نسخه دست و پاگیر نظام ارجاع
گروه گزارش
نظام ارجاع و طرح پزشک خانواده از جمله طرح های حوزه بهداشت و درمان است که از میانه های دهه 80 آغاز شد و به دلیل پایه ریزی نادرست و چالش هایی مانند فراهم نشدن زیرساخت های الکترونیک، بودجه کم و اطلاع رسانی ناکافی از اهداف و چشم اندازهایش، دور و به دلیل سیاست گذاری های نامناسب به یک طرح فرسایشی بدل شد. این طرح حتی بعد از 13 سال مشکلاتی در زیرساخت های ارتباطی برای ایجاد پرونده الکترونیک، نبود شفافیت در نحوه کارکرد پزشک خانواده، آموزش مهارت های ارتباطی به پزشکان خانواده برای جلب نظر مردم، فرهنگ سازی مراجعه به پزشک خانواده، عملکرد بیمه ها در ارتباط با پرداخت دستمزد پزشکان و چالش هایی چون کمبود نیروی انسانی، اشکال در سیستم ارجاع و به ویژه برخی نارضایتی های مردمی ناشی از این که نمی توانند به طور مستقیم به پزشک متخصص مراجعه کنند و ... نتواست جلو برود و مانند بسیاری از طرح های جامع دیگر بر زمین ماند. حال و در عصر ارتباطات و تغییر و تحولات انجام شده برای اجرای طرح، نظام ارجاع قالبی الکترونیکی به خود گرفته است و قصد ارائه دادن خدمات به صورت الکترونیکی دارد و باید دید تا چه حد اجرای الکترونیک این طرح موفقیت آمیز خواهد بود.
واسطه درمان
طرح نظام ارجاع الکترونیک در ابتدای امر، بیمه شدگان روستایی را زیر پوشش خود قرار می داد و از زبان جامعه هدف این گونه واگویه می شود که حکایتی متفاوت از ماهیت اصلی خود دارد. آن ها هر چند شرایط را بهتر از قبل می دانند اما همچنان زبان گلایه شان باز است چون دسترسی مستقیم به پزشک متخصص ندارند و مهر کردن دفترچه و پرداخت هزینه های جانبی و یک ویزیت اضافه توسط پزشک خانواده، رنجی را بر آن ها تحمیل کرده است تا جایی که خواستار تغییر سیاست ها در این باره هستند. برخی از آن ها خواسته خود را این چنین مطرح می کنند که باید مهر کردن دفترچه های روستایی حذف شود و فردی که پیش زمینه بیماری اش را می داند و یقین دارد که باید به کدام پزشک مراجعه کند نیازی به طی کردن مراحل تعریف شده نداشته باشد و به اصطلاح لقمه را دور سر بچرخاند. عده ای هم موضوع را این چنین مطرح می کنند که در شرایطی که با بیماری دست و پنجه نرم می کنند به شهر و پزشک مراجعه کرده اند و چون دفترچه آن ها مهر نداشته است مجبور به پرداخت آزاد هزینه ها شده اند و دلیلش این بوده که به پزشک خانواده مراجعه نکرده اند و دفترچه مهر ارجاع ندارد. گاهی حتی مسیر بازگشت را در پیش گرفته اند تا برای مراجعه به پزشک متخصص مهر تایید پزشک خانواده بر دفترچه شان حک شود. آن ها حذف این واسطه را بهتر می دانند.
