فرخ نژاد-پیشرفت های علمی و تخصصی دانشگاهیان امام حسین(ع) به حدی رسیده است که می توانند با تولیدات علمی که دارند امکانات و نیازهای آب شرب روستاییان را تامین کنند به همین دلیل در برنامه دارند تا کام تشنه اهالی 10 روستای بدون آب آشامیدنی خراسان جنوبی را سیراب کنند. آن طور که رئیس سازمان بسیج سازندگی روز گذشته در جمع خبرنگاران اعلام کرد؛ مقدمات این اقدام بزرگ در جلسه هایی که با مسئولان و متولیان امر در رده های مختلف ملی و استانی برگزار شد فراهم شده است و 10 روستای استان که معضل تامین آب آشامیدنی سالم دارند قرار است آمار و اطلاعات آب این روستاها در اختیار دانشگاهیان امام حسین(ع) قرار گیرد تا آن ها تولیدات علمی را که به مرحله تجاری سازی رسانده اند متناسب با نیاز این روستاها در اختیار آن ها قرار دهند. مهندس«مهدی هنری» اشاره به دیگر تولیدات علمی دانشگاهیان امام حسین(ع) در زمینه تامین آب از هوا در مناطقی مانند استان های حوزه خلیج فارس و دستیابی به آب های ژرف در  استان سیستان و بلوچستان کرد که استفاده از این نوع آب ها برای خراسان جنوبی نیز در دستور کار قرار دارد. این مسئول در ادامه گزارشی از عملکرد گروه های جهادی در حاشیه رزمایش سپاهیان محمد رسول ...(ص)  از 9 تا 29 شهریور ماه ارائه داد و تمرکز جهادگران را در رزمایش خدمت در مناطق روستایی و حاشیه شهرهای استان اعلام کرد.

او خبر از رفتن 360 گروه جهادی در قالب این رزمایش به مناطق محروم روستایی و حاشیه شهرهای استان داد و اعزام این تعداد گروه را یک و نیم برابر سهمیه در نظر گرفته شده برای استان دانست که سه هزار و 553 جوان برای ارائه خدمات در عرصه های مختلف به این مناطق اعزام شدند.

«هنری» با بیان این که برای خدمات ارائه شده به این مناطق 381 میلیون تومان هزینه شد افزود: در عرصه عمرانی 140 پروژه در این نقاط هدف با هزینه کرد 183میلیون تومان اجرایی شد.

همچنین در تابستان امسال 591 گروه جهادی به مناطق محروم روستایی و شهری استان برای زدودن چهره محرومیت از این نقاط اعزام شدند و خراسان جنوبی میزبان هفت گروه مهمان جهادی با 208 نفر بود. رئیس سازمان بسیج سازندگی استان اشاره ای به سطح بندی گروه های جهادی در استان داشت و از تدوین برنامه پنج ساله برای هر کدام از گروه ها در نقاط هدفی که در آن حضور یافته اند خبر داد.

«هنری» دیگر عرصه فعالیت بسیج سازندگی را امسال در زمینه ایجاد کارگاه های کوچک اشتغال زایی روستایی و اعتبار تخصیص یافته به متقاضیان این کارگاه ها 700 میلیون تومان اعلام کرد.

وی در ادامه از برپایی نمایشگاه و فروشگاه عرضه مستقیم تولیدات روستاییان استان در آینده نزدیک خبر داد.

خبر دیگر وی به احصا و جمع آوری اطلاعات مشاغل روستایی استان برمی گشت که 230 کارگاه در این طرح شناسایی شده است.

 

فرخ نژاد- بیشتر کشاورزان و کارشناسان به هجوم آفات نوظهور که نتیجه حضور دو دهه قهر طبیعت در استان است اذعان دارند طوری که این آفات در کنار لطمه ای که زلزله خاموش به بنیان حوزه کشاورزی استان وارد کرده، نمکی است بر زخم دستان پینه بسته کشاورزان این نقطه از سرزمین ایران.  اما آن چه وضعیت را بحرانی تر کرده؛ استفاده خودسرانه عده ای از کشاورزان بدون آگاهی از سم های موجود در بازار است و توصیه های غیر کارشناسی افرادی که مدعی هستند سم های در اختیارشان، باغ ها و مزارع کشاورزی آنان را رونقی دو چندان بخشیده است!

