جوهر کمرنگ حمایت از نویسندگان بومی
نویسنده : زهرا خسروی
تسهیلاتی برای چاپ کتاب تعریف نشده است اما نویسنده می تواند با دریافت پروانه مشاغل خانگی از طریق اداره کار به بانک معرفی شود و برای دریافت وام اقدام کند
دستگاه های فرهنگی در سال های اخیر با شیوه های مختلف برای ترویج فرهنگ کتاب و کتاب خوانی در کشور تلاش می کنند، هرچند برخی دستگاه ها مانند فرهنگ و ارشاد اسلامی با اقداماتی مانند خرید کتاب عامل تشویق و حمایت نویسندگان و مؤلفان هستند اما به نظر می رسد این حمایت ها کافی نبوده و برخی از نویسندگان به ویژه افراد بومی استان با مشکلاتی مانند توزیع، فروش و بازاریابی کتاب روبه رو هستند.
یکی از نویسندگان ساکن قاین که در زمینه فرهنگ عامه تالیفاتی دارد هدف از پرداختن به اشعار، ضرب المثل ها و فرهنگ گویشی را رو به فراموشی رفتن این حوزه ها بیان می کند و می گوید: برای تدوین و تالیف «زعفران به مثقال» حدود 4 سال تلاش کردم.
مختاری که تاکنون 8 کتاب تالیف کرده است، استقبال از آثارش را مطلوب ارزیابی می کند و می افزاید: همه کتاب هایم با هزینه شخصی چاپ شده و مسئولان هرچند حمایت می کنند اما اندک است.
وی این نکته را هم مطرح می کند که هرچند تعدادی از کتاب ها بعد از چاپ توسط فرهنگ و ارشاد اسلامی خریداری می شود اما بیشتر آن ها را با مراجعه به اداره ها، مدارس، مغازه ها و... به فروش می رسانم.
وی بیشترین مشکلات در زمینه نویسندگی را مربوط به توزیع و فروش کتاب ها می داند و می افزاید: حمایت ها در این زمینه مطلوب نیست چرا که برای توزیع و دریافت وجه مشکل وجود دارد و در استان حمایت چندانی از نویسندگان نمی شود و بیشتر کار برعهده فرد است، نویسنده نمی داند بر تحقیق و نوشتن تمرکز کند یا برای هزینه، کاغذبازی و بازاریابی کتاب تلاش کند.
راه اندازی صندوق حمایت از مؤلفان
وی راه اندازی صندوق حمایت از مؤلفان را راهکاری برای حمایت از نویسندگان استان بیان و اضافه می کند: اعطای وام قرض الحسنه می تواند وضعیت چاپ کتاب را متحول کند.
او ادامه می دهد: هرچند برای دریافت وام اشتغال زایی به منظور چاپ کتاب جدید معرفی شدم اما حدود 200 هزار تومان صرف امور بانکی شد و از طرفی برای دریافت آن باید فاکتور تهیه کرد که مشکلات خاص خود را دارد.
یکی دیگر از صاحبان اثر در حوزه فرهنگ عامه استان می گوید: تعداد نویسندگان حوزه فرهنگ گویشی در منطقه بسیار محدود است و شاید به دو یا سه نفر نرسد چرا که کار روی فرهنگ مردم دیر جواب می دهد، به همین دلیل نویسندگان کمتر سراغ آن می روند.
دکتر «زنگویی» که تاکنون هشت جلد کتاب منتشر شده و دو کتاب در دست چاپ دارد، می افزاید: از چاپ کتاب هایش حمایت و بخشی از آن ها توسط فرهنگ و ارشاد اسلامی خریداری شده است، البته این حمایت ها محدود و در حد خرید چند صد جلد کتاب است که کافی، کارآمد و مشکل گشا نیست چرا که شاید هزینه های اولیه پژوهشگر مانند تایپ، تکثیر، تالیف و تحقیق را جبران کند اما نسبت به عمر و زمانی که محقق در نظر می گیرد نیاز به حمایت بیشتری دارد چراکه نویسنده کتاب به طور معمول سودی از چاپ و نشر آن نمی برد و جنبه درآمدزایی ندارد.
