فرخ نژاد
نبض اقتصاد هر شهر، بازار آن به حساب می آید و آن چه می تواند این مرکز مبادلات تجاری را به نقطه ای امن برای کسبه و خریداران مبدل کند، بهره مندی آن از ایمنی لازم هنگام خطر به ویژه آتش سوزی، زلزله، سیل و ... است.اما آن چه در کانون مبادلات تجاری و اقتصادی مرکز استان کمتر به چشم می خورد رعایت ایمنی هاست که جان و مال کسبه و مردم را به مخاطره می اندازد، آن طور که عده ای از کسبه بازار بیرجند از آن سخن به میان می آورند بی بهره بودن این مرکز تجاری شهر از ایمنی لازم است. هر چند برخی از کسبه قبول دارند که خود آن ها با پوشش سقف های کاذب، مسقف کردن سقف بازار، تبدیل خانه های قدیمی پشت بازار به انبار، سیم کشی های قدیمی و ... به تامین ایمنی لازم توجه نکرده اند اما برخی از موارد هم به شهرداری برمی گردد که از جمله آن می توان به کم بودن شیرهای برداشت آب برای مواقع بروز آتش سوزی، فضاسازی به منظور کاهش ترافیک و ایمنی در خیابان جمهوری اسلامی مانند گذر عابر پیاده، آیلندگذاری و ... اشاره کرد که سبب می شود در صورت وقوع آتش سوزی یا حادثه ای دیگر، خودروهای امدادی و به ویژه آتش نشانی در زمان طولانی تری به محل حادثه برسند در حالی که به دلیل صفر بودن ایمنی بازار به طور حتم خسارت های بسیاری برای کسبه در پی خواهد داشت و شاید هم غیر قابل جبران باشد.
خدا نکند اتفاقی رخ دهد
بنا به گفته یکی از کاسب ها خدا نکند اتفاقی در بازار رخ دهد زیرا فاجعه ای به بار می آید که غیر قابل جبران است چرا که بیشتر کسبه حداقل های ایمنی را رعایت نکرده اند و حتی بیشتر آن ها سیلندر آتش نشانی ندارند. به علاوه، هر چند کابل و سیم های برق از روی دیوارها جمع آوری شده است اما هنوز در این زمینه نقص هایی وجود دارد به ویژه در مغازه های قدیمی که نوسازی نشده است. وی می گوید: اگر بارندگی سیل آسایی رخ دهد بیشتر مغازه ها دچار آبگرفتگی می شود هر چند در این زمینه شهرداری فعالیت هایی را با تعریض کانال های انتقال آب در خیابان جمهوری اسلامی شروع کرده است اما در این زمینه نیز نقص وجود دارد. همچنین تعداد شیرهای آب آتش نشانی که برای مقابله با آتش سوزی در خیابان جمهوری اسلامی تعبیه شده کم است و شاید جوابگوی نیاز در مواقع حادثه نباشد.
ایمنی صفر
یکی دیگر از کاسب ها در بازار بیرجند، ایمنی در این مرکز مبادلات تجاری را صفر اعلام و اظهار می کند: اگر فردی از روی بی احتیاطی کبریت بزند بازار در آتش می سوزد چرا که با مسقف شدن آن دود ناشی از آتش سوزی فضا را فرا می گیرد و از سویی، بیشتر واحدهای تجاری در معرض آتش سوزی قرار خواهد داشت. به گفته او، قرار بود در فواصل متعدد شیر برداشت آب آتش نشانی نصب شود و شهرداری از هر مغازه داری 50 هزار تومان دریافت کند اما هنوز خبری نیست و اگر اتفاقی رخ دهد چند شیر برداشتی تعبیه شده کفاف نیاز را نمی دهد.او که از اولین افرادی بوده که برای مسقف کردن نقطه ای که مغازه اش در آن قرار دارد اقدام کرده است این کار را درست و ایمن نمی داند چرا که نظر کارشناسان را دراین باره جویا نشده و این کار را انجام داده است اما کاسب هایی که بعد از او اقدام به این کار کردند ایمنی ها را رعایت کردند و اگر حادثه ای رخ دهد کمتر به واحدهای تجاری آن ها لطمه وارد می شود.
اغلب مغازه ها در معرض آبگرفتگی
وی ادامه می دهد: شهردار در بازدیدی که از بازار داشت نظر کسبه را جویا شد و قول داد برای ایمنی سازی سقف های بازار با همکاری آن ها اقدام کند اما هنوز خبری از عملی شدن این وعده نیست. به گفته وی سقف های کاذبی که اغلب مغازه داران برای دید بصری بهتر نصب کرده اند استاندارد نیست و اگر آتش سوزی رخ دهد به طور حتم بر دامنه آن با آتش گرفتن سقف افزوده می شود. به نظر او، اگر سیلی رخ دهد بیشتر مغازه ها به ویژه زیرزمین ها دچار آبگرفتگی می شود چرا که فاصله کف خیابان با بازار حدود 40 سانتی متر است و اگر کانال های انتقال و خیابان نتواند روان آب ها را به گذرگاه های آن انتقال دهد بازار دچار آبگرفتگی خواهد شد. این مغازه دار، به برنامه هایی که متولیان شهری بیرجند برای برقراری ایمنی بیشتر در بازار به آن ها قول داده اند اشاره می کند و ادامه می دهد: داشتن سیلندر آتش نشانی برای همه مشاغل لازم است.
