این روزها با افزایش قیمت زرشک، زخم های حاصل از تیغ محصول ناب و جهانی خراسان جنوبی بر دستان زرشک کاران رو به بهبود گذاشته است.
هر چند که قیمت یک کیلو گرم زرشک درجه یک یا به اصطلاح پفکی یا همان تالاری در بازار به حدود 40 هزار تومان رسیده است اما کشاورزان می گویند هنوز این محصول با دو و سه برابر شدن هزینه نهاده های کشاورزی، دستمزد کارگر و ... به قیمت واقعی خود نرسیده است و اگر به 50 هزار تومان برسد باید گفت به قیمت منطقی و واقعی اش می رسد.
به علاوه نباید این موضوع را منکر شد که شاید درصدی از این گرانی به نفع کشاورز باشد اما باز هم درصد زیادی از این افزایش قیمت ها به جیب دلالان می رود.
آن طور که یک زرشک کار نمونه به «خراسان جنوبی» می گوید: جمع شدن محصول از بازار و باقی نماندن زرشک سال قبل در دست کشاورز، مخاطرات طبیعی مانند سرما، گرما، توفان، تگرگ و ... که تا قبل از فصل برداشت محصول سبب شد به بیشتر محصول زرشک کاران خسارت وارد شود و بارندگی های زمان برداشت نیز زمینه ساز کمبود در سال زراعی شد.
«براتی» تشنه گذاشتن بازار را زمینه ساز گرانی های اخیر محصول زرشک می داند چرا که هر گاه عرضه محصول در بازار کم شود قیمت آن خود به خود بالا می رود. بسیاری از دلالان می گویند د یگر نباید قیمت زرشک افزایش یابد و بالا رفتن تا همین میزان کافی است اما وقتی کشاورزان نسبت به کارکرد و هزینه هایی که برای داشت، کاشت و برداشت این محصول می پردازند و بالا رفتن تورم و ... را حساب می کنند، اگر قیمت هر کیلو گرم زرشک به 50 هزار تومان برسد آن موقع به قیمت واقعی خود می رسد، این در حالی است که قیمت یک کیلو گرم زرشک اعلا با گران شدن آن به 39 تا 40 هزار تومان رسیده است.
به گفته وی، به عنوان مثال برای اصلاح درختان زرشک، یک کارگر روزی 40 تا 45 هزار تومان دستمزد می گیرد و اگر قیمت یک کیسه کود سال قبل 100 هزار تومان بود، امسال دو برابر شده و بقیه نهاده ها و فعالیت هایی که نیاز دارد به همین نسبت افزایش یافته است. همچنین عاملان فروش هر کیلو گرم زرشک تمیز را 35 تا 36 و با برگ از 29 تا 30 هزار تومان از زرشک کار می خرند، یعنی قیمت یک کیلو گرم زرشک تمیز نشده 10 هزار تومان زیر قیمت محصول تمیز یا به اصطلاح پلویی است.
این کشاورز با اشاره به مخاطرات طبیعی که امسال سبب شد تا شاهد کاهش 60 درصدی محصول زرشک در استان باشیم، پیش بینی می کند: سال آینده قیمت یک کیلو گرم زرشک کمتر از 50 هزار تومان نباشد.
به گفته «براتی»، اگر زرشک 25 درصد افزایش قیمت دارد، از این افزایش قیمت 15 درصد سهم زرشک کار و 10 درصد سهم دلال و واسطه هاست چون همه زرشک کاران نمی توانند محصول را تمیز و پلویی کنند و به خریدار بفروشند. همچنین 80 درصد کشاورزان به دلیل ناتوانی مالی هر زمان که نیاز به پول داشته باشند هر چند قیمت زرشک کم باشد مجبور می شوند آن را بفروشند. در این بین حدود 10 درصد که بیشتر کشاورزان متمول، دلالان و عمده فروشان هستند هر زمان که زرشک گران شد اقدام به فروش می کنند یعنی باز هم برد با دلالان است.
