شاید درجه و مقیاس آن بالا نباشد اما در سالی که 365 روز است، بیش از هزار زمین لرزه در خراسان جنوبی که خاطره های ناخوشایندی از زلزله های ادوار گذشته دارد به ثبت می رسد و نشان از این دارد که گهواره زمین در این نقطه از شرق ایران به دلیل گسل های متعدد و فعالی که دارد همیشه در حال تکان خوردن است و خدا نکند که تکانه های آن قوی باشد و گرنه فاجعه ای رخ خواهد داد همانند آن چه در خضری دشت بیاض، طبس، اردکول و ... به وقوع پیوست.
رکوردداری خراسان جنوبی در بیشترین زلزله های بالای هفت ریشتر در نیم قرن اخیر هم آژیر خطر را سال ها به صدا درآورده است تا بیش از این ها به فکر مقاوم سازی واحدهای مسکونی روستایی و شهری و مدیریت بحران در استان باشیم.
آن طور که رئیس شبکه لرزه نگاری بیرجند به «خراسان جنوبی »می گوید از ابتدای امسال حدود 800 زمین لرزه در 13 ایستگاه لرزه نگاری فعال در استان به ثبت رسید.
«علی هاشمی گازار» با بیان این که بیشتر نقاط استان دارای گسل فعال و زلزله خیز است، می افزاید: سه سامانه گسلی در بیرجند شامل جنوب، شمال و مرکز شهر فعال است.
به گفته وی، در نیم قرن اخیر خراسان جنوبی رکورددار بیشترین زلزله های بالای هفت ریشتر در ایران بوده است و بزرگ ترین زمین لرزه استان هم در سال 76 رخ داد علاوه بر این، بزرگ ترین زمین لرزه از ابتدای امسال در اردیبهشت با قدرت 4. 4 ریشتر در اطراف جنوب خوسف ثبت شد.
وی موقعیت جغرافیایی و کویری خراسان جنوبی را مسبب قرار داشتن روی مناطق گسلی فعال بیان می کند و ادامه می دهد: می توان گفت به طور میانگین هر 10سال یک بار یک زلزله با مقیاس بالا در استان اتفاق می افتد اما نمی توان پیش بینی کرد که چه زمانی خواهد بود اما وجود گسل های فعال، خراسان جنوبی را مستعد زلزله های بزرگ کرده است.
به گفته وی، با این که هر چند سالانه بیش از هزار زمین لرزه در استان به ثبت می رسد اما نباید مردم را ترساند بلکه باید آموزش لازم را فرا گیرند تا کمترین صدمه و آسیب را هنگام وقوع زلزله ها متحمل شوند.
41 درصد خانه های روستایی بدون استحکام
با توجه به صحبت های مطرح شده سوال این جاست حال که خراسان جنوبی مستعد زمین لرزه است و هر سال هم هزاران زلزله در مقیاس های مختلف اتفاق می افتد، واحدهای مسکونی و شهری استان تا چه حد مقاوم سازی شده است تا آسیب های ناشی از وقوع زمین لرزه به کمترین حد برسد؟
به گفته معاون بازسازی و مسکن روستایی اداره کل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، با اجرای طرح به سازی و نوسازی واحدهای مسکونی روستایی در استان، از 88 هزار و 835 واحد مسکونی براساس سرشماری سال 95، 39 هزار و 421 واحد از استحکام لازم برخوردار است.
«یزدانی» با بیان این که هزار و 684 واحد قبل از سال 84 نوسازی و بازسازی شده است، می افزاید: 23 هزار و 439 واحد روستایی از سال 84 در استان نوسازی و بازسازی شده است.
به گفته وی، درصد واحدهای مقاوم استان به کل واحدهای روستایی 44.3 و واحدهای نیمه بادوام که حدود 13 هزار واحد است، حدود 14.5درصد است.
همچنین درصد واحدهای بدون استحکام و کم دوام روستایی که حدود 36 هزار واحد است؛ نسبت به کل واحدهای به طور کامل بی دوام روستایی، 41.2 درصد است.
وی، سهمیه امسال استان برای به سازی خانه های روستایی را دو هزار و 500 واحد مسکونی با بهره مندی از تسهیلات 25 میلیون تومانی اعلام می کند که 979 متقاضی تسهیلات به بانکهای عامل معرفی و از این تعداد 327 متقاضی موفق به انعقاد قرارداد با بانک ها شده اند.
این مسئول با بیان این که از سال 84، چهار هزار و 195 واحد آسیب دیده از حوادث طبیعی در استان بازسازی شده است، می افزاید: برای احداث این واحدها 391 هزار و 934 میلیون ریال تسهیلات چهار درصد و 74 هزار و 269 میلیون ریال تسهیلات بلاعوض پرداخت شده است.
به علاوه با توجه به ابلاغ سهمیه بازسازی واحدهای خسارت دیده از سیل تسهیلات بازسازی 14 واحد در شهرستانهای سربیشه و طبس توسط بانک ملی و کشاورزی، در حال معرفی خسارت دیدگان به این بانک ها هستیم.
491 هکتار بافت فرسوده
گفته های معاون مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی هم حکایت از این دارد که 491 هکتار از وسعت شش شهر استان بافت فرسوده و تاریخی است که از این میزان 230 هکتار مربوط به بیرجند، 17.5 هکتار بشرویه، 52.5 هکتار نهبندان، 115.5 هکتار قاین، 48 هکتار سرایان و 27.5 هکتار فردوس است.
همچنین در شهر بیرجند 225 هکتار سکونتگاه غیر رسمی وجود دارد. مهندس «ولی پور» با اشاره به الحاق و ادغام شش روستا به محدوده شهر بیرجند می گوید: محدوده الحاقی مناطق دهلکوه، معصومیه، علی آباد، اکبریه، رحیم آباد و سراب 155 هکتار است.
به گفته وی، با اجرای طرح بازآفرینی شهری که از سال قبل شروع شده است و اجرای طرح هایی مانند فرزان؛ به سازی و بازسازی این بافت های فرسوده، سکونتگاه های غیر رسمی و ... در دستور کار است که می تواند زمینه ساز ایجاد ایمنی در این نقاط باشد.
خبر مرتبط
تجهیزات5 ایستگاه لرزه نگاری استان فرسوده است
از 13 ایستگاه لرزه نگاری فعال استان تجهیزات پنج ایستگاه فرسوده است و به تعمیر و تجهیز نیاز دارد اما به دلیل بازار ملتهب ارز نمی شود آن را به روزرسانی کرد.
رئیس شبکه لرزه نگاری بیرجند در گفت و گو با «خراسان جنوبی» از فرسوده بودن تجهیزات و دستگاه های پنج ایستگاه لرزه نگاری در استان خبر داد و گفت: 13 ایستگاه لرزه نگاری در خراسان جنوبی فعال و از این پنج ایستگاه تجهیزات آن فرسوده و قدیمی است.
«هاشمی گازار» نوسان بازار را یکی از دلایل به روز نشدن تجهیزات لرزه نگاری در پنج ایستگاه دانست و ادامه داد: تجهیزات ایستگاه های سربیشه، خوسف، بیرجند، قاین و آرین شهر فرسوده است و نیازمند به روزرسانی است.
وی با بیان این که به روزرسانی دستگاه های این ایستگاه ها جزو نیازهای ضروری شبکه لرزه نگاری استان است، افزود: سال گذشته برای به روزرسانی دستگاه های هر ایستگاه 70 میلیون تومان نیاز بود اما امسال به دلیل بازار ملتهب ارز این رقم به 200 میلیون تومان افزایش یافته است.