سایه روشن ورزش استان 16 سال بعد از تاسیس
سید حسین حسینی
روزی که قرار شد نام خراسان جنوبی در کنار 30 استان دیگر زینت بخش نقشه سیاسی کشور باشد، در چشم اهالی ورزش این دیار هم مانند دیگر بخش ها بارقه ای از امید درخشید.
تعداد زیادی از کارشناسان ورزشی معتقد بودند، با تاسیس خراسان جنوبی، ورزش این استان که قبل از آن هم درخشش زیادی حتی در بحث عضویت در تیم های ملی داشت پیشرفت چشمگیری می کند چرا که حضور در میدان های کشوری که قبل از آن نیازمند عبور از سد رقابت های سنگین یک استان بزرگ به نام خراسان بود، حالا راحت تر می شد و ورزشکاران مستعد رشته های مختلف این منطقه می توانستند با حضور در رقابت های کشوری موقعیت های خوبی را برای خود و استان ایجاد کنند.
کجا هستیم؟
قبل از تاسیس استان، با این که رقابت در خراسان به اندازه یک مسابقه قهرمانی کشوری سخت بود، ولی در بسیاری از رشته ها ورزشکاران خراسان جنوبی از جمله بیرجند از روند رو به رشدی برخوردار بودند، در فوتبال، همیشه یکی از مدعیان اصلی بودیم، در بوکس و بسکتبال با همه کمبودها، ورزشکاران، بارها عنوان قهرمانی استان را کسب کردند، در والیبال، پینگ پنگ، هندبال و... هم نتایج خوبی داشتیم. شهرستان های دیگر منطقه مانند، فردوس، طبس و قاینات نیز در رشته های مختلف مانند هندبال و فوتبال بارها خالق موفقیت های چشمگیری شدند.
جالب این که این موفقیت ها در حالی اتفاق می افتاد که در آن زمان از نظر فضای ورزشی هم شرایط مناسبی وجود نداشت، تربیت بدنی شهرستان بیرجند فقط دارای دو سالن ورزشی تختی و کوشه ای بود که باید بیشتر رشته های ورزشی را پوشش می داد. اداره تربیت بدنی هم به عنوان یکی از اداره های استان خراسان از بودجه چندانی برخوردار نبود و در بقیه شهرستان های جنوب خراسان هم شرایط گاهی بسیار سخت تر می شد.
بنابر این بعد از تاسیس استان، با توجه به استقلال مالی و ساختاری در تشکیلات ورزشی، طبیعی بود انتظار تحولات چشمگیری داشته باشیم.
ولی امروز با گذشت 16 سال از تاسیس استان و استقلال تشکیلات ورزش، جایی که در آن قرار داریم، اگر نگوییم فاجعه بار است، چندان راضی کننده هم نیست.
اگر محدودیت های فعلی و ناشی از شیوع ویروس کرونا را کنار بگذاریم، با توجه به شرایط قبل از کرونا و نظر بسیاری از اهالی ورزش، مشکلات زیادی در این عرصه وجود دارد.
بسیاری از هیئت ها به دلیل شرایط سخت مالی در رکود و روزمرگی به سرمی برند، در بیشتر رشته های ورزشی نماینده ای در لیگ نداریم، بیشتر مواقع ورزشکاران رشته های مختلف ورزشی برای حضور در رقابت های کشوری باید با هزینه شخصی حضور یابند که پیامد های آن برای خانواده هایی که توان پرداخت چنین هزینه هایی را ندارند، چندان خوشایند نیست.
پای لنگ ورزش قهرمانی
هر چند در بخش ورزش همگانی تا حدودی شاهد حرکت های خوبی مانند برگزاری مسابقات پر شور کارکنان دولت و برگزاری برخی همایش ها و... بوده ایم، اما در بخش قهرمانی، هم اکنون بیشتر افتخارات مربوط به ملی پوشان در رشته های انفرادی است که با تلاش شخصی و از خود گذشتگی خانواده هایشان افتخار آفرینی کرده اند تا برنامه ریزی مدون تشکیلات ورزش و موید آن هم گلایه های همیشگی این افراد از نبود حمایت است.
اداره کل ورزش و جوانان هم در اقدامی که مشخص نیست چقدر کارشناسی شده ، اعلام کرده است ؛در بخش قهرمانی از این پس روی رشته هایی که امکان مدال آوری بیشتری وجود دارد، سرمایه گذاری انجام خواهد شد که این خود می تواند باعث ضربه خوردن به رشد بسیاری از رشته های ورزشی به ویژه رشته های تیمی و توپی شود. نکته عجیب این که در فهرست رشته های اعلامی حتی نام رشته زورخانه ای که شاید بتوان آن را پر افتخار ترین رشته استان در کشور دانست وجود ندارد!
افزون بر نوسانات مدیریتی که در چند سال گذشته ورزش استان متاثر از آن بوده و ضربات جبران ناپذیری بر پیکر ورزش به ویژه در بخش قهرمانی وارد کرده ، مشکلات دیگری هم در این میان سد راه شده است.
اول آن که به جز در دوره های محدود برخی مسئولان سیاسی استان در این 16 ساله چندان به مقوله ورزش توجه کافی نداشته اند که البته در زمان «معتمدیان» استاندار فعلی بعد از سال ها شاهد برپایی جلسه شورای عالی ورزش در استان و برخی حمایت های دیگر بودیم که نشان می دهد مسئولان اداره کل ورزش وجوانان در صورت داشتن دیپلماسی ورزشی قوی، پیگیری مناسب و داشتن برنامه های مدون می توانند از حمایت های بیشتر این حوزه بهره مند شوند.
