زهرا خسروی
بعد از زنگ تعطیلی مدارس، سپری کردن اوقات فراغت در روزهای بلند و گرم تابستان به دغدغه کوچک ترها و بزرگ ترهای خانواده تبدیل می شود. در این میان، بیشتر مسئولیت برنامه ریزی بر دوش دستگاه هایی چون تبلیغات اسلامی، آموزش و پرورش و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است اما به گفته برخی شهروندان، متولیان برنامه ریزی اوقات فراغت در مدت برگزاری کلاس ها، آن طور که باید و شاید هم و غم شان را به کار نمی گیرند و برنامه های مد نظر نیازهای کودکان و نوجوانان را در خور مطلوب برطرف نمی کند بنابراین سبب نارضایتی هایی می شود.
بی کیفیت
یک شهروند بیرجندی معتقد است برنامه ها و کلاس های مد نظر کیفیت مطلوبی ندارد بیشتر آن ها بی محتواست و فقط برای ارائه آمار و ارقام برنامه ریزی شده است. از طرفی برنامه ریزی لازم برای نقاط دوردست و حاشیه شهر نیز کمتر انجام می شود. این شهروند که از روستای حسین آباد، برای گذراندن کلاس روخوانی و روان خوانی قرآن کریم عازم بیرجند شده است، می گوید: قرار بود در روستا کلاس برگزار شود اما خبری نشد و برخی خانواده ها مجبور به ثبت نام در کلاس های فرهنگی، هنری، ورزشی و ... مرکز استان شده اند. وی برگزاری کلاس های متناسب با کودکان را بسیار کم و شلوغ می داند و می افزاید: از طرفی در برخی کلاس ها، آموزش چندانی به کودک داده نمی شود و فقط شاهد گذراندن وقت در این کلاس ها هستیم. او به نبود امکانات و تجهیزات مناسب در این کلاس ها اشاره و اضافه می کند: گاهی در یک اتاق 12 متری کودکان روی زمین می نشینند و به ظاهر آموزش نقاشی می بینند و بعد از یک ساعت حضور به خانه بر می گردند و دوباره روز بعد، این موضوع تکرار می شود. وی بی کیفیتی برخی کلاس ها را در علاقه و اشتیاق کودکان برای ادامه حضور در کلاس ها بی تاثیر نمی داند و ادامه می دهد: گاهی شاهد امتناع کودک از رفتن به کلاس می شویم و گلایه اش این است که حوصله اش سر می رود و مربی به آن ها توجهی ندارد.
بی برنامگی
شهروندی هم که ساکن یکی از شهرک های اقماری بیرجند است، از بی برنامگی سازمان های متولی اوقات فراغت گلایه می کند و می گوید: گاه کلاس های مد نظر آن قدر بی محتواست که به حد نصاب نمی رسد و برگزار نمی شود بنابراین به ناچار من و دیگر افراد ساکن در این محدوده، باید برای کلاس خاص و پر مخاطب، فرزند خود را به مرکز شهر بفرستیم و هزینه هایی متحمل شویم. وی برنامه های اوقات فراغت را زمینه ای برای ایجاد شادابی و نشاط می داند و با تاکید بر این که گاهی در عمل شاهد این موضوع نیستیم، بسیاری از برنامه ها را رسمی و خشک می داند و با طرح این سوال که چرا مسئولان اوقات فراغت بر اساس نیاز مخاطب برنامه ریزی ندارند، می افزاید: کلاس های پر طرفدار معمولا ظرفیت شان زود تکمیل می شود و فرصتی برای استفاده بقیه باقی نمی ماند.جوانی که راه اندازی کلاس های موسیقی و ورزشی را بهترین برنامه برای گذراندن اوقات فراغت خود می داند، گریزی به بی کیفیتی برخی از این کلاس ها می زند و ادامه می دهد: بسیاری از برنامه های اوقات فراغت بی محتواست و فقط جنبه گذر زمان دارد. به گفته وی، شرکت در کلاس های آموزشی خوب، به هزینه زیادی نیاز دارد و گاه کلاس های رایگان نیز کیفیت مطلوبی ندارد و بسیاری از خانواده ها فقط برای سرگرم کردن کودک و نوجوان شان، آن ها را روانه این کلاس ها می کنند در صورتی که با برنامه ریزی مطلوب، خروجی آن نیز بهتر خواهد بود.
