قاسمی- اول تیرماه، روز تبلیغ و اطلاع رسانی دینی، روزی برای اعتلای فرهنگ نغز و پر بار اسلامی، تبلور حیات معنوی و ترویج شاخص های اعتقادی است.
به گزارش «خراسان جنوبی» طی سال هایی که از فعالیت سازمان تبلیغات اسلامی سپری شده به اقتضای شرایط و نیازمندی های مطرح در جامعه فعالیت های این سازمان نیز دستخوش تغییر و تحول شده و پیرو تحولاتی که لازمه وجودی یک نهاد پویاست این مجموعه با تنوع کار و مطالبات مختلفی مواجه بوده است.
حجت الاسلام «رضایی» سرپرست اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان جنوبی در گفت و گو با «خراسان جنوبی» به قسمتی از آن چه در این حوزه در استان وجود دارد اشاره می کند و چگونگی پاسخگویی به برخی مطالبات در استان از جمله برنامه های فرهنگی در مرز، وضعیت حضور روحانیان و ضرورت های مورد نیاز روحانیت در منطقه ، چرایی همگامی با نیازهای روز مخاطبان و...را تشریح می کند.
با توجه به مرز مشترک با افغانستان برای مقابله با هجمه های فرهنگی که استان راتهدید می کند چه اقداماتی انجام می دهید؟
افغانستان کشوری با موقعیت خاص ، حساس و هم مرز با استان است اما از نظر فرهنگی، تفاوت هایی با این کشور داریم بنابراین دو کار عمده در مقابل این هجمه ها می توان انجام داد اول این که فعالیت های تبلیغی در نوار مرز افزایش یابد و برای این روستاها روحانی مستقر و یا حداقل برای مناسبت ها روحانی اعزام شود که در حال حاضر در شهرستان های مرزی نهبندان، سربیشه، درمیان و حاجی آباد 25 روحانی فعالیت دارند و 77 روحانی مستقر و 115 نفر در قالب طرح هجرت در این روستاهای استان فعال هستند.
حجت الاسلام«رضایی» بخش دوم کار را برنامه ریزی برای اتباعی می داند که به ویژه در مرکز استان حضور دارند و با پیگیری ها، محدودیت های موجود در این زمینه برداشته و هیئت متحده سیدالشهدا (ع) برای آنها راه اندازی شده است.
در نوار مرزی هم هیئت های مذهبی فعال هستند و چنانچه روحانی دایمی در این نقاط مستقر نباشد در قالب طرح هجرت کوتاه مدت به این نواحی افرادی اعزام می شوند.
هر چند حضور امامان جماعت در شهرستان ها و به ویژه مناطق مرزی استان وزنه فرهنگی خوبی محسوب می شود که در کاهش هجمه ها نیز موثر است اما در اقدام بعدی به منظور راه اندازی خانه قرآن به ویژه در روستاها تلاش می شود .
اگرچه یکی از تهدیدهای مرز در استان ورود مواد مخدر است اما نمی توان از خطر برخی آسیب های اجتماعی و فقر فرهنگی در بعضی از این نقاط نیز غفلت کرد.
از دیدگاه او پوشش شبکه های صدا وسیما به ویژه درنقاط مرزی، جلوگیری از ورود ابزار فرهنگی غیر مجاز و... باید مورد توجه قرار گیرد و به گونه ای عمل شود که مرزنشین سمی بودن جاذبه های فرهنگی کاذب مانند ماهواره و... را درک کند و به این منظور باید در زمینه فرهنگی بیشتر کار شود و البته در کنار آن خلاء ها برطرف و محصولات فرهنگی هنری جایگزین شود تا مرزنشینان گرایش کمتری به استفاده از امکانات فرهنگی غیر مجاز و ...داشته باشند. این روزها 982 روحانی در استان فعال هستند که از این تعداد حدود 750 نفر را روحانیان دایمی، مستقر و طرح هجرت تشکیل می دهند و 250 روحانی از مشهد، قم و اصفهان به استان اعزام شده اند و به اداره های شهرستانی هم اعلام شده روحانیون قادر به استقرار در استان را شناسایی کنند تا امور اداری آنها به ویژه برای مستقر شدن در نقاط مرزی سریع انجام شود.