آن ها با سوء استفاده از بی اطلاعی برخی کشاورزان، سمی در اختیار آن ها قرار می دهند که به جای از بین بردن آفات، بیشتر محصولشان را از بین می برد و فقط هزینه گزافی که برای خرید سم پرداخت کرده اند از جیبشان می رود و محصولی که به فنا رفته است.  زنگ جارویی زرشک، کرم خراط و ... از جمله آفاتی است که به جان درختان چند صد ساله گردو، بادام، زرشک و ... خراسان جنوبی افتاده طوری که شیره جان بیشتر آن ها را گرفته و به چوب خشکی تبدیل کرده است.

 آن طور که برخی از زرشک کاران درمیان می گویند: علاوه بر سرما، گرما و خشکسالی ها آن چه بر کشاورزان در این مدت سخت تر آمده این است که به دلیل کم شدن بنیه و مقاومت درختان و آب و خاک، شاهد آفات نوظهوری هستند که بر جان درختانشان افتاده و با مکیدن شیره جان آن ها، درختانشان را خشک کرده است.  به گفته برخی از آن ها با این که زرشک محصولی مقاوم به خشکی و متناسب با اقلیم خراسان جنوبی به حساب می آید اما تداوم خشکسالی سبب شده است زنگ جارویی زرشک به جان درختانشان بیفتد و محصول آن ها را از بین ببرد. بیشتر کشاورزان سرایان نیز از این که کرم خراط نفس های درختان گردوی این شهرستان را گرفته و دسترنج سال ها زحمت و تلاش آن ها را به یغما برده است گلایه دارند. 

محصول اغلب کشاورزان اسفدن و فردوس، پسته و انار است و آفات پسیل و کرم گلوگاه، رمقی برای درختان آن ها باقی نگذاشته است و گلایه مندند از این که برخی از افراد با فروش سم هایی که سنخیتی با منطقه و آب و هوای این نقاط ندارد بیشتر از قبل به آن ها خسارت وارد کرده اند و از این موضوع ابراز نگرانی می کنند.  گلایه های کشاورزان ما را به سراغ معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی می کشاند تا برنامه های این سازمان را برای مبارزه با این آفات جویا شویم.

سم های گران قیمت

مهندس«عصمتی پور» هم از این آفات به عنوان آفات نوظهور در استان نام می برد و از راه اندازی شبکه های مراقبتی در خراسان جنوبی خبر می دهد و ایجاد این شبکه ها را بر اساس پهنه بندی های کشاورزی که در استان انجام شده است اعلام می کند. به گفته او بر اساس پهنه بندی به اجرا درآمده برای هر کارشناسی پهنه ای تعریف شده است که بر کاشت، داشت، برداشت، مبارزه با آفات و ... نظارت دارد. 

به علاوه این شبکه ها که در همه نقاط استان فعال است گزارش های ارسالی را رصد می کند و نقاطی که مشکل دارد در کمیته فنی سازمان جهاد کشاورزی بررسی می شود تا روش های مبارزه و مقابله نیز ارائه شود. 

وی با بیان این که برای مقابله با آفات زنگ جارویی زرشک، پیگیری های خوبی انجام شده است می افزاید: در این زمینه  دو طرح تحقیقاتی نیز تهیه و اجرا شد طوری که به سمومی دست یافته ایم که به محض سم پاشی، زنگ زرشک را از بین می برد.  وی درخواستش از کشاورزان این است که با توجه به راه اندازی 14 کلینیک گیاه پزشکی در استان و مشاوره های رایگانی که در این کلینیک ها انجام می شود هر آفت، بیماری یا ویروسی را که در گیاه پیدا می شود بدون نظر کارشناسی با سم پاشی به مقابله با آن نپردازند زیرا سم پاشی هر نوع آفاتی، زمان و نیاز خود را دارد.  

وی با ابراز تاسف از این که برخی افراد سودجوی غیر بومی از ناآگاهی کشاورزان استفاده کرده و با حمل تعدادی بطری سم عقب پیکان وانت و مدعی شدن این که سم های آن ها برای آفاتی که در مزرعه و باغ شهر و منطقه خودشان بهترین جواب را داده است سم ها را با قیمت گران به کشاورزان می فروشند و آن ها نیز با سم پاشی علاوه بر این که محصول خود را از بین می برند به محیط زیست نیز صدمه وارد می کنند.