قیمت واقعی نیست
«کاظمی» یک کشاورز دیگر هم بالا رفتن قیمت زرشک را در مقابل تورم و افزایش نهاده ها، یک سال در میان محصول دادن زرشک و ... هنوز منطقی و واقعی نمی داند و می افزاید: وقتی هر کیلو گرم زرشک معمولی را از کشاورز 22 تا 23 هزار تومان می خرند یعنی هنوز یک سوم قیمت واقعی محصول است. همچنین خریداران یک کیلو گرم زرشک را 21 هزار تومان از زرشک کار می خرند و 26 تا 27 هزار تومان می فروشند و فقط یک کیلو گرم زرشک اعلا 40 هزار تومان است اما عمده فروشان و زرشک پاک کنی هایی که بیشتر در شمال شهر بیرجند کارگاه دارند چه می گویند؟
دلیل افزایش قیمت ها
آن طور که یکی خریداران عمده به «خراسان جنوبی» می گوید: حدود یک هفته است که قیمت زرشک نسبت به قبل افزایش چشمگیری یافته است، طوری که تا چندی پیش قیمت یک کیلو گرم زرشک 18 تا 19 هزار تومان بود و بعد 22 هزار تومان شد و یک هفته است که به 30 تا 31 هزار تومان رسیده است. به گفته «اکبری»، زرشک پلویی و پفکی هم قیمت آن 37 و38 هزار تومان است که عاملان فروش می خرند و به مقاصدی مانند تهران، مشهد، یزد و ... می برند.
او دلیل گرانی را هم کمبود این محصول در روستاهای استان به دلیل سرمازدگی، گرمازدگی و ... می داند و البته این موضوع را اضافه می کند که در سردخانه ها زرشک موجود است. وی به این موضوع اشاره می کند که یک کیلو گرم زرشک پاک نشده را از کشاورز 27 هزار تومان می خرند و بعد از تمیز کردن 31 هزار تومان می فروشند و وقتی که خریدار حساب می کند می بیند چندان سودی برای وی ندارد.
همچنین بیشتر زرشکی که در بازار است، برداشت امسال است که هر کیلو گرم زرشک اعلا یا به اصطلاح تالاری و پفکی 37 تا 40 هزار تومان به فروش می رسد. او این موضوع را نیز منکر می شود که به زرشک آب و روغن می زنند تا خوش رویت شود و وزن آن افزایش یابد اما این موضوع را یادآور می شود که برخی از عاملان فروش به دلیل این که برخی از زرشک کاران در نقاطی مانند زیرکوه و هندوالان زرشک ها را در خرمن خشک می کنند و محصول چندان رویت زیبایی ندارد در هر چهار کیلو گرم زرشک چند قطره ای روغن می ریزند تا نمای بهتری پیدا کند. به گفته او، اگر بیش از اندازه از روغن و آب برای خوش رویت شدن زرشک استفاده شود محصول سریع فاسد می شود.
دیگر این که خرید زرشک نقدی است و در نهایت چک دو و سه ماه به فروشنده می دهند اما گاهی وقت ها بازاریان نیز از آن ها به صورت نقدی خرید می کنند و برخی زیر قول خود می زنند به همین دلیل اگر دوباره سفارش دهند به آن ها محصول نمی فروشند. به گفته وی، آوازه گرانی زرشک به روستاها رسیده است و زرشک کاران حتی زرشک های پاک نکرده پفکی را هر کیلو گرم به40 هزار تومان و زرشک های معمولی را 28 تا 30 هزار تومان نمی فروشند.
خرید، فقط نقدی
یکی دیگر از عاملان فروش و کارگاه های زرشک پاک کنی هم با بیان این که خرید و فروش زرشک، فقط نقدی انجام می شود، می افزاید: زرشک معمولی آن هم با برگ و دم را از زرشک کار 25 هزار تومان می خریم و 30 هزار تومان می فروشیم و زرشک پفکی اعلا را 35 هزار تومان از کشاورز خریداری می کنیم که تجار و عاملان فروش در دیگر نقاط کشور تا 40 هزار تومان از ما می خرند. به گفته او، زرشک های پلویی را عاملان فروش در اصفهان، تهران، مشهد و ... از دلالان و عمده فروشان در بیرجند می خرند. اگر سری به بازار بیرجند هم بزنید به خوبی با پرس و جو کردن و خواندن اتیکت ها متوجه اختلاف قیمت زرشک در مغازه هایی که در راسته بازار قرار گرفته است، خواهید شد.
