تربیت صحیح کودک از دغدغه های اصلی والدین است و در این امر هر روشی را به کار می برند تا کودکی سالم به جامعه تحویل دهند. در رفتار صحیح با کودک و برخوردهای مناسب، دستور دادن های درست باید مد نظر والدین قرار گیرد. روش دستور دادن به کودک باید به گونه ای باشد که آن را به خوبی درک و اجرا کند. به گزارش «بیتوته»، دستورهایی که به طور معمول موثر واقع نمی شود دارای یکی از خصوصیات زیر است.
دستورهای زنجیره ای:
پشت سر هم برای کودک مطرح می شود و کودک توانایی به خاطر سپردن تمام آن ها را ندارد بنابراین برخی را فراموش می کند و انجام نمی دهد. مانند لباست را بپوش، دندانت را مسواک بزن و بعد بیا صبحانه بخور. بهتر است این دستورها به بخش های کوچک تقسیم و هر کدام به تنهایی از کودک درخواست شود.
مبهم:
این نوع دستورها برای کودک واضح و روشن نیست و به خوبی نمی تواند منظور گوینده را منتقل کند. به عنوان مثال هنگامی که ما انتظار داریم بچه ها بدون درگیری و خشونت با هم بازی کنند ولی فقط به آن ها بگوییم بچه های خوبی باشید. کودک ممکن است نداند از او چه خواسته شده است و باید چه کار کند تا از نظر والدین بچه خوبی باشد؛ این دستور مبهم است، بنابراین بهتر است به صورت مشخص و اختصاصی به آن ها بگوییم با اسباب بازی هایتان با هم و به آرامی بازی کنید.
پرسشی:
در این گونه دستورها از کودک سوال می شود که آیا دوست دارد که این کار را انجام دهد؟ مثلا، آیا دوست داری که اتاقت را تمیز کنی؟ ممکن است یک کودک لجباز به راحتی بگوید نه دوست ندارم. در این گونه دستورها ما به بچه حق انتخاب می دهیم. پس دور از انتظار نیست که او آن را انجام ندهد.
دستورهایی که به دنبالش دلیل و منطق آورده می شود:
زود باش اتاقت را مرتب کن چون امشب مهمان داریم و از این که خانه نامرتب باشد نگران و عصبانی می شوم. در این مثال ممکن است کودک دستور اصلی را فراموش کند، بنابراین بهتراست که دستور به این شکل باشد امشب مهمان داریم و خانه نامرتب مرا نگران و عصبانی می کند پس لطفا هر چه سریع تر وسایلت را جمع کن. یعنی اول توضیح بدهید بعد دستور مد نظر را بگویید.
روش دستور دادن موثر:
نزدیک کودک بروید، تا حد چشم های کودک خم شوید و با او تماس چشمی برقرار کنید و فاصله شما به اندازه فاصله یک دست باز باشد (یعنی به فاصله شانه تا نوک انگشتان) و برای کودک به طور دقیق مشخص کنید و بگویید چه کار کند. توجه داشته باشید که دستور باید کوتاه و بدون توضیح اضافه باشد، چون ممکن است جنبه توهین و سرزنش پیدا و احتمال اجرا را کم کند .در دستورها، اسم کودک را صدا نزنید چون تمرکز روی رفتار است و نه روی اشخاص .ابتدا کار مثبت او را زیر ذره بین ببرید و تشویقش کنید سپس در انتها خواسته تان را بگویید. در دستورهایی که می دهید باید عزت و اعتماد به نفس، خلاقیت و مسئولیت پذیری کودک حفظ و تقویت شود .