توسعه دیپلماسی علمی دانشگاه بیرجند با 30 تفاهم نامه بین المللی
فرخ نژاد- دانشگاه مادر استان برای این که بتواند از نردبان توسعه علمی و بین المللی بهتر بالا برود در سال 93 دفتر همکاری های علمی و بین المللی خود را از دفتر ارتباط با صنعت منفک کرد و برای گام نهادن در وادی دیپلماسی علمی یک سری زیرساخت های سخت و نرم افزاری را تامین و سایت انگلیسی زبان خود را راه اندازی کرد و همچنین دست به انتشار کتابچه دانشگاه به زبان انگلیسی و... زد.
به گزارش «خراسان جنوبی» ، قدمی که این دفتر برای سهیم شدن در مراودات علمی و پژوهشی جهانی برداشت عقد تفاهم نامه های همکاری علمی با مراکز آموزش عالی بین المللی بود که دراین زمینه هم موفق شد طی سه سال حدود 30 تفاهم نامه با دانشگاه های مختلف دنیا امضا کند که از جمله آن می توان به استراسبورگ فرانسه، ساپیزای رم، دانشگاه رم و ادوینه ایتالیا، میشکلک مجارستان، علوم ورزشی ورشوی لهستان، موسسه زمین شناسی و ژئو فیزیک آکادمی علوم چین، تایپه تایوان، پنجابی- پاتیالا هند و... اشاره کرد. علاوه براین تفاهم نامه های دیگری هم در مرحله انعقاد، قرار دارد که هنوز نهایی نشده است.
اما کار اساسی دیگری که برای شناخته شدن قطب علمی شرق کشور در دفتر ارتباط علمی و بین المللی دانشگاه بیرجند انجام شد حضور دانشگاه در رتبه بندی های داخلی و خارجی مراکز آموزش عالی ایران و جهان بود طوری که براساس رتبه بندی که موسسه تایمز 18 بهمن امسال اعلام کرد این دانشگاه در بین مراکز آموزش عالی برتر آسیا جای گرفت.
حال که دانشگاه بیرجند در حال پیمودن پله های ترقی علمی در سطوح ملی و بین المللی است این سوال مطرح است که براساس چه هدف، سند و ماموریتی این پله ها را طی می کند؟
پاسخ مسئول دفتر همکاری های علمی و بین المللی دانشگاه مادر استان به سوال مطرح شده این است که سطح بندی وزارت علوم براساس سند آمایش آموزش عالی است و با توجه به اهدافی که در این سند دنبال می کند برای هر دانشگاه مطابق با سطح علمی آن ، ماموریت تعیین می کند که دراین سطح بندی دانشگاه های قدیمی تر و با درجه علمی بالاتر در سطح یک و دانشگاه هایی مانند بیرجند هم جزو مراکز سطح دو قرار گرفته اند.
پرسش دیگری که به حوزه فعالیت های علمی بین المللی برمی گردد این است که تفاهم نامه های منعقده با دانشگاه های هدف خارجی در چه زمینه ای است؟
به گفته دکتر«حسن نویدی نیا» مهم ترین مفاد این تفاهم نامه ها به تبادل استاد و دانشجو با توافق دو طرف، انجام پروژه های مشترک تحقیقاتی، برگزاری سمینار و کنفرانس های بین المللی مشترک و زمینه سازی تدریس زبان فارسی برای داوطلبان دانشگاه های مقصد برمی گردد.
پروژه های شاخص بین المللی
پروژه های شاخص تحقیقاتی مشترک بین المللی که بین دانشگاه بیرجند و مراکز آموزش عالی خارج از کشور در حال انجام است به گفته این استاد دانشگاه به حوزه علوم زمین و زمین شناسی برمی گردد که آن هم به دلیل فعال بودن گروه زمین شناسی این دانشگاه در حوزه بین الملل است طوری که پروژه های مشترکی بین محققان علوم زمین شناسی دانشگاه بیرجند و چین، فرانسه و دیگر دانشگاه ها در حال انجام است.
طرح های دیگر هم مربوط به مباحث تحقیقاتی است که استادان دانشگاه در قالب پایان نامه های دکتری با همکاری استادان خارج از کشور تعریف کنند.
وی در پاسخ به این که فرصت های مطالعاتی که برای دانشجویان و استادان براساس این تفاهم نامه ها ایجاد می شود به چه صورت است؟ می گوید: براساس مفاد تفاهم نامه ها دانشجویان را می شود به فرصت های مطالعاتی و استادان را هم برای تدریس به دانشگاه های هدف فرستاد که به طور معمول استادان در فصل تابستان که دانشگاه تعطیل است به منظور انجام پروژه های پژوهشی و یا آموزش به این دانشگاه ها می روند.
