دو کتاب جدید دکتر «رفیعی» امشب رونمایی می شود
گروه فرهنگ - دکتر محمود رفیعی سال 1318 (ه.ش) در درخش متولد شد.
تحصیلات ابتدایی را در دبستان حکیم نزاری بیرجند و دوره متوسطه را در دبیرستان های شوکتیه بیرجند و البرز تهران گذراند. سال 1958میلادی برای تحصیل در رشته پزشکی در دانشگاه ژنو عازم کشور سوئیس شد و در آن جا از محضر استادان برجسته ای چون پروفسور بیکل، پروفسور فرانچس کتی، پروفسور رودلر و پروفسور روتیس هوزر که همگی از اساتید برجسته بین المللی بودند، بهره برد. پس از اتمام دکترا برای گرفتن تخصص و ادامه تحصیل عازم انگلستان شد و در بیمارستان کودکان گریت اورموند لندن و شفیلد موفق به دریافت تخصص طب کودکان شد.
پس از بازگشت به میهن، سال 1351 در دانشگاه تهران، مرکز طبی کودکان دکتر اهری، با سمت استادیار مشغول به کار شد و در سال 1383 پس از 30 سال آموزش، پژوهش و درمان بیماران و تربیت صدها پزشک بازنشسته شد.
او ذوق شعری و ادبی را از اجداد خود به ارث برد و از آن جا که از جمله برجسته ترین نیاکان جد بزرگ او محمد رفیع بن عبدالکریم درمیانی متخلص به «لامع» است عشق به میهن و زادگاهش موجب شد که علاوه بر خدمات علمی به خدمات فرهنگی نیز روی آورد اما ارثیه ادبی و فرهنگی اجدادش در درون او غوغا می کرد تا آن جا که فراتر از حیطه پزشکی به تاریخ، ادبیات و فرهنگ روی آورد و تالیفات و آثار ارزنده ای منتشر کرد و در استان لقب «خادم فرهنگ» گرفت.
به گزارش «خراسان جنوبی» تاکنون آثار علمی، ادبی، تاریخی و فرهنگی مختلفی از وی منتشر شده است که دیوان لامع، زندگی و آثار نزاری، دیوان حکیم نزاری قهستانی جلد اول و دوم، واژه نامه گویش بیرجند، بررسی گویش بیرجند، بیرجند نامه، اسماعیلیان پس از مغول، دیوان شیخ عبدالحسین فنودی، تاریخ قاینات، زندگی و اشعار سری (بدیع الزمان نوربخش)، دیوان سید محمد ابراهیم صفوی، مجموعه مقالات همایش بین المللی بزرگداشت ملاعبدالعلی بیرجندی، شرح بیرجندی بر تذکره طوسی، نمایندگان بیرجند در مجلس شورای ملی (ازسال 1285 تا 1357)، از شوکتی تا دولتی، دیوان محمد عظیم عظیمی، سفرنامه حکیم نزاری قهستانی، جستارهایی درباره بیرجند، بیماری های دستگاه گوارش و طب اطفال راهنمای تشخیص و درمان از آن جمله است.
امشب همزمان با مراسم قدردانی از دکتر محمود رفیعی به همت انجمن بیرجندی های مقیم تهران، از دو کتاب جدید وی به نام «نامه های نزاری و رباعیات نزاری» و تمبر یادبود دکتر رونمایی و همچنین کتابخانه نزاری شناسی وی بهره برداری می شود.
50 سال فعالیت 40 اثر
دبیر انجمن بیرجندی های مقیم تهران به 50 سال فعالیت علمی و تولید حدود 40 اثر ارزشمند در زمینه های مختلف توسط دکتر «محمود رفیعی» اشاره و تاکید می کند:اقدامات دکتر شاخص و ارزنده است که اگر عشق نباشد از جان، وقت و سلامتی خود مایه نمی گذارد اما وی چنین می کند و مردم قدرشناس منطقه باید با نکوداشت ها و یادبودها دین و تعهد خود را به او ادا کنند.
«محمد نوخنجی» با اشاره به نکوداشت برخی مفاخر استان در تهران می گوید: تلاش شد تا از شخصیت دکتر رفیعی در زادگاهش بیرجند تجلیل شود و به همین منظور مراسم قدردانی، رونمایی از تمبر یادبود دکتر و کتابخانه نزاری شناسی امشب برگزار می شود.
وی از مهم ترین ویژگی های دکتر محمود رفیعی پشتکار و تلاش طاقت فرسا، استغنای طبع و...را نام می برد و می افزاید: دکتر رفیعی کاری را که به آن اعتقاد داشته باشد با همه سختی ها و با تمام توان انجام می دهد و یک خصلت مهم دیگر این که عشق به زادگاه و منطقه در قلب او می تپد. دکتر رفیعی انسانی خوش فکر و صاحب نظر در ابعاد مختلف است که در حوزه های پزشکی، تاریخ، ادبیات، تاریخ نگاری و...پژوهش هایی دارد و بسیار مردمی و دوست داشتنی است.
وی تصریح می کند: جای اتاق نخبگان یا مفاخر استان به معنی واقعی در بیرجند خالی است و افرادی که شرایط و موقعیت خاصی در جامعه دارند و به مردم در زمینه های مختلف کمک و ایده می دهند و مقبول همه طیف ها هستند باید بیش از این مورد توجه قرار گیرند.