به گزارش«خراسان جنوبی»، در یکی از مغازه ها، کاسب هر کیلو گرم زرشک را 35 هزار تومان قیمت می کند و این موضوع را هم یادآور می شود که نسبت به بازار، قیمت یک کیلو گرم زرشکی را که می فروشد بسیار کمتر است. در یکی دیگر از مغازه ها زرشک پفکی اعلا 45 هزار تومان و زرشک معمولی30 هزار تومان اتیکت خورده است. فروشنده این مغازه گرانی زرشک را یک باره نمی داند و می گوید: نمی دانم چه دستی پشت پرده است که تا این حد قیمت ها افزایش یافته است. «خالدی» می افزاید: زرشک تازه را هم 18 هزار تومان از کشاورز می خرد و 20 هزار تومان می فروشد.
پاسخ مسئول
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی دلایل گرانی زرشک را در این برهه، از بازار خارج شدن زرشک های سال گذشته و به بازار نیامدن زرشک های امسال اعلام می کند اما می گوید: دلیل دیگری که سبب شده است تا قیمت زرشک افزایش یابد، صدور مجوز برای چند محموله صادراتی است تا از مرز آستارا و ... به خارج از کشور صادر شود. به گفته مهندس «رضایی»، موضوع دیگر، کاهش تولید این محصول نسبت به سال گذشته به دلیل مخاطرات طبیعی رخ داده در سال 97 است. وی این افزایش قیمت ها را بیشتر به نفع دلالان می داند اما این موضوع را هم یادآور می شود که با وجود شبکه های اجتماعی خیلی سریع از بالا و پایین شدن قیمت ها اطلاع می یابند و کمتر حاضر می شوند با قیمت پایین؛ زرشک را به واسطه ها بفروشند. وی بالا و پایین رفتن بیش از حد قیمت هر محصول را منطقی نمی داند و ادامه می دهد: هر گاه قیمت بسیار پایین باشد برای برقراری تعادل، سازمان تعاون روستایی برای خرید توافقی ورود می کند اما امسال چون قیمت زرشک بسیار پایین نیامد این سازمان به خرید محصول خشک هم ورود نکرد. به گفته وی، اگر افزایش قیمت ها به دلیل صادرات باشد می توان به افزایش قیمت این محصول و ایجاد تعادل در قیمت زرشک امیدوار بود.
خبر مرتبط
کاهش 3 هزار تنی تولید زرشک
سرمازدگی و گرمازدگی های ابتدای امسال و تابستان گذشته سبب ریزش گل زرشک شد و همین ریزش ها کاهش سه هزار تنی تولید زرشک را در استان رقم زد. رئیس سازمان جهاد کشاورزی در گفت و گو با «خراسان جنوبی» اظهار کرد: سال گذشته تولید زرشک خشک استان 19 هزار تن بود که امسال به 16 هزار تن کاهش یافت. مهندس«قوسی» با بیان این که بیشترین میزان زرشک تولیدی استان به ترتیب مربوط به قاینات، زیرکوه، درمیان و بیرجند است، افزود: از محصول تولیدی استان برای تولید مربا، شربت، آدامس زرشک، آب زرشک و کنسانتره استفاده میشود. وی افزود: برای صادر کردن زرشک به روسیه رایزنی هایی انجام شده است و زرشک استان بیشتر از طریق مرزهای شمالی و گمرک تهران به کشورهای خارجی صادر میشود. به گفته وی، سال گذشته تعدادی از متقاضیان برای دریافت 116میلیارد ریال تسهیلات سرمایه در گردش به منظور ایجاد صنایع فراوری، احداث سالن زرشک خشک کنی و ... به بانک ها معرفی شدند.
وی ادامه داد: سازمان جهاد کشاورزی به منظور حفظ سلامت باغ های زرشک، هر گونه جابه جایی نهال این محصول را زیر نظر دارد تا نهال آلوده به باغ ها منتقل نشود.