در شرایط فعلی هنوز خراسان جنوبی با کمبود حدود 600تا 700 روحانی برای مناسبت های سالانه در منطقه مواجه است و این مشکل در روستاهای بالای 100 نفر جمعیت بیشتر دیده می شود به این منظور به حدود 65 روحانی برای فعالیت های تبلیغی این روستاها نیاز است.
ضمن این که در برخی روستاها به هردلیل خانه عالم خالی است و روحانی آنها به دلیل بیماری، ادامه تحصیل فرزند و... محل را ترک کرده و هنوز فردی جایگزین نشده است. در حال حاضر40 روستا این وضعیت را دارند اما به تدریج روحانیانی برای استقرار در خانه های عالم خالی که در همه شهرستان ها پراکنده اند اعزام می شوند.
برای تاسیس مراکز اطلاع رسانی تخصصی تبلیغی ودینی در استان چه کاری انجام شده است؟
در خراسان جنوبی بحث کارشناسی رسانه مطرح و سایت تبیان بعد از وقفه ای دوساله فعال شده است وظرفیت بالایی برای اطلاع رسانی در زمینه های فرهنگی، مذهبی و... دارد، علاوه براین کانال تلگرامی به زودی برای علاقه مندان به این فضا فعال می شود تا پاسخگوی نیاز مخاطبان باشد.
چند درصد روحانیان منطقه جوان و به روز هستند تا از مخاطبان خود عقب نمانند؟
روحانیان جوان به امکانات روز جامعه از جمله کانال ها، سایت ها، کتابخانه دیجیتال و نرم افزارهای کتابخانه ای دسترسی دارند.
به روز شدن روحانیان به خصوص به آنها که مستقر و در طرح هجرت فعالند توصیه شده است و در اولین قدم، گزارش کار آنها از طریق سامانه دریافت می شود . در استان 75 روحانی مستقر، 110 نفر درطرح هجرت و تعدادی هم غیر بومی هستند که نیمی از این افراد جوان وبه روز و با فضای مجازی مرتبط هستند.
اهل منبر که با مخاطب سر و کار دارند باید به روز باشند به همین دلیل به روحانیان توصیه می شود که همراه جامعه و مباحث روز حرکت کنند زیرا در کار تبلیغ موفق تر خواهند بود.
خواسته یا ناخواسته فضای مجازی تاثیرات خود را بر جامعه می گذارد که می توان از آن حتی در امور مذهبی و تبلیغی هم بهره برد.
محتوای سخنرانی ها چقدر با نیاز روز و درخواست های جوانان هماهنگ است و در این زمینه چه اقداماتی انجام می شود؟
تاکید داریم که مبلغ نباید از جامعه و مباحث روز عقب بماند، مخاطب امروز متعلق به 40سال قبل و با سواد پایین نیست و میانگین تحصیل مخاطبان، دیپلم و بالاتر است و اندیشه های متفاوتی در این جمع ها حضور دارند بنابراین به روحانیان تاکید می شود بر همین اساس و شرایط اطلاعات داشته باشند.
مبلغ باید مخاطب شناس باشد و براساس سطح علمی جامعه صحبت کند و در حال حاضر نرم افزارهایی هم در این زمینه وجود دارد.
با این وجود تبلیغات اسلامی دوره های آموزشی در مقاطع مختلف ونه فقط برای روحانیت بلکه ویژه مداحان و... هم برگزار می کند که فقط همایش و سخنرانی نیست بلکه به صورت کارگاهی و آموزشی، حضوری وغیر حضوری و گاه با آزمون است.
چرا حضور روحانیت فقط در مسجد و حسینیه و...احساس می شود و این قشر کمتر به طرف جامعه می روند؟
برنامه این است که حضور روحانیان در جامعه فقط محدود به این مکان ها نباشد، برای مثال در ماه رمضان جزء خوانی قرآن در پارک ها برگزار می شود و مفسران ما به روز صحبت می کنند.