به نظر وی برای ماندگار شدن یاد و نام مفاخر استان باید به آن ها احترام گذاشت کاری که به نسل جوان ایده و انگیزه می دهد که شخصی مانند دکتر رفیعی به دلیل احساس دین و تعهد به منطقه و زادگاه خود برمی گردد و با تمام مشقات نشر و انتشار حدود 40 اثر کمیاب را به چاپ می رساند. مفاخر و مشاهیر ما تعداد حداقلی هستند و با مطرح و معرفی کردن، نامگذاری معابر و مکانی به نام این افراد و ورود صاحب نظران به این مقوله می توان آن ها را ماندگار کرد. وی معتقد است باید جایگاه مفاخر استان تفویض شود، خراسان جنوبی مفاخر و مشاهیر زیادی دارد و در این زمینه خودکفاست و حداقل انتظار می رود در منطقه خودشان با نامگذاری معابر و مکان هایی یاد و نامشان ماندگار شود و باید مسئولان استان هم به مفاخر بها بدهند. شخصیت هایی مانند حکیم نزاری و پروفسور گنجی و... از سعدی، حافظ و...کمتر نیستند در حالی که حتی یک المان فرهنگی مناسب در این زمینه ها نداریم.
«نوخنجی» می گوید: انجمن بیرجندی های مقیم تهران از 25 سال قبل فعالیت رسمی دارد و تجلیل و نکوداشت مفاخر و مشاهیر استان در زمینه های مختلف مورد تاکید انجمن است و در این مدت بیش از 20 مراسم تجلیل برگزار شده است.
شروع یک حرکت خوب
دکتر «محمود رفیعی» هم داشتن انگیزه، اطلاعات علمی و انجام کار به تنهایی و حتی در صورت نبود حمایت دیگران را از عوامل تاثیرگذار در انجام کار فرهنگی می داند.
وی می گوید: خراسان جنوبی دانشمندان بسیاری دارد که هر چه درباره معرفی و شناساندن آن ها به نسل جوان کار شود باز هم کم است با این وجود حرکت خوبی در این زمینه شروع شده و امید است با همت بیرجندی ها تداوم داشته باشد. وی که کار جمع آوری آثار بزرگان منطقه را پس از بازگشت به ایران در سال 57 شروع کرده است، ادامه می دهد:ابتدا قصد تجدید چاپ دیوان ابن حسام را داشتم اما متوجه شدم که استاد احمد احمدی بیرجندی و سالک در صدد انتشار آن هستند. بنابراین با توجه به در دست داشتن نسخه خطی دیوان لامع که جد پدری ام هست، کار در این زمینه را آغاز کردم و با کمک دکتر مصفا با مقدمه مفصل 80 صفحه ای وی این اثر منتشر شد.
وی نزاری را مرد بزرگی که از نظر ادبی ، اخلاقی و رفتاری و... با وجود برخورداری از جایگاه بزرگ هنوز ناشناخته مانده است می داند و می گوید:بعد از آن دکتر مجتهدزاده رساله و نامه هایی را که برای انتشار آن به اداره ها نوشته بود در اختیارم گذاشت و با آن که دکتر مصفا مشغول کار دیگری بود اما به اصرار من این کار را پذیرفت وبعد از چند سال کار مداوم دیوان نزاری در دو جلد منتشر شد اما به دلیل نبود کلیات نزاری در ایران نتوانستیم آن را منتشر کنیم. به این منظور با دوشنبه در تاجیکستان ولنینگراد روسیه آن زمان که نسخه هایی از آن را در اختیار داشتند تماس گرفتیم اما پاسخ دادند که چون دانشمندان ما روی آن کار می کنند، نمی توانیم آن را در اختیار شما بگذاریم وتنها فتوکپی هایی از دیوان را در اختیار ما گذاشتند.
همین موقع متوجه شدم که چند سال قبل «چنگیز غلامعلی بایبوردی» کتابی در زمینه نزاری نوشته که ابیات آن به فارسی و توضیحاتش به زبان فرانسه بود بنابراین از مهناز صدری استاد زبان روسی دانشگاه تهران خواستم که آن را ترجمه کند.
دکتر طهامی و دکتر مهدی محقق هم در این کار به من کمک کردند و کتابی که در حکم دایرةالمعارف است را درباره نزاری منتشر کردیم.
این استاد فرهنگ دوست ادامه می دهد: تاکنون 35 جلد کتاب در زمینه آثار بزرگان استان مانند عبدالعلی بیرجندی، صفوی، فنودی، عظیمی و... منتشر کرده ام که از بین آن ها 2 جلد دیوان، کتاب زندگی وآثار نزاری، ادب نامه، سفرنامه، نامه های منظوم و رباعیات مربوط به نزاری است اما با توجه به جایگاه ادبی واخلاقی وی جا دارد تا مرکزی برای معرفی او و آثارش مانند حافظ و سعدی در شیراز به وجود آید. بنابراین تا آن زمان کتاب ها، مقالات و رساله های منتشر شده درباره نزاری را با عنوان کتابخانه تخصصی نزاری شناسی در کتابخانه مشارکتی که به نام من نامگذاری شده است در پایگاه بافت تاریخی بیرجند نگهداری می شود.
وی ادامه می دهد: در صدد هستیم تا حدود 150 هزار گزارشی را که در زمینه قاینات، سیستان و بلوچستان وکرمان در انگلستان موجود است به هر طریق خریداری کنیم و با توجه به ارزش شان، آن ها را که به شکل محرمانه در آن زمان نوشته شده اند بعد از ترجمه منتشر کنیم. البته تنها برای خرید این گزارش ها بیش از یک میلیارد تومان باید هزینه شود.
موضوع با توجه به این که حکام و دانشمندان محلی آن زمان اثری در زمینه وقایع روز ننوشته اند از اهمیت بسیاری برخوردار است.
وی پیشنهاد می کند تا با همت بیرجندی ها تندیس بزرگان منطقه در ورودی شهر و دیگر نقاط آن با هدف آشنایی مسافران و توریست های استان نصب شود.