محصولاتی که در زمان برداشت فروخته شد
تعداد بازدید : 16
حسرت؛ سهم کشاورزان از رونق بازار زرشک و زعفران
فرخ نژاد- قیمت زعفران و زرشک به عنوان محصول های خاص استان از چند روز قبل روند صعودی به خود گرفته است طوری که این افزایش قیمت خریداران را شوکه کرده است و زعفران کاران و زرشک کارانی که محصولشان را فروخته اند به افسوس واداشته است زیرا به دلیل نبود مکان و فضای مناسب نگهداری به ویژه برای زرشک، محصولات خود را سر زمین و حتی بر درخت یا بلافاصله بعد از برداشت فروخته اند. اما در این شرایط افزایش قیمت ها به نفع دلالان و واسطه هایی شده است که زرشک و زعفران کشاورز را در فصل برداشت خریدند و آن را در سردخانه ها نگهداری می کنند تا با افزایش تقاضا و قیمت آن را به بازار عرضه کنند و سود بیشتری ببرند و در این بین، سر کشاورزی که از روی ناچاری محصولش را به دلالان فروخته، مثل همیشه بی کلاه مانده است. آن طور که برخی از زرشک کاران و زعفران کاران می گویند حدود یک هفته است که قیمت این محصولات روند صعودی به خود گرفته است طوری که هر کیلو گرم زرشک پفکی را از کشاورز 60 هزار تومان می خرند و با سود بیشتر میفروشند. همچنین، چند روز قبل قیمت هر مثقال زعفران دسته 32 و سرگل 43 هزار تومان بود که دسته به 40 و سرگل به 50 هزار تومان رسیده است.
دست خالی کشاورزان
به گفته یک کشاورز، دست بیشتر کشاورزان از محصول خالی است چرا که در زمان برداشت به دلیل نداشتن جا و مکان مناسب مجبور به فروش محصول خود شده و حتی برخی محصولشان را بر درخت فروخته اند. «محمدی» می افزاید: شاید 10 تا 20 درصد کشاورزان که از تمکن بیشتری برخوردار هستند محصول خود را نفروخته باشند اما بقیه به دلیل نیاز مالی مجبور به فروش شدند. کشاورز دیگری می گوید: سرمازدگی و تگرگ بهار سال گذشته سبب شد تا محصول زرشک کم شود و اگر قرار باشد روند افزایش قیمت ها و کمبود محصول در بازار به همین روال ادامه داشته باشد بعید نیست که قیمت این محصول به بیش از این رقم ها هم برسد. اما یکی از خریداران عمده می گوید که هر کیلو گرم زرشک را از کشاورز با برگ 40 تا 45 هزار تومان و به اصطلاح خودشان زرشک بادکش یا همان پلویی تا 50 هزار تومان می خرند و 55 هزار تومان به صادرکنندگان داخلی برای فروش به خریداران در تهران و اصفهان و مشهد می فروشند.
افزایش چند برابری
یکی از این خریداران به افزایش چند برابری قیمت این محصول نسبت به سال گذشته اشاره می کند و می گوید: سال قبل در همین زمان یک کیلو گرم زرشک بین 20 تا حداکثر 30 هزار تومان به فروش می رسید اما به دو تا سه برابر افزایش یافته است. به گفته «فروزان» وقتی گرانی ها بی حد است و کشاورز هم برای خرید یک قوطی سم مجبور به پرداخت 78 هزار تومان و دستمزد کارگر 70 تا 80 هزار تومان است این افزایش قیمت ها دردی از او دوا نمی کند.
به گزارش خبرنگار ما، برخی از خریداران عمده نیز از این که با گران شدن قیمت زرشک، کشاورزان نیز حاضر به فروش محصول شان نیستند می گویند: برخی از کشاورزان حاضر به فروش یک کیلو گرم زرشک پفکی به قیمت کمتر از 62 هزار تومان نیستند. به گفته آن ها، این افزایش قیمت ها فقط به نفع کشاورز است اما خریدار و واسطه یا کاسب چندان نفعی نمی برد چرا که بعد از این که محصول تمیز و پلویی شود در هر کیلو گرم شش هزار تومان ضرر می کند علاوه بر این، کارتن حمل قبل از این هزار و 500 تومان بود اما یک کارتن دست دوم پنج هزار تومان قیمت دارد و هزینه های دیگر هم به همین نحو روند صعودی دارد و خرید این محصول را به صرفه نمی کند. برخی نیز مدعی هستند که در واحدهای زرشک پاک کنی، شاید 100 کیلو گرم زرشک هم یافت نشود که همین کمبود، زمینه ساز روند صعودی قیمت این محصول شده است.