به هر حال وجود این حمایت ها برای رشد ورزشی به ویژه قهرمانی لازم است و بسیاری امور از جمله حضور در لیگ های معتبر به حمایت جدی استانداری، سازمان ها و نهادهای مختلف مانند شهرداری ها نیاز دارد.
فکرهای بسته
از دیگر مشکلات، این که با گذشت 16 سال از تاسیس استان، هنوز بسیاری فکرها استانی نشده است! برای مثال هنوز بسیاری از هیئت ها از دیپلماسی قوی با فدراسیون ها برخوردار نیستند، یا این که اگر هم فردی در این بین با ابتکار و تلاش خود حرکت بزرگی انجام می دهد، خیلی ها نمی توانند آن را هضم کنند و این افراد برای برنامه های بزرگ خود باید جواب گوی فکرهای کوچک باشند.
یک نمونه آن احداث بزرگ ترین مجموعه فرهنگی ورزشی موتورسواری و اتومبیلرانی است که سال ها قبل و با تلاش رئیس هیئت استان قرار شد توسط یک فعال بخش خصوصی با 100 میلیارد تومان سرمایه گذاری احداث شود ولی در ادامه و در جریان تهیه زمین، تنگ نظری هایی به وجود آمد که باعث شد این طرح به سرانجام نرسد. افزون بر آن بسیاری از هیئت های ورزشی مانند کشتی، اسکواش، والیبال، فوتبال و... طی سال های گذشته بارها اقدام به میزبانی های بزرگ کشوری کرده اند که هر بار به علت حمایت نشدن در حد انتظار و وجود مشکلات ابتدایی در استان مانند نبود خوابگاه ورزشی و سالن استاندارد برای رقابت های حرفه ای، شرایطی به وجود آمد که برای تکرار این اتفاق های خوب انگیزه خود را از دست داده اند.
تعامل خوبی نداریم!
یکی دیگر از مشکلات مربوط به این است که هنوز نحوه تعامل درست با حامیان مالی را به خوبی بلد نیستیم بنابراین نه تنها در جذب حامی مالی موفقیتی حاصل نمی شود، بلکه آن دسته از حامیان مالی را که با علاقه خود وارد گود می شوند هم نمی توانیم نگه داریم.
بیایید باور کنیم که فقط بخشی از مشکلات مربوط به کمبود های مالی می شود و باقی قضایا به ما و همت ما بستگی دارد. به این که گاهی آن انرژی که برای حذف همدیگر صرف می کنیم برای پیشرفت ورزش در نظر نمی گیریم.
به راستی اگر برخی تنگ نظری ها نبود، اگر در هیئت های مختلف آهنگ اختلاف به گوش نمی رسید، اگر برخی مسئولان تشکیلات ورزش که بابت وظیفه ای که در امور ورزشی دارند و حقوق و مزایا دریافت می کنند، به جای حرکت های نمایشی و صرف انرژی در کار های حاشیه ای و بی ربط به ورزش، با دلسوزی بیشتری به وظیفه خود عمل می کردند و اگر جوانانی را که پشت سالن های ورزشی انتظار می کشند یا بعد از یک سال تمرین با هزینه شخصی به یک مسابقه ورزشی باید اعزام شوند فرزندان خود می دانستند، اگر برخی مسئولان سیاسی و ورزشی با جدیت بیشتر از مرکز نشینان در خواست حمایت می کردند و می خواستند که خراسان جنوبی را از قانون خصوصی سازی مستثنا کنند و خیلی اگرهای دیگر، آیا از این وضعیت که اکنون هستیم شرایط بهتری نداشتیم؟
نقش مدیریت ها
در طول این 16 سال بررسی عملکرد مدیران مختلف شاهد تاثیر زیاد نوع مدیریت افراد و نگاه آنان در شرایط ورزشی استان بوده ایم، ولی شاید بتوان «محمد مهرور» مدیر موفق ورزش بیرجند را الگوی خوبی برای مدیریت معرفی کرد. مردی که بدون اغراق تاکنون در ورزش استان تکرار نشدنی است و به ویژه با توجه به شرایط حاضر، اهمیت کار او بیشتر درک می شود. فردی که در سال هایی که کمبودهای بسیار بیشتری داشتیم (دهه40،50 و 60)، توانست موجب ایجاد موفقیت های شگفت انگیز و غیر قابل تصوری در ورزش این دیار شود.
وی چند سال قبل در مصاحبه با نگارنده درباره یکی از اقدامات زمان خود گفت: «ما ورزشگاه آزادی را با کمترین هزینه دولتی و با همراه کردن نهادها و سازمان های محدود آن روزهای بیرجند ساختیم.» ورزشگاهی که امروز برای نگهداری و بازسازی آن هم، همت آن چنانی وجود ندارد. او با همراهی کمتر از دو همکار در تشکیلات ورزش با تواضعی که در مقابل ورزشکاران داشت، با تلاش و عشق مثال زدنی اش و با همان امکانات اندک زمینه پیشرفت بیشتر رشته های ورزشی را فراهم ساخت که نتیجه آن قهرمانی استان در بسیاری از رشته ها بود و به طور قطع یکی از دلایل موفقیت اش اندیشه و فکر بزرگ او بود که بسیار جلوتر از امکانات و شرایط آن زمان بود.
به هر صورت هم اکنون ورزش استان از شرایط مطلوبی برخوردار نیست و لازم است تا مسئولان دست اندرکار از استانداری تا نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی و تشکیلات ورزش و جوانان با جدیت بیشتری پیگیر شرایط ورزش استان باشند و در صورت لزوم تصمیم لازم را اتخاذ کنند تا شرایطی مناسب را که در شان ورزشکاران و ورزش دوستان این دیار محروم باشد فراهم کنند.