راه دورمراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
قاسمی
تابستان که می رسد با تعطیلی مدارس، دغدغه خیلی از خانواده ها پر کردن اوقات فراغت بچه ها می شود. اما تعطیلات تابستانی فرصتی مناسب برای تقویت دانش آموز در هر زمینه است به شرط آن که شرایط فراهم شود و خانواده ها هم در این زمینه برنامه ریزی کنند. یکی از مراکز پر طرفدار در این بین، کانون های پرورش فکری کودکان و نوجوانان است و همان طور که از اسمش پیداست برای پرورش فکری کودکان و نوجوانان میکوشد. اما به نظر می رسد بستر حضور در این مراکز برای دانش آموزان چندان فراهم نیست طوری که در مرکز استان با وجود تعداد زیاد دانش آموز، مرکز فرهنگی هنری ثابت دارد و اگر چه کتابخانه سیار شهری، کتابخانه پستی و یک کتابخانه روستایی هم به دانش آموزان علاقه مند خدمات می دهد اما باز هم جای خالی مراکز ثابت به ویژه در نقاط کم برخوردارتر احساس می شود.
25 مرکز برای 170 هزار دانش آموز
اگر چه بسیاری از خانواده های بیرجندی از این پایگاه های فرهنگی استقبال می کنند اما تعداد کم مراکز کانون پرورش فکری سبب گلایه هایی شده است. بنا به آمار در استان، 170 هزار دانش آموز در سه مقطع تحصیل می کنند که از این تعداد سهم شهرستان بیرجند 55 هزار و 700 نفر است و شهر بیرجند نیز به تنهایی 46 هزار و 800 دانش آموز دارد. در حالی که 25 مرکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ثابت، سیار و پستی برای جمعیت دانش آموزان استان فعال است و این کانون حتی اگر بخواهد باز هم امکان توسعه بیشتر فضاها برایش مقدور نیست زیرا با نبود مکان و اعتبار مواجه است. وضعیت در مرکز استان هم تعریفی ندارد و فقط سه مرکز ثابت، یک کتابخانه سیار و یک کتابخانه پستی به دانش آموزان علاقه مند خدمات می دهد. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان فعالیت های زیادی انجام می دهد؛ در رشته های علمی، فرهنگی، هنری، مذهبی و ادبی دانش آموزان را تقویت می کند و برنامه می دهد. غنی سازی اوقات فراغت کودکان و نوجوانان و شناسایی و شکوفایی استعدادهای آن ها از دیگر رسالت های این کانون و تقویت مهارت های زندگی و تمرین خوب زندگی کردن از هدف های آن است اما با این اهداف و برنامه های ارزنده و مورد نیاز جامعه توان محدودی در ارائه خدمت دارد.
مسیر دور کانون
یک مادر بیرجندی گلایه می کند که در چند سال گذشته از وجود کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در خیابان آوینی دیر مطلع شد و دخترش نتوانست از این فضا استفاده چندانی کند در حالی که به کارهای هنری علاقه زیادی داشت و برخی کلاس ها با قیمتی به نسبت مناسب تر از آموزشگاه ها برگزار می شد. «طیبه اکبری» هر چند که تاسیس کانون در خیابان آوینی را مطلوب می داند اما می گوید: باز هم مسیر این محل برای دانش آموزی که در خیابان معلم یا غفاری زندگی می کند دور است و از طرفی خدمات و آموزش ها در کانون واقع در خیابان شهدا بهتر و در نتیجه استقبال هم بیشتر است. تنوع کلاس ها و قیمت مناسب تر انگیزه ای برای تمایل بیشتر مادر دیگری است که می خواهد پسرش را به کلاس های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بسپارد اما دوری از مرکز را مانع سر راهش می بیند در حالی که خودش در نوجوانی از کتابخوان های کانون بوده است. به عقیده «صدیقه نجفی»، باید تعداد این گونه مراکز برای کودکان و نوجوانان در بیرجند بیشتر باشد تا دانش آموزان بتوانند راحت تر در این کلاس ها شرکت کنند در حالی که به دلیل دوری راه و هزینه های رفت و آمد و... برخی والدین از این کار منصرف می شوند و گاه وقت دانش آموز به هدر می رود.
