کام تشنه 70 هزار خانوار عشایراستان
رنجبر- در این سال ها که خشکسالی پنجه درپنجه زمین انداخته و رخسار زمین هر روز بیشتر رنگ می بازد عشایر استان هم بی نصیب از خست آسمان نمانده اند و لب های تشنه شان منتظر قطره ای آب است.
18سال انتظار برای گریه آسمان سبب شده تا خنده بر لبان عشایر بخشکد. هرچند امور عشایری استان آبرسانی سیار به این قشر را در دستور کار قرار داده اما با وجود خدمات زیاد هنوز کام 70 هزار خانوار و دام عشایر استان تشنه است و منتظر آب.
آن طور که مدیر کل امور عشایری استان می گوید: آبرسانی سیار برای تأمین آب شرب مورد نیاز عشایر و دام آن ها یکی از پروژه های مستمر این اداره کل است زیرا 18 سال خشکسالی و کم بارانی سبب شده تا عمده چشمه ها و چاه های مالداری که از منابع اصلی تأمین آب جامعه عشایری است بخشکد و حدود 70هزار خانوار عشایری استان در 480 منطقه نیازمند تأمین آب باشند.
بر این اساس سال گذشته بیش از 135 هزار متر مکعب آب شرب انسان و دام با 15 دستگاه تانکر دولتی و 8 دستگاه تانکر اجاره ای بخش خصوصی برای عشایر استان حمل شد.
به گفته «قوسی» براساس نقشه برداری ایل راه های عشایری که در سال 93 انجام شد خراسان جنوبی 6 هزار و17 کیلومتر ایل راه عشایری دارد که این ایل راه ها بعد از راه های روستایی واقع می شوند و براساس وضعیت مراتع و کوچ عشایر به مناطق ییلاق و قشلاق هر سال 5 هزار کیلومتر از این ایل راه ها نیاز به مرمت و موج تراشی دارند و سال گذشته بیش از5 هزار و 900کیلومتر ایل راه عشایری استان مرمت و موج تراشی شد.
80درصد عشایر در مناطق مرزی
وی ادامه می دهد: حدود 80 درصد عشایر استان در شهرستان های مرزی نهبندان ، سربیشه ، درمیان و زیرکوه و بقیه در دیگر نقاط استان حضور دارند.
عشایر استان بیشتر نیمه کوچ رو هستند و کوچ درون استانی دارند ولی درسال هایی که بارندگی کم است و مراتع از وضعیت مناسبی برخوردار نیست تعدادی از عشایر شهرستان های شمالی استان به استان های همجوار کوچ می کنند.
از طرفی هر سال خراسان جنوبی در شهرستان های نهبندان ، سربیشه وخوسف میزبان عشایری از استان سیستان و بلوچستان است که تعداد آن ها بین 300 تا 500 خانوار با توجه به شرایط مرتعی استان متغیر است.
5 طرح اولویت دار
مدیرکل امور عشایری استان از 5 طرح دارای اولویت این اداره کل هم صحبت می کند و توضیح می دهد: طرح افزایش تولید گوشت قرمز یکی از این طرح هاست که در راستای این طرح سال گذشته 59 میلیارد ریال تسهیلات قرض الحسنه 5 ساله و 18 میلیارد ریال تسهیلات یک ساله برای خودکفایی زنجیره تولید گوشت قرمز به هزار و 570 خانوار عشایری استان پرداخت شد.
به علاوه در سال جاری نیز هزار و 500 میلیارد ریال تسهیلات قرض الحسنه 5 ساله و 20هزار میلیارد ریال تسهیلات یک ساله ارزان قیمت برای عشایر کشور مصوب شدکه پس از تعیین بانک عامل توسط بانک مرکزی سهم استان ابلاغ می شود و براساس قول مساعد مسئولان سازمان امور عشایری 150 میلیارد ریال از این تسهیلات برای استان تامین خواهد شد.
«قوسی» طرح بعدی را توسعه صنایع دستی عنوان می کند و در این مورد می گوید: با توجه به شرایط حاد خشکسالی و فقر شدید مراتع استان ، دامداری سنتی از توجیه اقتصادی کمتری برخوردار است در نتیجه برای درآمدزایی خانوارهای عشایری از طریق مشاغل جایگزین توجه به صنایع دستی در دستور کار قرارگرفت و سال گذشته با تاسیس 36 صندوق خرد اعتبارات زنان عشایری که هزار و247 نفر اعضای این صندوق ها هستند اقدامات اولیه برای اجرایی شدن این طرح انجام شد . وی طرح توسعه باغ ها و کشت و جمع آوری گیاهان دارویی را هم مطرح می کند و می افزاید : با توجه به شرایط حاد بی آبی در استان و برای استفاده بهینه از آب کشاورزی در مناطقی که استعداد تامین آن وجود دارد با برگزاری دوره ها و کلاس های آموزشی و ترویجی برای عشایر می توان با تغییر الگوی کشت از محصولات زراعی کم درآمد و آب بر به سمت توسعه باغ ها گامی موثر به منظور افزایش درآمد و راندمان بهینه آب برداشت.