موازی کاری
بانویی هم موازی کاری برخی اداره ها برای برنامه ریزی اوقات فراغت را سبب ناهماهنگی در برگزاری این کلاس ها می داند و می گوید: بیشتر اوقات در برگزاری کلاس ها مخاطب سنجی انجام نمی شود. او با مثالی ادامه می دهد: کلاسی مانند خیاطی که بین دختران جوان مخاطب بسیاری دارد، گاهی با وجود کمبود امکانات، تجهیزات، فضا و ... تعداد زیادی پذیرش می کند در حالی که با محدودیت های موجود، کیفیت آموزش تا حد زیادی کاهش می یابد. وی شهریه های دریافتی برای این کلاس ها را نیز زیاد اعلام و اضافه می کند: بهتر است متولیان امر، برای کلاس هایی با مخاطب زیاد، برنامه ریزی بهتری داشته باشند و آن را جایگزین کلاس های بدون مخاطب کنند.
برنامه های اوقات فراغت مانند گذشته
دبیر اوقات فراغت تبلیغات اسلامی، روال برگزاری برنامه های اوقات فراغت را مانند سال گذشته می داند و با اشاره به فعالیت 266 پایگاه فعال می افزاید: آموزش های لازم در این پایگاه ها، توسط روحانیان مقیم استان، مشهد و قم ارائه می شود. به گفته «صالحی خواه»، کلاس ها به منظور پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان با رویکرد تقویت باورهای دینی و اعتقادی، آگاهی بخشی به نوجوانان و جوانان، پیشگیری از آسیب های اجتماعی، تبیین گام دوم انقلاب اسلامی و معرفی انقلاب و دستاوردهای آن است و تا حدودی تنوع و تناسب سن در آن در نظر گرفته شده است. به اعتقاد وی، چنان چه کلاسی با مربی خوب برگزار شود، جاذبه خواهد داشت و اگر کلاسی برای دانش آموزی خسته کننده و تکراری به نظر برسد از بی تدبیری مربی است، هر چند کمبود اعتبارات هم چالشی است که عرصه را بر مسئول تنگ می کند. به گفته وی، اعتبارات سال گذشته برای برگزاری کلاس ها 40 میلیون تومان بود که جذب و توزیع شد اما امسال هنوز اعتباری ابلاغ نشد.
کلاس های خودگردان
آموزش و پرورش هم به عنوان یکی از متولیان برای سامان دهی اوقات فراغت برنامه ریزی هایی انجام می دهد اما از آن جا که به گفته دبیر ستاد اوقات فراغت آموزش و پرورش استان، اعتبار خاصی به این موضوع تعلق نمی گیرد، کلاس ها به صورت خودگردان اداره می شود و پرداخت شهریه بر عهده متقاضیان است اما اگر دانش آموزی بضاعت مالی نداشت آموزش و پرورش از محل منابع خود آن را تامین می کند. به نظر «نورمحمدی»، اگر کلاس ها بخواهد مانند برنامه های درسی خشک برگزار شود، استقبال کم خواهد شد اما با کمک اردوها و فوق برنامه های ورزشی و تفریحی، سعی کردیم که از خشکی کلاس ها کم کنیم. وی از در نظر گرفتن 170 پایگاه اوقات فراغت توسط این نهاد برای دانش آموزان خبر و ادامه می دهد: فراهم کردن فضاهای تفریحی و با نشاط برای دانش آموزان از وظایف مسئولان است تا بتوانند حداکثر استفاده را از اوقات فراغت داشته باشند.
کیفیت سنجی کلاس ها
کانون پرورش فکری کودکان هم به عنوان متولی دیگر برگزاری اوقات فراغت، از پیش بینی 150 کارگاه در 12 مرکز برای رده سنی چهار تا 18 سال و استفاده از واحدهای سیار برای فعالیت کتاب خوانی در روستاها خبر می دهد. به گفته «تقدیری» کارشناس هنری این کانون، کیفیت سنجی کلاس ها در اولویت قرار دارد و شاید برخی عناوین تکراری در کنار عناوین جدید قرار گیرد اما بسته به سلیقه خانواده فرزندان در کلاس ها ثبت نام می شوند و مربیانی که برای این کار در نظر گرفته شدهاند سنجش می شوند و باید دارای حداقل شرایط باشند.