به گفته «عصمتی پور» هر نوع سمی را نمی توان برای محصولی مشابه در نقطه دیگری استفاده کرد زیرا شرایط و موقعیت هر منطقه ای با منطقه دیگر متفاوت است و شاید نتیجه دهی لازم را نداشته باشد، به علاوه شاید هنوز زمان سم پاشی برای آن نقطه نرسیده باشد.

 همچنین کشاورزان باید مدنظر داشته باشند که خرید این گونه سم ها آن هم به این صورت مقرون به صرفه نیست.  از طرف دیگر باید به این موضوع توجه داشت که دنیا به سمت تولید محصولات ارگانیک می رود و باید کشاورز راهنمایی شود که اگر برای مبارزه با آفات هیچ راهی نداشت در نهایت به استفاده از سم روی آورد. وی اشاره ای به مبارزه با آفات به صورت مکانیکی، تلفیقی و ... دارد و این که با روش هایی مانند انسکتاریوم در حال به تله انداختن آفات در نقاطی مانند سربیشه و فردوس هستیم.   

به علاوه برای مبارزه با آفات پسیل پسته به جای سم پاشی می توان با روش های دیگر این حشره را به تله انداخت. او در پاسخ به این که اگر سم پاشی نکنیم چه اتفاقی می افتد؟ پاسخ می دهد: همین باغبانی که برای مبارزه با پسیل پسته 20 بار سم پاشی کرده است اگر به کارشناسان سازمان در کلینیک های گیاه پزشکی مراجعه می کرد به طور حتم راه حل هایی در اختیارش می گذاشتیم تا به مبارزه با این آفت بپردازد. 

به علاوه اگر سمی که از این کلینیک ها خریداری کرده بود که نتیجه دهی درستی نداشت به طور حتم آن کلینیک خسارت وارد شده به کشاورز را پرداخت می کرد اما وقتی کشاورزان خودسرانه اقدام به سم پاشی می کنند کاری از جهاد کشاورزی ساخته نیست.

فروشگاه های بدون مجوز

معاون سازمان جهاد کشاورزی، وجود فروشگاه های بدون مجوز سم گیاهی را در استان منکر نمی شود و از پلمب این گونه فروشگاه ها در صورت ارائه گزارش مردمی و ... خبر می دهد.   

وی استفاده سرخود از سموم را مانند بیماری می داند که بدون مراجعه به پزشک از دارو استفاده می کند و هزینه ها را می پردازد بنابراین اگر کشاورزی به کلینیک های گیاه پزشکی مراجعه کند با مشاوره رایگان به طور حتم هزینه های کمتری پرداخت می کند و بهترین استفاده را هم می برد.

 

 

ماجرای شنیدنی مادری که همراه دانش آموزش با دنیایی از شادی، کیف و قلم مهربانی و دفتر محبت می گرفتند، دیدنی بود! دانش آموزی که با دنیایی از امید به مدرسه آمده ولی هنوز کفش و کیف و لوازم التحریر ندارد و با حسرت کنار همکلاسی های خود روی نیمکت نشسته و سعی دارد همکلاسی اش از علت کیف و کفش کهنه اش مطلع نشود. اما امروز وقتی کیف و لوازم التحریر از محلی که مطلع نیست روزی او می شود شنیدن چهره معصومش حکایتی دیدنی دارد، او مثنوی بی کلامی است که شرح حالش را باید از سیمای او بخوانی، اشک های شوقش که بی اختیار روی گونه اش می رقصد؛ سمفونی خاصی است که باید ببینی و باور کنی، بی کلام اما قرآنی است که برای اهدا کنندگان «امَّن یجیب» می خواند!

قصه دانش آموزان بی بضاعت و ایتامی را می گویم که بدون سر و صدا از سوی مدرسه یا برخی خیران شناسایی شدند و دور از چشم مردم خیلی محترمانه به هیئت ابوالفضلی بیرجند هدایت می شوند و با کوله پشتی از لوازم التحریر (کیف، دفتر و خودکار) خیران را دعا می کنند.

