وعده سال دیگر برای یک موزه
تعداد بازدید : 7
رخت نمایشگاه تاریخ سیاسی بر تن قصر بی بی عروس
قاسمی- ارگ کلاه فرنگی بیرجند به عنوان یک مقر حکومتی، سال ها در اختیار دولتی ها بود تا این که بالاخره پس از کش و قوس های فراوان حدود دو سال قبل تحویل میراث فرهنگی شد.
بنایی تاریخی که زمان ساختش را مربوط به دوران زندیه و حدود 270 سال قبل می دانند، سن کمی نیست برای ساختمان سفیدی که زمانی آن را به ارگ «سرکار» و «قصر بی بی عروس» می شناختند، شاید آن سال ها عروس ساختمان های بیرجند بوده است. باغ تاریخی و ارگ سرکار، اول انقلاب توسط یکی از ورثه علم به فرمانداری هدیه شد.
قصر بی بی عروس حالا کمی پیر و فرسوده شده است و در همسایگی اجباری فرمانداری بیرجند روزگار می گذراند. چندین در به باغ و محوطه بزرگ فرمانداری بیرجند باز می شود اما اگر از ورودی خیابان طالقانی که وارد شوی و رو به ساختمان اداری فرمانداری پیش بروی ارگ کلاه فرنگی درسمت چپ، نگاهت را می دزدد.
به نظر می رسد درِ اصلی ساختمان کوشک از همین محل بوده است. قبل از رسیدن به ورودی عمارت، حوض و جویی که چندی قبل، از زیر سنگ فرش ها بیرون آمده است فکر و ذهن را به خود مشغول می کند یعنی زیر این خاک ها چه بوده است.
جوی هایی که به نظر می رسد در اطراف کوشک دور می خورده و زمانی صدای آب نوازشگر گوش ساکنان عمارت بوده است.
عمارت در شش اشکوب بنا شده است اما فقط دو طبقه اول آن کاربری داشته و بقیه جنبه تزیینی دارند و با زیبایی خاصی روی هم قرار دارند.
طبقه آخر کوشک و رأس آن به شکل مخروطی زیباست. حدود دو سال قبل بعد از این که استانداری ارگ کلاه فرنگی را به میراث فرهنگی استان تحویل داد کار مرمت با نظارت پایگاه باغهای تاریخی استان از مهرماه سال 94 شروع شد. مسئول باغ های تاریخی استان فروردین 95 گفت که بنا به دلایل جوی و سردی هوا کار مرمت به اجبار تعطیل شد و دوباره با مساعد شدن هوا در بهمن ادامه پیدا کرد. بازه زمانی در نظر گرفته شده برای مرمت 9 ماه بود.
«جنتی فر» مرمت ارگ کلاه فرنگی را با هدف تغییر کاربری ساختمان ارگ به نمایشگاه اسناد و مدارک سیاسی استان بیان کرد. این تکرار همان خبری بود که مدیر کل میراث فرهنگی استان برای نوروز گذشته وعده داده بود. شاید با عمل به این وعده درهای قصر بی بی عروس به روی مردم باز شود و به این بهانه هرچه زودتر کار مرمت و بازسازی آن تمام شود هر چند که قصر بی بی عروس خودش هم کمتر از تکرار موزه تاریخ را به یاد ندارد.
با این حال دوسال قبل بود که قرار شد استانداری هم 300 میلیون تومان به این بنای تاریخی کمک کند تا زودتر به سرانجام برسد و شاید درهای ارگ راحت تر به روی مردم باز شود.
وضعیت موجود
امروز در حالی که سال 96 رو به پایان است ارگ کلاه فرنگی هنوز مراحل مرمت و بازسازی را می گذراند و زمزمه ایجاد موزه تاریخ سیاسی از طرف مسئولان میراث فرهنگی به گوش می رسد البته ایجاد موزه را مشروط به انجام اقدامات موقت و دایمی می کنند. آن طور که معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری می گوید:ایجاد موزه تاریخ سیاسی استان به 2 کار موقت و یک برنامه دایمی نیاز دارد.
اطلاعات و محتواهای ارزشمندی وجود دارد که برای راه اندازی موزه تاریخ سیاسی وزین است اما امسال درحد نمایشگاه دایر می شود تا بتوان پس از گرفتن مجوز، برای ایجاد موزه دایمی اقدام کرد و در این فاصله اسناد، مدارک، اشیاء و... مربوط به تاریخ سیاسی استان جمع آوری شود.
«شریعتی منش» ادامه می دهد: در اولین گام موقت، مرمت ارگ شروع شد و تاکنون 70درصد آن انجام شده است و 30 درصد باقی مانده هم باید اسفند تمام و پروژه تحویل داده شود.
در دومین کار، در حد ایجاد نمایشگاه در نوروز اقدام می شود اما کارها برای گرفتن مجوز موزه دایمی همزمان پیگیری می شود. گرفتن مجوز هم به گفته وی زمان زیادی نمی خواهد و حدود یک یا دو ماه زمان نیاز دارد. در کنار این با صاحب نظران صحبت شده است و مدارک طبقه بندی و بازیابی می شود که کدام مورد و به چه شیوه ای ارائه شود.
وی ادامه می دهد: هر آن چه که مربوط به تاریخ سیاسی قبل و بعد از انقلاب اسلامی در استان باشد جمع آوری شده است، به عنوان مثال روزنامه ها، نمایندگان مجلس، طوایف موثر در تاریخ سیاسی، اسناد و مدارک تصویری، عکس ها و...به نمایش گذاشته می شود.
به گفته وی اطلاعات اولیه این مدارک مشخص شده و اسناد در حال جمع آوری است و این اقلام به موزه اهدا می شود در غیر این صورت تصویر آن تهیه و جایگزین می شود. وی می افزاید: هنوز هزینه ویترین و دکوراسیون مشخص نشده است و باید قبل از آن محتوای موزه جمع آوری شود.
علت تاخیر
علت تاخیر در راه اندازی موزه تاریخ سیاسی استان هم به گفته وی مشکل دایمی اعتبار است که در این سال ها وجود داشته و با تاخیر محقق و باعث شده کارهای عمرانی به موقع انجام نشود. با این وجود کار نورپردازی فضای بیرونی ارگ انجام شد اما برای داخل عمارت، اعتبار کافی نیست، البته عملیات عمرانی بنا به تعهد میراث و بدون اعتبار استانی و ملی ادامه دارد و تاکنون هم بیش از 300میلیون تومان هزینه شده است.
وی می گوید: اگر300 میلیون تومان تعهد استانداری محقق می شد به طور قطع موزه تاریخ سیاسی زودتر به نتیجه می رسید. این رقم در قالب اعتبارات استانی باید تامین می شد اما ارگ کلاه فرنگی، تخصیص استانی نداشته است بنابراین به نظر می رسد این پول دیگر رنگ تحقق نبیند. «شریعتی منش» ادامه می دهد:عملیات عمرانی و سپس راه اندازی نمایشگاه در نوروز توسط میراث فرهنگی ادامه دارد و برای به سرانجام رساندن کار موزه و به عبارتی ارگ کلاه فرنگی سازمان میراث فرهنگی قول تامین اعتبار ملی داده شد و به این منظور حدود 400میلیون تومان پیشنهاد شده اما بستگی به بودجه های دولت دارد. وی در مورد زمان راه اندازی موزه تاریخ اسناد سیاسی هم حدود یک سال دیگر را مطرح و اضافه می کند: بعد از راه اندازی نمایشگاه تلاش می شود براساس میزان اعتبارات اسفند موزه راه اندازی شود.