خدمات در 12 مرکز ثابت
به نظر می رسد درخواست این مادر و افرادی مانند او درست باشد زیرا بنا بر آمار مدیر کل کانون پرورش کودکان و نوجوانان در بیرجند سه مرکز ثابت در خیابان های آوینی، شهدا و کارگران به دانش آموزان خدمات می دهد و برای دختر و پسرهای شش تا 18 سال در استان 25 مرکز ثابت، سیار و پستی راه اندازی شده است که البته شهرستان های خوسف و زیرکوه مرکز ثابت ندارند. 10 کتابخانه سیار روستایی در شهرستان هایی که مشکل مرکز ثابت دارند راه اندازی شده است و دو کتابخانه سیار پستی در بیرجند و طبس برای دانش آموزان نقاط روستایی به صورت رایگان با پست کتاب ارسال می کنند و 12 مرکز ثابت هم به کودکان و نوجوانان خدمات می دهد.«حمیدی» استقبال از فعالیت کانون های پرورش فکری کودکان و نوجوانان را با ارائه آمار بیان می کند که بر اساس آن 41 هزار نفر عضو هستند که این آمار در تابستان به 84 هزار نفر افزایش می یابد و تلاش می شود به زودی سه مرکز سیار در بیرجند، طبس و دستگردان طبس راه اندازی شود. برای رفع مشکل مرکز ثابت در بیرجند، از سال 96 پروژه ای در خیابان کارگران شروع شد که به نظر او پیشرفتی نرمال و در حد اسکلت فلزی دارد اما درگیر مراحل اداری مانند نقشه، اعتبار و ... است البته مرکزی استاندارد و به همه فضاهای مورد نیاز از جمله سالن تئاتر، آسمان نما، کانون زبان و ... مجهز خواهد شد و به دلیل گستردگی کار، اعتبار و زمان بیشتری نیاز دارد. افزون بر این دو مرکز سیار روستایی در قاین و بیرجند در حال راه اندازی است.
نیاز بیرجند، احداث 10 مرکز
اگر چه که رفع نیاز بیرجند به مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، احداث دست کم 10 مرکز دیگر است ولی در شهرستان ها هم به نسبت تعداد دانش آموزان به ساخت مرکز نیاز است اما رفع این نیازها توسط کانون به تنهایی سخت است و نیاز به همت خیران و دستگاه های دولتی دارد و چنان چه فضایی تامین شود کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پیگیر تجهیز و راه اندازی آن خواهد بود تا چتر حمایتی آن بیشتر شود. به گفته وی مهم ترین مشکل در توسعه مراکز نبود فضای فرهنگی و البته اعتبار است اما مجوز راه اندازی سه مرکز برای بیرجند گرفته شد که در صورت کمک خیران یا بخش دولتی، مراکز جدید راه اندازی یا خودرویی برای راه اندازی کتابخانه سیار تامین می شود و کانون برای تجهیز آن به کتاب اقدام می کند.مجوزهای احداث مرکز ثابت کانون منتظر تامین زمین است اما فضایی برای احداث نیست و در صورت تامین محل می توان با کمک کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، استان و خیران برای ساخت مرکز اقدام کرد، مراکزی که در صورت ساخت، هر کدام دست کم 500 عضو جذب میکنند.تاکنون خیران برای ساخت این مراکز پیشقدم نشده اند و جای آن ها خالی است در حالی که ساخت هر مرکز به تنهایی چند صد میلیون تومان اعتبار میخواهد هر چند که برخی استان ها تا یک میلیارد تومان هم هزینه می کنند.