این تمام ماجرا نیست بلکه قورمه سبزی های صلواتی نیز ماجرای دیگری دارد. 

روز گذشته همراه عکاس و همکارم برای تهیه گزارش به خیابان تازه تاسیس هیئت ابوالفضلی و پل وعده ها رفتم، قصه کار شهرداری هم در این خیابان دیدنی و شنیدنی است، پلی که به تعداد بتن و سیمانش مسئولان وعده داده اند و هنوز هم باید از حافظ شیرازی پرسید که زمان بهره برداری این پل و خیابان چه زمانی است؟!

بالاخره در شروع این گزارش تابلوی آشپزخانه هیئت ابوالفضلی مهمان چشمانم شد. 

همکارم گفت: این خیریه نامه تغذیه برای ایتام دارد، بدون دعوت به داخل آشپزخانه رفتم و عکاس روزنامه به شکار سوژه پرداخت. 

رگبار فلاش های او حیرت قلم را شکست. ابتدای در ورودی کالاهای روزشماری برای زیارت کربلا دارند. اقلام متعددی چمدان خود را بسته اند تا به پابوس ابوالفضل(ع) بروند. 

از شعله های گاز که سرویس شد تا مرغ هایی که بسته بندی و فریز شد و لیوان های یکبار مصرفی که آماده بوسیدن لبان زائران شد؛ همه و همه بوی حرم یار می دهد و بی کلام «هر که دارد هوس کرببلا» را زمزمه می کنند. 

پیر غلام سفیدپوش خیلی متواضعانه به سوالات همکارم پاسخ می دهد. او قدم به قدم از کاظمین و سامرا دلمان را به کربلا و نجف می برد. 

کالاهایی که توسط دوست داران اهل بیت(ع) جمع آوری شدند و بناست در اربعین در موکب ابوالفضلی توسط خادمان حسینی به زائران در کاظمین افتخار میزبانی داشته باشند.   گروهی از این خادمان به عراق رفتند تا مقدمات برپایی موکب ابوالفضلی را در کاظمین فراهم کنند.  بناست این موکب به نیابت از همه اهالی بیرجند زیارت عاشورا را با پذیرایی از زائران اربعین حسینی(ع) در کاظمین اقامه کنند. 

به گفته این خادم سفیدپوش این کالاها را عاشقان حسینی بدون این که درخواست کنند به حسینیه آورده اند و هنوز می آورند.  قلمم عجله دارد بنویسد، چه سعادتی که انسان در ثواب زائران حسینی سهیم باشد و دعای فاطمه زهرا(س) به همراه داشته باشد. 

به گفته «فوایدی»، این خیریه هفت هزار یتیم را شناسایی کرده و هر هفته حدود دو هزار نیازمند را با غذای گرم پذیرایی می کند.

البته همین طور که او قلمم را مهمان پاسخ هایش می کند تابلوهای نصب شده نیز چشم هایم را میخکوب می کند، با وضو وارد شوید، کارت های بهداشتی خادمان؛ عکس پیر غلامانی که اسیر خاک هستند خود دارای عمقی است که شاید در گزارشم نگنجد. 

سالنی با وسعت و دیگ های بی شمار، ظروف مرتب و رعایت موارد بهداشتی چنان کاغذ خبرم را به تعجب وا داشته که در برابر نگارش شرمنده است و جالب این که این آشپز حسینی در پاسخ به این سوال که دلیل معروفیت قورمه سبزی‌های آن آشپزخانه چیست گفت: از همین مواد غذایی که می‌بینید استفاده می‌کنیم اما نیت واقفان و خادمان این طعم را به غذا بخشیده است. 

یک برگ کاغذ را با خطی شاهد نشان می‌دهد و آن دستورالعمل آشپز و کمک یاران سرآشپز است. 

ختم یک قرآن، ختم 14 هزار صلوات در حین پاک کردن نخود، برنج و ...، ختم 14هزار صلوات هنگام پاک کردن سبزی ها. 

به گفته او خادمان این آشپزخانه سعی می کنند ضمن کارها فضا را معطر به قرآن، زیارت عاشورا و ختم صلوت کنند و این سبب برکت، معطر و خوش طعمی دست پخت آن ها می شود. 