اما آن چه این دفتر در حوزه پژوهش به دنبال آن است و تاکنون هم مورد اقبال زیادی واقع شده است این است که برای پایان نامه های دکتری علاوه بر این که دانشجویان یک استاد به عنوان راهنما انتخاب می کنند یک استاد مشاور خارجی هم برگزینند تا بتوانند برای انجام پروژه های تحقیقاتی به دانشگاه مقصد بروند و روی طرحشان در آزمایشگاه آن دانشگاه به مدت شش ماه تا یک سال کارکنند و وقتی مقاله هم منتشر شد نام مشاور خارجی که در تهیه آن دخیل بوده است درج می شود .
هدف از این کار هم این است که اگر دانشجویان، پروژه های تحقیقاتی برای خود تعریف می کنند که امکانات آزمایشگاهی و لجستیکی ایران ، توان آن را ندارد از طریق استاد مطرح جهانی که برای پروژه پژوهشی خود برمی گزینند از امکانات دانشگاهی که استاد مشاور در آن حضور دارد استفاده کنند.
پروژه های مشترک تحقیقاتی
به گفته وی یکی از منابعی که می توان پروژه مشترک تحقیقاتی بین دانشگاه های داخلی و خارجی تعریف کرد همین فصل پایان نامه های دکتری است که به طور معمول این کار بین دانشگاه بیرجند و مراکز آموزش عالی خارجی انجام می شود.
علاوه براین دانشگاه بیرجند هم براساس تفاهم نامه های منعقد شده استادانی را از این مرکز آموزشی به دانشگاه های دیگر برای تدریس و پژوهش می فرستد.
وی اطلاع دقیقی از تعداد پایان نامه هایی که به طور مشترک بین دانشگاه بیرجند و دانشگاه های بین المللی تفاهم نامه آن منعقد شده است در دست ندارد اما حدود آن را بین 20 تا 30 پروژه اعلام می کند.
امتیازی که انجام پروژه های مشترک پایان نامه ای دارد آن طور که این عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند می گوید: اگر با استادان 200 دانشگاه برتر دنیا باشد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هم از آن حمایت مالی می کند.
درکنار این ، جذب نخبگان ایرانی مقیم خارج هم مدنظر است طوری که هر نخبه ایرانی که در دانشگاه های خارج از کشور مشغول تحصیل یا تدریس است می تواند با دانشگاه های ایرانی همکاری پژوهشی و تحقیقاتی داشته باشد که در قالب آیین نامه جذب نخبگان از آن ها حمایت مالی می شود.
دانشگاه بیرجند هم در این زمینه برنامه ریزی کرده است تا پایان نامه های مشترک را برای وزارت علوم ارسال کند و هر نخبه ایرانی که مایل به همکاری باشد را جذب کند.
دکتر«نویدی نیا» از شناسایی دو نخبه ایرانی بیرجندی که در دانشگاه «جورجیا تک» حضور دارند خبر می دهد و می افزاید: اگر وزارت علوم با حضور این نخبه ها در دانشگاه بیرجند موافقت کند برنامه ریزی های لازم انجام می شود تا این افراد برای استادان و دانشجویان دانشگاه بیرجند کلاس های آموزشی و ورک شاپ برگزار کنند. علاوه براین نخبگان می توانند به عضویت هیئت علمی دانشگاه بیرجند به عنوان وابسته در آیند اما حضور این نخبگان به تایید و اجازه وزارت علوم است. از دید وی نمی شود همه دانشجویان یا استادان را به فرصت های مطالعاتی فرستاد اما می شود از ظرفیت و قابلیت این گونه افراد بهترین بهره را با حضور دانشگاه برد.
آراسموس پلاس
بخش دیگری که دانشگاه بیرجند در حوزه بین الملل به آن ورود کرده است تبادل استاد و دانشجو با کشورهای عضو اتحادیه اروپا (آراسموس پلاس) است که اتحادیه اروپا از استادانی که به فعالیت تحقیقاتی یا تدریس دانشگاهی در کشورهای این اتحادیه می پردازند حمایت مالی می کند.
لازمه آن هم این است که آن دانشگاه از طرف اتحادیه اروپا شناخته شود و کد عضویت دریافت کند و دانشگاه بیرجند موفق به دریافت این کد شده است.