حوله بافی خراشاد رنگ جهانی می گیرد
قاسمی
صدای چیلیک چیلیک، گوشنواز است پاهایش را محکم بر پدال ها فشار می دهد، دست هایش دو طرف دار حرکت می کند، نخ از این طرف به آن طرف می رود، رشته های نازک پشت هم ردیف ردیف بالا می آید، نرم و ناز؛ رج رج حوله ای بافته می شود.
کنارش سری هم به غذایش می زند، برای کودکش اوسونه (قصه) می گوید، زیر لب شعری قدیمی زمزمه می کند. آسوده و خاطر جمع همان کاری را انجام می دهد که سال ها قبل مادر و مادر بزرگش انجام می دادند اما روزگار بین دست های او و هنر «توبافی» فاصله انداخت. حالا اما صدای چیلیک چیلیک دارهای توبافی از خانه های زیادی به گوش می رسد، برخی زن ها با هم کارگاهی راه انداخته و تعاونی تشکیل داده اند. صدای همزمان چیلیک چیلیک دارهایشان آن قدر بلند می شود که به مرکز استان می رسد و از بیرجند هم می گذرد. حوله ها نه تنها از مرزهای خراسان جنوبی گذشت و در بازارهای تهران مشتریان پر و پا قرصی پیدا کرد بلکه در چمدان ها به آلمان و اروپا هم سفر کرد. اراده زنان هنرمند خراشاد برای احیای توبافی آن را به مرحله ثبت ملی رساند و این هنر قدیمی مادران خراسان جنوبی، دوباره در گوشه گوشه استان زنده شد. از انواع حوله فراتر رفت و پارچه های نخی، شال، روسری و پوشش نوزاد و حتی گزینه لباس احرام شد. نخ های باریک نه تنها بند زندگی خیلی خانواده ها را محکم کرد بلکه مهاجرت از روستای خراشاد هم منفی و تار و پودهای نازک منبع درآمدی برای زندگی های بسیار شد. جمعه بازار صنایع دستی در روستا شکل گرفت و در کنار آن محصولات مختلف روستایی علاوه بر اهالی، شهروندان را هم برای خرید جذب کرد.
سقف خانه ها محکم و پا برجا شد و خشت های فرو ریخته دیوارهای قدیمی بالا آمد.
حیات دوباره ای به روستایی بازگشت که در کنار همسایگانش از خشکسالی آسیب دیده بود. امید بازسازی و حفظ روستا جان گرفت تا آن جا که اهالی به فکر راه اندازی موزه افتادند.
در آستانه ثبت جهانی
حالا حوله بافی خراشاد گوی رقابت در استان را ربوده و این روستا را در آستانه ثبت جهانی حوله بافی قرار داده است، طوری که معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از سفر سه ارزیاب از کویت، هند و ایران به خراشاد خبر می دهد که در روزهای هشتم و نهم آبان به منظور بررسی ثبت جهانی روستا در این منطقه حضور خواهند داشت. پرونده این درخواست میراث فرهنگی از استان به تهران و سپس سازمان میراث فرهنگی یونسکو ارسال و به سه زبان ترجمه شده است. «عباس زاده» می گوید: برای این که خراشاد به عنوان اولین روستای جهانی استان ثبت شود باید شرایط خاصی مانند تجهیز کارگاه ها، توجه به مبلمان شهری، وجود یک قابلیت فرهنگی مانند موزه مردم شناسی و ... داشته باشد.
دو هفته انتظار
انتظار مسئولان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و مردم خراشاد دو هفته پس از ارزیابی داوران به پایان می رسد و نتیجه آن اعلام می شود. اگر پاسخ مثبت باشد دستاوردهای خوبی برای استان و به ویژه اهالی خراشاد خواهد داشت.
به گفته «عباس زاده» در صورت ثبت جهانی خراشاد، معرفی کامل آن به 17زبان در دنیا ترجمه می شود و این موضوع در جذب گردشگر تاثیر زیادی دارد. گردشگران زیادی برای دیدن روستا، فرایند تولید انواع حوله و پارچه، اقامت، خرید و ... اقدام می کنند.
این امیدها و ثبت جهانی خراشاد به عنوان روستای حوله بافی اگر به تحقق برسد حاصل درهم تنیدن نخ های ظریفی است که بر دار توبافی بالا رفته است.