جالب این که برخی از همین خادمان در صدر خیران هم هستند از جمله این که نقل می کرد در روز عاشورا خادمی مشغول کار بود ؛گفتیم دو میلیون تومان را خیران برای لوازم التحریر داده اند خدمت شما، آن ها را برای ما تهیه کنید که او گفت این مبلغ نزد شما باشد، دو میلیون تومان هم خودم تقدیم می کنم و...، بالاخره بخشی از این 450 بسته لوازم التحریر را آستان قدس رضوی مشارکت کرد و برکت رضوی به این بسته ها بخشیده است.  

این بود ماجرای پذیرایی از ایتام، زائران اربعین و عزاداران تاسوعا و عاشورای حسینی و کمک به دانش آموزان کم بضاعت در هیئت ابوالفضلی(ع) که نزدیک به یک قرن قدمت دارد.

بستن کمربند ایمنی سرنشین از هفته آینده در رانندگی درون شهری الزامی می شود. رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی استان گفت: پیش از این در زمینه بستن کمربند ایمنی برای مسافران درون شهری تخفیف قائل شده بودیم اما از هفته آینده برای خودروها و سرنشین ها اجباری می شود. 

به گزارش ایرنا سرهنگ «عباسی» در جمع خبرنگاران اظهار کرد: تصادفات فوتی درون شهری خراسان جنوبی در شش ماه اول امسال 11 فقره بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل 13 درصد رشد نشان می دهد.

وی با بیان این که 18 نفر در 10 فقره حادثه رانندگی شهر بیرجند از ابتدای امسال جان باختند گفت: این آمار نیز نسبت به مدت مشابه سال گذشته 13 درصد رشد دارد. وی بیان کرد: تخلفات حادثه ساز در بیرجند 44 درصد افزایش داشته است و گروه بالای 60 سال با 33 درصد بیشترین سن متوفیان تصادفات را شامل می شود و در این بین حدود 30 درصد متوفیان زیر 15 سال هستند. 

وی درباه آمار تصادفات کودکان زیر 15 سال هم اظهار کرد: در شش ماه اول سال گذشته 290 کودک در تصادفات مجروح شدند که آمار امسال با هفت درصد کاهش به 270 نفر رسیده است.

 وی گفت: از ابتدای مهر امسال نیز 35 کودک زیر 15 سال در تصادفات مجروح شدند که این آمار در مهر سال گذشته 36 نفر بود.

موسوی-سرایان پنج ماه است که بدون فرماندار اداره می شود. به گزارش «خراسان جنوبی» اگر روزشمار تقویم را مرور کنیم بیش از پنج ماه است که سرایان روزهای بدون فرماندار را تجربه می کند؛ روزهایی که برای شهرستان بسیار حائز اهمیت است. «حسینی» از فرهنگیان سرایانی، انتصاب فرماندار به عنوان عالی ترین مقام دولت را حق مردم شهرستان می داند و می گوید: مردم سرایان دنبال مدیر اجرایی و فرمانداری خوش فکر و باسابقه، بومی، متخصص، متعهد و دارای سوابق درخشان، مردمی و مدین هستند.

 وی شهرستان را از نقاط کم برخوردار می داند و می افزاید: حق این شهرستان فرمانداری بومی به عنوان خواسته عموم  است.

 وی از مسئولان استانی و مجموعه وزارت کشور خواست به خواسته مردم توجه کنند و در انتخاب فرماندار سرعت عمل بیشتری به خرج دهند.به گفته وی در بسیاری از مواقع در انتصاب مدیران شهرستان بیشتر از مدیران غیربومی استفاده می شود و این موضوع سبب شکوفا نشدن استعدادهای شهرستان در حوزه های گوناگون شده است.

امام جمعه سرایان هم انتخاب فرمانداری متعهد و متخصص را برای شهرستان سرایان ضروری دانست و از مجموعه وزارت کشور و استانداری درخواست کرد تا فرمانداری بومی با صلاحیت هایی که خود مجموعه وزارت کشور و استانداری تشخیص می دهند هر چه سریع تر انتخاب شود. 