بهبود اوضاع
اما نماینده ویژه نظام ارجاع الکترونیک دانشگاه علوم پزشکی بیرجند به تشریح و توضیح این طرح می پردازد و معایب و منافع آن را بر می شمارد که الکترونیکی شدن نظام ارجاع و تشکیل پرونده سلامت برای هر فرد بیمار را تحولی در نظام پزشکی کشور میداند. مهندس «افشاری»، از بهبود شرایط و اوضاع سخن به میان می آورد و مهر دفترچه و ارجاع به پزشک خانواده را که سالانه هزینه های کلانی را به بار می آورد امری غیر قابل روی گردانی می داند که راه گریزی از آن نیست و برای پیشبرد درست اهداف این طرح باید همه مراحل اجرا شود. مطابق این طرح، پزشک خانواده مسئول مراقبت از سلامت و پیگیری وضعیت درمانی یک جمعیت مشخص است و با همکاری تیم خود، برای افراد پرونده سلامت تشکیل می دهد. در این طرح باید همه اطلاعات مربوط به سلامت افراد از زمان تولد تا مرگ در یک پرونده قرار گیرد و اطلاعات آن در شبکه الکترونیک سراسری ثبت شود تا در همه جای کشور امکان دسترسی به سوابق سلامت هر فرد میسر باشد. در این شرایط اگر فردی بدون مراجعه به پزشک خانواده، پزشک متخصص را ببیند، هزینه های درمان بر عهده بیمه نخواهد بود به عبارت دیگر، افراد فقط بعد از ارجاع پزشک خانواده می توانند به متخصص، فوق متخصص یا بیمارستان مراجعه کنند. بر اساس این طرح، پرونده الکترونیک این امکان را برای همه فراهم می کند که هر فردی با کد ملی و شناسه شخصی در هر جای کشور به اطلاعات پرونده الکترونیک سلامت خود دسترسی یابد، از سویی نسخه های پزشکان الکترونیکی میشود و به این ترتیب میزان خطای سیستم سلامت کشور بسیار کاهش می یابد و دقت کار بالا می رود. این مسئول در ادامه، اشاره ای به این موضوع دارد که مطابق نظام ارجاع، مردم برای دریافت خدمات سلامت ابتدا به پزشک خانواده یا مراقب سلامت مراجعه می کنند و در صورت تشخیص این فرد و نیاز به خدمات تخصصی، بیمار به پزشک متخصص یا بیمارستان ارجاع می شود و با توجه به فراهم شدن زیرساخت های لازم برای اجرای این طرح، میتوان طرح پزشک خانواده را به درستی و به طور کامل اجرا کرد.
چالش های قبل
او نیز گریزی به چالش ها در گذشته می زند و یادآور می شود که نوبت گرفتن سخت از متخصص و تحمیل هزینه سنگین و سردرگمی از جمله چالش های پیش روی بیمار بود و حال با اجرای صحیح طرح نظام ارجاع الکترونیک، این گونه موانع حذف می شود و عدالت در سلامت با ارائه خدمات، بالا می رود. همچنین پرونده الکترونیک سلامت سبب آگاهی بیشتر پزشک و با اجرا شدن آن در شهرستان ها مهر دفترچه ها در عمل حذف می شود و در اولویت ارجاع الکترونیکی قرار می گیرد. از سویی برای بیماران سرطانی و صعب العلاج، روند ارجاع به همین صورت خواهد بود و هزینه دریافتی برای ثبت اطلاعات در سیستم 500 تومان و مراجعه مستقیم به پزشک خانواده سه هزار و 500 تومان است. افزون بر این، اجرای این روند سبب نوبت گیری راحت و اطلاعات جامع و کامل پزشکان از وضعیت بیمار است. به گفته نماینده این نظام، طرح پرونده الکترونیک سلامت به صورت آزمایشی در سرایان اجرا شده و از رضایت نسبی برخوردار است و در استان با فراهم کردن زیرساخت ها تا تیر اجرا می شود.
خبر مرتبط
پروژه ۱۰ساله شد
تعیین تکلیف دانشکده پرستاری قاین
یکی از چالش های پروژه های عمرانی، طولانی شدن بیش از حد عملیات احداث آن است طوری که گاهی عمر یک پروژه تا زمانی که احداث آن پایان می یابد، به اتمام می رسد. یکی از پروژه هایی که در فهرست طرح های ناتمام استان قرار دارد و بیش از یک دهه است از شروع ساخت آن می گذرد ساختمان ناتمام دانشکده پرستاری و مامایی قاینات است که با رایزنی و پیگیری نماینده قاینات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی با رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قرار است طلسم 10 ساله رها شده این پروژه بشکند و امسال دوباره اجرایی شود. به گفته «فلاحتی»، در جلسه ای که با «پورعیسی» داشت، تکلیف ساختمان ناتمام دانشکده پرستاری و مامایی قاینات که بیش از یک دهه رها شده بود مشخص شد و پس از کش و قوس های بسیار و نامه نگاری ها و دیدارهای متعدد بالاخره دولت زیر بار تکمیل پروژه رفت طوری که سازمان برنامه و بودجه، هزینه های ساخت و فرمانداری تامین زیرساخت های آن را متعهد شد.