز کردن گره به گره این مشکلات مسئولان وارد کار شوند.
در گفتگوی خراسان جنوبی با رئیس اتحادیه فرش استان وی فرش تجاری مود را یکی از پر آوازه ترین فرش های جهانی عنوان می کند که البته به گفته وی در شهر مود و روستاهای اطراف بافنده چندانی ندارد .کامیابی مسک می گوید آنچه از آن به فرش مود یاد می شود در واقع فرش های تجاری منطقه بیرجند، درمیان، سربیشه ،نهبندان و خوسف است که دربازار به فرش تجاری مود معروف است.
وی درباره آمار و ارقام فرش بافان شهر مود می گوید: تعداد فرش بافان در این منطقه روز به روز رو به کاهش بوده و از طرفی درآمد پایین و بیمه نشدن قالیبافان از دو سال پیش بر بی میلی قالیبافان این فرش تجاری و روی آوردن به مشاغل دیگر همچنان افزوده است. به گفته وی باز کردن گره مشکلات هنرمندان این هنر پرآوازه نیاز به همت دولت و مسئولان دارد بنابراین نیاز است مسئولان برای رونق این هنر جهانی پررنگ عمل کنند.