حجت الاسلام والمسلمین «نجمی پور» اظهار کرد: مردم از برخی مسئولان استانی و وزارت کشور درباره انتخاب فرماندار بر مبنای جناح های سیاسی گلایه مندند.

به اعتقاد وی انتخاب فرماندار بومی با شناختی که از منطقه دارد و تعامل با مردم و مسئولان، می تواند از توانمندی های موجود در زمینه رفع مشکلات و نیازمندی های شهرستان استفاده کند. «ابراهیم زاده» مسئول شورای اسلامی شهر سرایان هم تاخیر در انتصاب فرماندار را در روند مدیریت اجرایی شهرستان بسیار حائز اهمیت دانست و افزود: 19 سال خشکسالی و کمبود نزولات آسمانی؛ سرایان را با مشکلات اقتصادی بسیاری مواجه کرده است و پیامد این روند رشد منفی بیکاری در سرایان است طوری که این شهرستان بیشترین آمار بیکاری را در استان دارد. به علاوه نبود صنایع مادر از دیگر مشکلات شهرستان است که با نمایان شدن آثار خشکسالی به یکی از مطالبات اساسی در حوزه اشتغال تبدیل شده است.  

حسین قربانی – وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با استعفای دکتر «کاظم قائمی» رئیس دانشگاه علوم پزشکی بیرجند موافقت کرد.  

به گزارش «خراسان جنوبی»، وی که دارای مدرک فوق تخصص مغز و اعصاب است با ارسال نامه ای به وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و بیان این که «با توجه به پذیرش دستیار جراحی مغز و اعصاب که به لطف و عنایت شما نصیب دانشگاه بیرجند و بنده شد و لزوم مطالعه منابع علمی و پژوهشی، لازم است وقت بیشتری داشته باشم، لذا با وجود میل باطنی از مسئولیت دانشگاه استعفا داده و کماکان در منطقه محروم بیرجند و خراسان جنوبی در عرصه درمان و آموزش و پژوهش در خدمت خواهم بود». دکتر «کاظم قائمی» با تأیید خبر استعفایش گفت: بعد از سفر مقام عالی وزارت به استان و این که در این سفر توجه خوبی به خراسان جنوبی شد وزیر بهداشت در این سفر در زمینه آموزش دستیار جراحی مغز و اعصاب نیز موافقت کرد.  وی با بیان این که بعد از موافقت وزیر با تربیت و پذیرش دستیاران تخصصی جراحی مغز و اعصاب تصمیم گرفتم برای آن که وقت بیشتری برای تربیت این دستیاران  بگذارم و زمان بیشتری برای مطالعه داشته باشم از مسئولیت فعلی خود استعفا دادم.  دکتر« قائمی» آذر سال 93 به عنوان رئیس دانشگاه علوم پزشکی بیرجند منصوب شد. 

فرخ نژاد- در این سال ها که مردم استان کمتر شاهد اشک آسمان هستند به همان نسبت از عرصه های کشاورزی آن نیز کاسته شده است. 

بیشتر مزارع به دلیل آتشی که خشکسالی بر دامن آن افکنده است به تلی از خاکستر تبدیل شده طوری که دیگر کشت دیم به صفر رسیده است.  حالا که قهر طبیعت طولانی شده است و گویا قصد آشتی کردن هم ندارد کشاورزان باید خود را با این تغییر اقلیم وفق دهند و به سراغ کشت و کارهایی بروند که نیاز کمتری به آب دارد.  هر چند نباید از یاد برد که گذشتگان این سرزمین محصولاتی را در دل زمین های خود کاشته اند که با اقلیم این سرزمین همخوانی و تناسب داشت. 

در این سال ها که دیگر رمق خاک و آب را خشکسالی های مستمر گرفته است کشاورزان باید به این نکته که کارشناسان گوشزد می کنند توجه داشته باشند و نکته اساسی نیز این است که سطح زیرکشت خود را متناسب با آبی که در اختیار دارند تنظیم کنند زیرا برخی به این تصور که تلاش های نیاکانشان ماندگار بماند مدار آب ها را برای آبیاری افزایش می دهند بی آن که از سطح زیر کشت بکاهند که این اقدام سبب می شود در باغ و زمین های کشاورزیشان شاهد نقاط سرسبز یکدستی نباشند.  به گفته کارشناسان، اگر یک کشاورز، باغی به طور کامل سرسبز و بارده ولو در سطح کم با تعداد درخت کمتر داشته باشد درآمد بیشتری خواهد داشت تا این که تعداد زیادی درخت اما با ثمردهی کم داشته باشد.  هر چند برخی از کشاورزان به همان سبک و سیاق گذشته خویش رو می آورند اما در این تغییر اقلیم رخ داده نیاز است نظر کارشناسان کشاورزی را نیز لحاظ کنند.  