موافقم که نباید حضورشان محدود به رمضان باشد و در نوروز هم در ورودی های شهرها روحانیانی حضور داشتند که علاوه بر پاسخگویی به سوالات شرعی مسافران، برای کودکان و نوجوانان قصه می گفتند و یا حتی با هدیه دادن به بچه ها فاصله خود را با آنها کمتر می کردند یا در ماه رمضان برخی از روحانیان با حضور در ایستگاه تندرستی و پاسخگویی به مردم در جمع آنها حضور می یابند. هر چند تعداد روحانیان متخصص در زمینه کودک و نوجوان در استان کم است اما عده ای در این بخش، کار تخصصی انجام می دهند و به مسائل دینی می پردازند و برای مناسبت ها نیز تعداد زیادی از خارج استان می آیند.
وقتی شرایط ویژه برای ایجاد انگیزه ماندن روحانیان در مناطق مرزی در نظر گرفته نمی شود چه توقعی برای اعزام روحانی از استان های دیگر هست؟
روحانیان براساس باور قلبی و عشق به فرهنگ اهل بیت فعالیت می کنند و آنچه به عنوان هدیه یا همان حق الزحمه دریافت می کنند رقمی برای زندگی در مرز نیست.
این مبلغ نسبت به نوع فعالیت برای فردی که در مرز زندگی می کند ناچیز است وهرچند افزایش حق الزحمه به ویژه در نقاط مرزی با تبلیغات اسلامی است اما توان استان محدود است و دستگاه های دولتی باید اعتباری تامین کنند که توزیع شود در حالی که یک روحانی در قبال خانواده اش مسئولیت دارد، خانواده ای که او را همراهی می کنند اما گاهی به دلیل شرایط و مشکلات ناچار به ترک محل می شوند.
فعالیت ها دچار روزمرگی ویکنواختی نشده است وجز همایش های ابلاغی چه برنامه ای دارد؟
تبلیغات اسلامی در زمینه های مختلفی از جمله حوزه قرآنی، بانوان، مبلغان سنتی و غیرسنتی، مداحان، هیئت های مذهبی، روحانیان، فرق و مذاهب و ... فعالیت می کند و اقداماتش محدود به همایش ها نیست.
79 موسسه قرآنی، 41 خانه قرآن شهری و170 خانه قرآن روستایی، هزار و 500 جلسه فعال قرآن و 700 کلاس آموزشی برای مخاطبان این مراکز،دوره های آموزشی برای روحانیون مستقر، مداحان و حتی معلمان، آموزش هایی در زمینه فرق ومذاهب و... برگزار می شود.
به این عملکرد آموزش بانوان مبلغ، بومی ها و برخی مداحان جوان اضافه می شود و به مرور ضعف های بانوان مبلغ سنتی و همچنین مشکلات روخوانی و روان خوانی های دوره های خانگی قرآن با افزایش آموزش ها برطرف می شود.
توجه به مباحث قرآنی حفظ و اعطای مدرک از دیپلم تا دکترا از جمله اقدامات اداره کل تبلیغات اسلامی استان است. نتایج این برنامه ها وآموزش ها کاربردی است. برای مثال در رفع مشکلات روخوانی و روان خوانی قرآن، در خیلی از مساجد کار تخصصی شده است و حداقل قاریان استانی مسئول وسکاندار هستند، البته برخی نقص ها هنوز دردوره های خانگی دیده می شود اما سیاست تبلیغات اسلامی محتوا نگری، تدبر و همچنین حفظ قرآن است.
به این منظور حمایت و نظارت بر خانه ها و موسسات قرآنی در دستورکار است اما با این وجود تا نقطه مطلوب فاصله داریم .
در مورد محتوا و برنامه خانه های قرآنی هم بیشتر تامین مربی برعهده تبلیغات اسلامی است البته برنامه و محتواهای آموزشی هم تامین و در حد جزئی برای تجهیزات این مراکز اقدام می شود.