لزوم رفع نقص های ایمنی
یکی دیگر از مغازه داران بازار بیرجند ایمنی محل کسب خود را در حد صفر می داند و دلیل آن را هم این موضوع اعلام می کند که شهرداری فقط به زیباسازی شهر می پردازد و تامین زیرساخت های ایمنی را فراموش کرده است. به گفته وی، بارندگی های سیل آسای اخیر نشان داد که سیستم ایمنی شهر فلج است و اگر خدای ناکرده سیلی همانند دیگر نقاط در بیرجند رخ دهد خسارت های بسیاری بر شهر و شهروندان تحمیل خواهد شد. او مثالی هم در این باره می زند با این عنوان که در بارندگی های چند روز قبل که کمتر از 20 دقیقه به طول انجامید برای مغازه های میدان اول پاسداران مشکل ساز شد و اگر سیل شدیدی به وقوع بپیوندد بازار بیرجند نیز در معرض خطر قرار دارد. او رفع نقص های ایمنی موجود در شهر را به دلیل فراهم نبودن زیرساخت های لازم می داند و ادامه می دهد: به عنوان مثال شهرداری در حال به سازی کانال های انتقال آب خیابان جمهوری اسلامی است اما عمق و عرضی که در نظر گرفته است نمی تواند جوابگوی بارندگی های سیل آسا باشد و از دریچه های انتقال به بیرون خواهد زد. وی، گذرگاه عابر پیاده ای را که در حاشیه خیابان جمهوری اسلامی ایجاد شده است مانعی برای گذر روان آب ها اعلام و اظهار می کند: از نظر آتش سوزی نیز اگر اتفاقی رخ دهد به دلیل آیلندگذاری هایی که شهرداری در پر ترددترین خیابان شهر یعنی جمهوری اسلامی انجام داده است شاید 15 تا 20 دقیقه زمان لازم باشد تا خودروی آتش نشانی به بازار و محل وقوع حادثه برسد و شاید در آن زمان دیگر نتوان جبران مافات کرد. به علاوه، با توجه به هزینه هایی که کاسب ها به شهرداری می پردازند کمتر به ایمنی بازار توجه می شود و از این بابت از شهرداری دلخورند.
تهیه طرح ایمنی بازار بیرجند
عضو شورای شهر بیرجند نیز ایمنی در بازار بیرجند را چندان مطلوب نمی داند و می گوید: بسیاری از مسائل ایمنی در بازار توسط کسبه رعایت نشده است که شامل نداشتن سیلندر آتش نشانی، سیم کشی های غیر استاندارد، تبدیل کردن بیشتر واحدهای مسکونی کوچه پشت بازار به انبار و مسقف کردن بازار و ... است در حالی که برقراری ایمنی در بازار همکاری همه کاسب ها را می طلبد. به علاوه، لازم است مغازه داران به موقع عوارض را بپردازند تا شهرداری هم ایمنی بازار را ارتقا دهد. «یزدان شناس»، که خود از کاسب های بازار بیرجند است اشاره ای به ایمن نبودن سقف این بازار بنا به اظهار نظر کارشناسان آتش نشانی دارد.به گفته وی، در دیداری که کاسب ها با اعضای شورای شهر و شهرداری داشتند موضوع سقف های غیر کارشناسی مطرح شد و بعد از این جلسه، شهردار دستور تهیه طرح ایمنی بازار بیرجند را داد که عملیاتی شدن آن نیازمند همکاری آنان است. به علاوه، با اجرای طرح ایمنی بازار بیرجند قرار است نمای آن به صورت سنتی اجرا شود که با اجرای این طرح شاهد رنگ و لعابی نو در بازار خواهیم بود و ایمنی آن هم ارتقا خواهد یافت.
مشکلات عمده
رئیس سازمان آتش نشانی بیرجند هم با بیان این که بازار بیرجند به هیچ وجه از ایمنی لازم برخوردار نیست، به تهیه فهرست موارد ناایمن در این بازار اشاره و اظهار می کند: این موارد شامل مسقف بودن بازار، کم بودن شیرهای برداشت آب آتش نشانی، تاسیسات برقی فرسوده، انبارهای نا ایمن و ... می شود. «حسینی»، برقراری امنیت لازم در بازار را نیازمند همکاری همه مغازه داران و مسئولیت پذیری آن ها می داند و ابراز امیدواری می کند: با طرحی که شهرداری در این زمینه در دست تهیه دارد شاهد ارتقای ایمنی در بازار بیرجند باشیم.