هرچند نباید تجربه های 82 هزار بهره برداری بخش کشاورزی استان را در سال هایی که به شغل کشاورزی مشغول بودند نادیده گرفت اما لازم است کمی کشاورزان این تجربه ها را با نظرهای کارشناسان و مشاوران این بخش درهم آمیزند تا بتوانند در بحران خشکسالی رخ داده کمترین خسارات را متحمل شوند.

  به علاوه لازم است گاهی آزمون و خطاهای کارشناسان را با تجربه ها درهم آمیخت تا آن چه از آن به دست می آید تولید مقرون به صرفه و اقتصادی شود. نظر کارشناسان را باید مصداق این ضرب المثل برای کشاورزان دانست که «یک ده آباد به از صد شهر خراب.»

قاسمی - بوی نان سنگک در فضا می پیچد، پسرکان در نوبت ایستاده اند، مردان جوان با پیراهن های راه راه روی شلوار چشم به دستان نانوا دارند. آن که اعیان تر است کت و شلواری بر تن دارد. چند زن هم با چادرهای  رنگی با هم حرف می زنند، از روضه خانه مدعباس و خواستگاری پسر فلانی بگیر تا کاسه شیربرنجی که شب برای یکدیگر خواهند برد. 

نانوا خطی روی دیوار می کشد و مرد جوان می پرسد چند روز دیگر چوب خطش پر می شود و باید پول نان ها را بدهد. سرها با صدایی برمی گردد؛ طبلک های (نوعی کفش زنانه) پای نوعروس است، انگشتان حنا کرده اش را از چادر بیرون می آورد و به زن ها سلام می دهد. 

صدای مردی کمی آن سوتر بلند است که با مشکی به دوش آب می فروشد و اگر حجره داری هم بخواهد کوزه اش را از مشک یا آب انبار پر می کند برای چند ریال و شاید چند شاهی، کارش همین است میرآب، در امتداد مسیری که می رود حمام و مسجد کنار هم نگاه ها را جلب می کند، روی کاشی های ورودی نوشته شده پاکیزگی نشانه ایمان است.

 بستر برای ایمان مهیاست کافی است زمانش برسد تا صدای حاجی حسین در کوچه بپیچد و بانگ «ا...اکبر» بازار را تعطیل کند.

حجره های رنگ فروشی

مردی از میرآب، آب می طلبد، ته مانده آب گرم درون پیاله سفالی اش را روی دیوار کاهگلی می پاشد، دل خاک نرم و بوی خوشی پراکنده می شود. کوزه اش را سیراب می کند. 

بوی پشم از رنگ به رنگ نخ های آویزان در کوچه سرگردان است، تابلوی رنگی نخ ها در چند حجره تکرار می شود. این همه زیبایی رنگ ها در بازار «حاج محمد جعفر» نیست.

زیبایی قالی و قالیچه های پشمی بیشتر نگاهت را می دزدد. چشمانت سرکی به داخل می کشد. «حاجی ملک، کمتر حساب کن، برای جهاز دختر است، بگذار شرمنده اش نشوم و شیرینی خوران سر بگیرد.»، بوی شیرینی هم می آید، نقل و نبات شاخ، آب نبات بیرجندی و حاجی یادش می آید که حدود سه به بعد شاگردش را برای خرید آب نبات بفرستد هر چند که هنوز نم دارد و کامل خشک نشده است. 

او پاسخ می دهد: ریزماهی مود است، باز هم به چشم تا جایی که می شود...

حالا بوها کمی عجیب می شود و کوچه در پیچ و خم می پیچد. 

