زهرا خسروی- نگاهی به کارنامه فعالیت متولیان امور شهری طی چند سال اخیر در حوزه زیباسازی و به سازی بیرجند، هر چند طرح های چشم نوازی را در قاب نگاه قرار می دهد اما اجرای برخی پروژه ها بدون کارشناسی مناسب و آینده نگری و تغییر آن پس از مدتی گاه نه چندان طولانی، علامت سوال هایی برای شهروندان ایجاد
می کند. نمونه این موضوع را می توان در نقاط مختلف مرکز استان دید از تغییر آیلندهای خیابانی، نصب و جمع کردن پل های عابر پیاده و کاشت شمشاد و پرورش و بعد حذف آن، به سازی میدان و تغییرهای چند باره در آن و ... در حالی که نه تنها هزینه های مازاد بر امور عمرانی شهر تحمیل می کند بلکه تصویری از آزمون و خطا ترسیم می کند.یکی از کاسب های خیابان جمهوری اسلامی بیرجند با اشاره به اجرای آیلند جدید در این خیابان و وجود انبارهای برخی کسبه در قسمت دیگر خیابان می گوید: چند بار به پیمانکار شهردرای گفته شد برای عبور گاری های حمل بار، تمهیداتی در نظر گرفته شود چرا که برخی به ناچار باید مسیر زیادی تا سه راه اسدی طی کنند و این موضوع مشکلاتی برای آنان به وجود آورده است. «بندگان» با اشاره به افزایش فضای جداول و کوچک شدن لاین پارک خودرو در دو طرف خیابان، این موضوع را سبب به وجود آمدن مشکلاتی برای شهروندان و کسبه می داند و می افزاید: معلوم نیست با تغییر مدیران شهری در سال های آینده، چه تغییراتی در این مسیر ایجاد شود.
هزینه کردهای بدون کارشناسی
شهروندی هم نصب نرده های فلزی خیابان جمهوری اسلامی در حد فاصل میدان امام خمینی (ره) تا سه راه مصلی را از پروژه هایی مطرح می کند که در مدت کوتاهی جای خود را به آیلند کنونی داد در حالی که هزینه زیادی برای آن صرف شده است. او با انتقاد از عملکرد برخی مسئولان در هزینه کردهای بدون کارشناسی و با طرح این سوال که مگر چشم اندازی برای توسعه شهری وجود ندارد، می افزاید: انجام این گونه کارها افزون بر تحمیل هزینه های زیاد بر شهر، سبب می شود که دید مردم درباره مدیریت امور شهری تغییر کند زیرا وقتی ببینند که یک روز می سازند و روزی خراب می کنند، به قضاوت بی برنامگی امور شهری می پردازند. شهروند دیگری نیز با اشاره به جمع آوری بلوکه های بولوار شهدای عبادی و تغییرهای جدید در میدان طالقانی اظهار می کند: میدان هم چند سال پیش به سازی شد و حالا شاهد نقشه جدید برای آن هستیم. به نظر وی، اصل زیباسازی خیابان ها و میدان ها خوب است اما کار باید کارشناسی شده و همراه با آینده نگری باشد.
تحمیل هزینه بر شهرداری
بانوی جوانی هم با انتقاد از تغییر در بولوار خیابان غفاری بیرجند در حالی که زمان زیادی از اجرای آن با
سنگ های معدن سربیشه نمی گذشت، این نوع کارها را هزینه بر می داند و می گوید: دریاچه مصنوعی پارک جنگلی از دیگر پروژه های هزینه بری است که بعد از مدتی به دلایل مختلف، مهر تعطیلی بر آن خورد و هزینه ای بر شهرداری تحمیل کرد. وی، می افزاید: مگر قبل از اجرای طرح ها، برای آن کار کارشناسی انجام نمی شود که گاه با تغییر یک مسئول، شاهد حذف آن هستیم. «عزیزی» با اشاره به نصب پل هوایی برقی در ابتدای خیابان طالقانی با هزینه چند میلیون تومانی و جمع شدن آن و سرنوشت نامعلوم آن، معتقد است: در صورت برنامه ریزی مناسب و انجام کارها بر اساس نظر مشاور و کارشناس خبره، هزینه های سنگین چنین کارهایی بر شهر تحمیل نمی شود.
کارشناسی نمی شود
دکترای برنامه ریزی شهری و عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند با تاکید بر این که سامان دهی منظر شهری در مقوله طراحی شهری تعریف می شود، می گوید: با وجود تخصصی بودن موضوع، در این باره چندان کار کارشناسی انجام نمی شود. «وفایی فرد» با اشاره به هشت معیار و ملاک برای نصب و چیدمان معماری شهری؛ توجه به فرهنگ و هویت بومی و محلی شهر، طراحی همگانی و کاربردی مبتنی بر آرگونومی و شرایط جغرافیایی در تهیه مواد و مصالح، خوانایی و کارایی، مقاومت در برابر وندالیسم شهری، هارمونی و کاهش آلودگی بصری و در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی را از معیارهای چیدمان معماری شهری مطرح و اضافه می کند: در طراحی یک مبلمان و المان خوب باید به همه این موارد توجه کرد در حالی که در بیرجند کمتر به این موضوع توجه می شود. وی، توجه به اقلیم جغرافیایی در طراحی مبلمان را از موضوع های مهم می داند که با تمرکز بر آن، افزون بر ماندگاری بالا؛ پایداری و زیبایی مبلمان را به دنبال دارد و می افزاید: در بسیاری از فضاهای مرکز استان به این رویکرد، تخصصی پرداخته نشده است.
نبود آیین نامه نما
معاون معماری و شهرسازی شهرداری بیرجند هم
می گوید: نباید انتظار داشت برای مبلمان و زیباسازی شهر، سند جامعی وجود داشته باشد چرا که هنوز در ابتدای راه قرار داریم و بیرجند، آیین نامه نما ندارد در حالی که بقیه شهرها افزون بر این، سند زیباسازی هم دارند. «فخیم زاده» احتمال اعمال سلیقه در برخی پروژه ها، المان و مبلمان شهری را دور از انتظار نمی داند اما معتقد است که برنامه ها در سازمان ها و حوزه های مختلف شهرداری بر اساس فکر طراحی می شود به عنوان مثال تعویض سنگ های میادین و بولوارهای بیرجند با توجه به عمر آن ها و ... با تحلیل انجام شد. وی، می افزاید: طراحی هر فضا بر اساس نظر مشاور انجام می شود و نیازی به سند ندارد چون با یکدیگر متفاوت است.
طبیعی است
اما شهردار بیرجند هم با اشاره به این که هیچ شهری سند جامع برای زیباسازی و به سازی ندارد تاکید می کند که نمی توان سند چشم اندازی به این منظور طراحی کرد. «جاوید» درباره گلایه های مطرح شده از اجرای برخی پروژه های شهری و حذف آن، چنین مواردی را طبیعی می داند و معتقد است: امکان دارد یک طرح در نقطه ای با نظر یک کارشناس اجرا و به عقیده کارشناس دیگری حذف شود. وی، درباره سرانجام سازه هایی که از چرخه مبلمان شهری خارج می شود، ابراز بی اطلاعی می کند.