گیاهان دارویی
به گفته وی خراسان جنوبی دارای گیاهان دارویی با اسانس و ماده موثر بسیار بالایی است و با توجه به آشنایی عشایر با مراتع با آموزش و ترویج می توان در این زمینه نیز فعالیت کرد که یکی ازطرح های اولویت دار در سال جاری است.
طرح گردشگری و بوم گردی در مناطق عشایری در مرحله بعدی قرار دارد که در این زمینه هم تفاهم نامه ای در سطح ملی با سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور منعقد شده است تا نقاط عشایری مستعد گردشگری و بوم گردی توسط این سازمان شناسایی و زیر ساخت های لازم برای توسعه تامین شود.
در این زمینه فعالیت در استان نیزشروع شده است و برخی مناطق کویری و محلات عشایری پذیرای گردشگران و بازدید کنندگان هستند.
وی در مورد طرح پوشش همگانی بیمه اجتماعی خانوارهای عشایر و بیمه دام عشایرهم می گوید: از آنجا که بیمه همواره پشتوانه تولید است و انگیزه برای سرمایه گذاری را بالا می برد در سال های گذشته تعداد زیادی از شرکت های تعاونی عشایری به عنوان کارگزار بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر و همچنین کارگزار بیمه دام و محصولات کشاورزی مجوز فعالیت دریافت کرده اند و در زمینه پوشش بیمه اجتماعی خانوارهای عشایری و بیمه دام رشد چشمگیری داشته ایم.
به علاوه با اجرای طرح های مناسب برای بازنشستگی صندوق بیمه روستاییان و عشایر و همچنین پرداخت به موقع غرامت های دامداران آسیب دیده در سال جاری در این زمینه نیز رشد مناسبی خواهیم داشت.
به گفته وی در نهایت هدف از اجرای این طرح ها درآمدزایی و ماندگاری عشایر در مناطق مرزی و عشایری است.
بیمه اجتماعی عشایر
وی می گوید : بیمه اجتماعی عشایر و بیمه دام هر سال انجام می شود و به صورت اختیاری از طرف عشایر و منوط به پرداخت حق بیمه است وبه عنوان تنها عامل برای افزایش و اجرای طرح های تشویقی به حساب می آید که در این زمینه سال گذشته اقدامات خوبی از سوی دولت انجام شد. به عنوان مثال کارهای بازنشستگی افراد بالای 70 سال با 10 سال سابقه پرداخت بیمه و پرداخت غرامت مربوط به بیمه دام تا پایان اردیبهشت ماه سال جاری انجام شد که این اقدامات می تواند تاثیر بسزایی در افزایش بیمه شدگان اجتماعی و تعداد دام بیمه شده داشته باشد.
مدیرکل امور عشایری استان از ساماندهی حدود نیمی از عشایر خراسان جنوبی در 135 کانون اسکان عشایری استان اطلاع می دهد که از این تعداد 8 کانون هدایتی و 127 کانون حمایتی هستند و از آنجا که اسکان عشایر به طور داوطلبانه و اختیاری است در این زمینه اداره کل امور عشایر و دیگر دستگاه های اجرایی استان با تأمین زیر ساخت ها در نقاط جمعیتی عشایری زمینه را فراهم می آورند.
استان ماقبل آخر در تامین اعتبار
«قوسی» می گوید: اعتبارات سال جاری هنوز بین دستگاه های اجرایی استان توزیع نشده است ولی سال گذشته اداره کل امور عشایر از محل اعتبارات استانی ( ماده 180 ، تملک دارایی ها و 2 درصد حاصل از صادرات گاز و نفت ) 64 میلیارد و 850 میلیون ریال اعتبار مصوب داشت که در مقایسه با سال قبل آن (94) رشد چشمگیری داشت طوری که در مقایسه اعتبارات مصوب حوزه عشایری کشور در همان سال اداره کل امور عشایری استان ماقبل آخر بود.
وی ادامه می دهد: در سال 95 با همت مسئولان استان و رشد اعتبار مصوب در ردیف استان های متوسط کشور قرار گرفتیم و با شناختی که مسئولان خراسان جنوبی از مشکلات حوزه عشایری دارند و جایگاه چهارمی استان از نظر جمعیت عشایری شاید در سال جاری حداقل در جایگاه چهارم کشوری از لحاظ اعتبار قرار بگیریم.
وی می افزاید: در سال جاری با توجه به افزایش میزان و زمان مناسب بارندگی ها، مراتع استان نسبت به مدت مشابه سال قبل از وضعیت بهتری برخورداراست که براین اساس پیش بینی می شود عشایر استان در زمینه تولیدات دامی رشد 10 درصدی نسبت به سال گذشته داشته باشند.
به علاوه از ابتدای سال جاری تا پایان اردیبهشت ماه ، عشایر استان حدود 7 هزارتن فرآورده دامی شامل 600 تن شیر و فرآورده لبنی، 320 تن کرک و مو و 520 تن گوشت قرمز به ارزش حدود 700 میلیارد ریال تولید کردندکه بیشتر این تولیدات خود مصرفی است و قسمتی از آن نیز در بازارهای داخل استان به فروش می رسد.