بوی جدید و صدایی که زیر لب زمزمه می شود، شعرهایی که چند مرد می خوانند، پشم را آب می زنند و رویش صابون می ریزند، می مالند و می خوانند «یا رب به حق شاه مردان، مرا محتاج نامردان مگردان» پشم، آب و صابون مالش می خورد و نمد می شود و جوان ها مرد می شوند وقتی همه توان را به دست و نمد می سپارند. 

کوچه کلاه مال ها

این جا کوچه کلاه مال هاست، شاید چون تعدادشان از بقیه حجره دارها بیشتر است اسم کوچه را تصاحب کرده اند، آن ها هم نمد می زنند اما کوچک تر، نمدی که در قالب کلاه کشیده می شود و فرداست که کلایی سیاه و نو بر سر مردی گذاشته می شود.

کوچه کلاه مال هاست اما بین شان چند خیاط و بزاز هم دیده می شود. 

مرد میان سالی با پیراهن راه راه و شلوار دمپا گشاد در خیاطی علی اکبر ایستاده است و به شلوار نویی که برایش دوخته نگاه می کند و با رضایت سه تومان کف دستش می گذارد و راهی خواربار فروشی می شود و جلوتر از مرد روستایی تخم مرغ محلی می خرد. کنار خواربار فروشی مردی قوی در حال کار است و دستانی بزرگ دارد، کنده درختی مقابلش گذاشته شده و رویش انبر، درفش و نخ و کفش های چرمی که اعیان بیرجند می پوشند قرار دارد. 

چرم را برش داده و رویش را دوخت زده و با همه توان با درفش رویه و کف ضخیم را سوراخ می کند.

نخ را از سوراخ ها عبور می دهد و کوک می زند و روزها را به شب و شب ها را به روز می رساند تا فصل ها و ماه ها بگذرد و بیشتر منتظر عید است تا مردم سراغ کفش های نو بروند. 

دو روز طول می کشد تا هر جفت کفش را تمام کند. هر که بامش بیش برفش بیشتر و هر که توانمندتر است سراغ کفاشی محمد علی می رود و آن که ناتوان تر به همسایه آن طرف تر و سراغ چپت را می گیرد؛ کفشی جیری که دوام زیادی دارد و ارزان تر است و از لاستیک ساخته می شود. 

بزغاله ای داخل کوچه می دود، خاک خوابیده کف کوچه گرد می شود، مردی دنبالش می دود و دست های رهگذری سپر بزغاله می شود و او را می  گیرد و راهی کاروانسرای پشت بازار حاج محمد جعفر می شود. 

خیلی ها مانند این مرد از روستا ها برای خرید و فروش به بیرجند آمده و یکی دو روز در کاروانسرا هستند تا آن چه لازم دارند بخرند و تخم مرغ محلی، دبه های شیر، قالیچه یا حتی بزغاله شیطان را در شهر به قیمت بهتری بفروشند. 

اما حالا صداها و بوها در جایی که روزی اصلی ترین بازار بیرجند بود فرق کرده است. 

دیگر خبری از کلاه های نمدی، چپت، کفش بیرجندی و حتی نانوایی وسط بازار، کله پزی و آب نبات ریزی نیست و از آن همه هیجان و رفت و آمد فقط کوچه هایی خلوت باقی است، حجره های گنبدی که درون شان رنگ باخته و از آتش های زمستانی سیاه شده است، درهای چوبی قدیمی که ترک برداشته و بسته شده است. 

 کفش های معروف و با دوام بیرجند فقط در یکی دو حجره دوخته می شود. مشتری ها کم شده اند و برای چپت ها کمتر، دو سه مرد قوی هر چند به 80 سال رسیده اند همچنان با امید به خدا کفش های قدیمی و سنتی را کوک می زنند. 

بوی آب نبات بیرجندی دیگر در کوچه نمی پیچد، فقط یک نفر در این حرفه باقی مانده است و حالا مشتری هایش سه بعدازظهر صف نمی بندند. 

ساباط خالی است، گاهی رهگذری می گذرد. کاروانسرا سال هاست خالی مانده، در کوچه و بازار قدیم بیرجند پرنده پر می زند اما اشتیاق، شور و شوق نیست. شیرینی خرماهای مغازه ته کوچه با مرگ پیرمرد فراموش شده است.