رکود صادرات
در این میان خریدارانی که به صورت عمده این محصول را به دست مشتریانی در دیگر نقاط کشور می رسانند گلایه شان از نبود این محصول است. یکی از فروشندگان بازار بیرجند می گوید: سال قبل به دلیل وفور این محصول هفته ای سه بار و هر بار یک تن و 700 کیلو گرم زرشک به اصفهان و تهران منتقل می کردم اما به دلیل کمبود در بازار هر ماه 500 تا 700 کیلو گرم زرشک را به دست مشتریان می رسانم. وی می افزاید: این درحالی است که حتی مشتریان دیگر نقاط کشور چک هزینه خرید را قبل از آن به آن ها داده اند اما چون محصولی در بازار نیست مجبورند تقاضای مشتریان را بی پاسخ بگذارند.با گشتی در بازار و گپ و گفت با جمعی از بازاریان، تفاوت قیمت ها در مغازه ها به وضوح مشخص است طوری که فروشنده ای قیمت یک مثقال زعفران دسته را 42 و سرگل را 52 هزار تومان نوشته است و می گوید: از هفته قبل قیمت، دو هزار تومان افزایش یافته است. به گفته وی زرشک نیز از یک هفته قبل 10 هزار تومان گران تر شده است طوری که هر کیلو گرم زرشک معمولی 55 هزار تومان و پفکی 65 هزار تومان قیمت دارد. اما مغازه دار دیگری که فروشنده سوغات و محصولات مزیت دار استان است، هر مثقال زعفران سرقلم را 52 و بسته بندی شده را 55 تا 60 هزار تومان بسته به نوع بسته بندی بیان می کند. «ریاسی» قیمت هر کیلو گرم زرشک معمولی را 60 و نوع پفکی آن را 70 هزار تومان اعلام می کند. او دلیل افزایش قیمت این دو محصول استراتژیک خراسان جنوبی را صادرات آن می داند که سبب شده است تا محصول در استان کم شود و قیمت آن افزایش یابد. به گفته وی، افزایش قیمت این محصولات سبب شده است تا آن ها چندان فروشی نداشته باشند طوری که وقتی کشاورزی برای فروش زرشک یا زعفران مراجعه می کند و قیمت های بالا را می بیند درنگ می کند تا هر زمان قیمت هر کیلو گرم زرشک به 100 هزار تومان رسید محصولش را بفروشد.
دلایل گرانی
اما رئیس سازمان جهاد کشاورزی، دلایل گرانی این دو محصول خاص استان را پایان فصل برداشت، نوسانات بازار و قیمت ارز، ورود زعفران به بورس، تقاضای بسیار، صادرات و ... اعلام و اظهار می کند: صدور این محصولات به صورت مستقیم از خراسان جنوبی انجام نمی شود اما خریداران تهرانی، اصفهانی و مشهدی آن را به خارج از کشور صادر می کنند. مهندس «قوسی»، دلیل دیگری را که برای افزایش قیمت زرشک به آن اشاره می کند ورود چند واحد فراوری زرشک در استان به مرحله تولید است که از جمله این واحدها می توان به واحد فراوری این محصول در مهمویی و گازار بیرجند اشاره کرد. به گفته او، مسئولان سازمان جهاد کشاورزی به عنوان متولی این بخش از افزایش قیمت این محصولات خرسند هستند اما به این موضوع نیز واقفند که چون بیشتر کشاورزان مجبور شده اند در زمان برداشت و حتی بر درخت محصول خود را به واسطه ها بفروشند این روند صعودی قیمت ها شاید چندان به نفعشان نباشد.
تولید کم نشد
او کاهش میزان تولید زرشک و زعفران را نسبت به سال قبل از آن رد می کند و می افزاید: سال 97 زرشک تولیدی استان بیش از 19 هزار تن، اما سال قبل از آن 18 هزار تن بود همچنین، تولید زعفران در سال قبل 56 تن و سال 96، 54 تن بود. به گفته وی، هر چند کمبود جا و مکان شاید سبب شود تا کشاورز مجبور به فروش محصولش در زمان برداشت و پایین بودن قیمت ها شود اما به کشاورزان برای احداث سالن های زرشک خشککنی تسهیلاتی پرداخته و از آن ها در این زمینه حمایت می شود. به علاوه از محل تسهیلات مشاغل پایدار روستایی و عشایری برای ایجاد واحدهای فراوری این محصول به متقاضیان وام با کارمزد کم پرداخت می شود.وی، مقصد صدور این محصولات را کشورهای اروپایی و دیگر نقاط جهان اعلام و اظهار می کند: صدور این محصول از مبادی مرزی استان خیلی کم انجام می شود.
سوال این جاست که در این شرایط و با افزایش قیمت این محصولات، چرا نباید از عایدی آن، لب زعفران کار زرد شودو زخم دستان زرشک کاران التیام یابد؟