او که عنوان نویسنده کتاب برتر و برگزیده جشنواره ملی استان را در کارنامه خود دارد، پیشنهاد می دهد: از محققانی که با روش علمی فعالیت می کنند و قدم موثر و مفیدی برای فرهنگ مردم و زبان فارسی بر می دارند حمایت بیشتری شود، در سرمایه گذاری آن ها شریک شوند یا تعداد کتاب بیشتری از مؤلف خریداری کنند تا بخشی از هزینه های محقق و مؤلف جبران و باعث تشویق عده بیشتری شود.
نویسنده دیگری از نهبندان حمایت ها را اندک می داند و می گوید: هرچند بعد از چاپ یکی از کتاب هایم یک سوم هزینه آن توسط فرهنگ و ارشاد اسلامی تامین شد اما از حدود هزار نسخه، هنوز 600 جلد باقی مانده است.
«ذبیح ا... محمودی» می افزاید: بهای چندانی به نویسندگان داده نمی شود و برخی افراد که در این زمینه کار می کنند به واسطه عشق در این حرفه فعالیت دارند.
او که یک اثر دیگر در حال چاپ دارد، می افزاید: کتاب و کتاب خوانی مهجور واقع شده چراکه بیشتر افراد بعد مادی آن را در نظر می گیرند و این مسئله فرهنگی چشم انداز روشنی ندارد به همین دلیل کمتر به این موضوعات پرداخته می شود.
به اعتقاد وی، حمایت مسئولان کارایی بسیاری داشته و برگزاری جشنواره ها و همایش ها به بهانه های مختلف بر تشویق نویسندگان و معرفی آثارشان تاثیرگذار است.
او که یکی از آثارش جزو کتب برتر جشنواره ملی کتاب بود، می گوید: این اثر آن طور که باید معرفی نشده است.
او بر این اساس پیشنهاد می دهد: سرفصل هایی برای خرید کتاب در نظر گرفته شود و آثار بومی در اختیار کتابخانه های کشور قرار گیرد و حمایت ها بیشتر و کتاب ها بهتر معرفی شود.
رئیس اداره فرهنگی فرهنگ و ارشاد اسلامی استان حمایت از نویسندگان را در دو مرحله قبل و بعد از چاپ بیان می کند و توضیح می دهد: بعد از چاپ یعنی پس از اتمام روند قانونی انتشار کتاب، یک نسخه از آن توسط ناشر یا نویسنده به فرهنگ و ارشاد اسلامی تحویل و در هیئت خرید کتاب استان مطرح می شود.
«شفائی» می افزاید: هیئت خرید بنابر دستورالعمل ، کتاب را بررسی و با توجه به اعتبارات موجود ، آن را خریداری می کند و کتاب هایی حمایت می شوند که توسط ناشر یا نویسنده استانی چاپ و تالیف شوند یا اثر ناشر و نویسنده غیراستانی در مورد خراسان جنوبی باشد.
به گفته وی، در شورای خرید کتاب یک سوم کتاب های منتشر شده با 30 درصد تخفیف پشت جلد از نویسنده خریداری می شود، البته کتاب باید چاپ اول یا مربوط به سال 96 یا سال قبل باشد و توسط نهاد دیگری حمایت نشده باشد.
وی یادآور می شود: علاوه بر حمایت شورای استانی، تعدادی کتاب به وزارتخانه ارسال شد و چنان چه دارای ارزش باشد در شورا مطرح و تعدادی توسط وزارتخانه خریداری و در کشور توزیع می شود.
وی حمایت قبل از چاپ را مربوط به برخی از کتاب های خاص بیان و تصریح می کند: بعد از دریافت مجوز چاپ، طرح آن برای وزارتخانه ارسال و در شورای ارزشیابی کتب ارزشمند بررسی می شود و چنان چه شرایط کتاب های ارزشمند را داشت تفاهم نامه ای با چاپخانه مربوط بسته و هزینه های چاپ برای ناشر ارسال می شود و بعد کتاب ها رایگان در اختیار نویسنده قرار می گیرد.
100 میلیون تومان اعتبار خرید کتاب
وی اعتبار امسال برای خرید کتاب را 100 میلیون تومان و رقم پارسال را 70 میلیون تومان بیان می کند و می افزاید: صندوق حمایت از هنرمندان شامل مؤلفان هم می شود، هرچند تسهیلاتی برای چاپ کتاب تعریف نشده است اما نویسنده می تواند با دریافت پروانه مشاغل خانگی از طریق اداره کار به بانک معرفی شود و برای دریافت وام اقدام کند.