زرشک خارج از گردونه تصمیم گیری در روزهای کرونایی
تعداد بازدید : 145
یاقوت سرخ در نبود برنامه کبود شد
اکبری – پنج ماه تا فصل دوباره برداشت خوشه های یاقوت فام زرشک باقی است اما این روزها دغدغه ای کشاورزان بیرجند، قاینات، زیرکوه، درمیان و سربیشه را آزار می دهد. تا پیش از شیوع کرونا بازار زرشک رونق قابل توجهی داشت و با توجه به این که تعطیلات نوروز در پیش بود، کمتر کسی تصور می کرد که شرایط به یک باره تغییر کند. جدا از بحث فراوری و صادرات این کالای استراتژیک استان، یکی از بازارهای مهم عرضه این محصول شهرهای مذهبی و گردشگری است اما امسال کرونا باعث شد تا این بازار مهم درگیر چالش فروش و تقاضا به حد زیادی با کاهش مواجه شود. حالا زرشک فصل پیش روزهای خوبی را تجربه نمی کند، بخش عمده ای از تولید هنوز در انبارها انباشت شده و حتی از روی شاخه ها جدا نشده و قیمت های خرید هم روند نزولی در پیش گرفته است. از سویی هم گرم شدن هوا احتمال خرابی و آفت زدگی آن را دو چندان می کند. این روزها بنا بر آمار، بیش از 12 هزار تن که حدود 60 درصد محصول را شامل می شود در انبارها و تالارهای زرشک خشک کنی روی دست کشاورزان مانده و دسترنج 18 هزار فعال این عرصه در معرض نابودی و افت شدید قیمت قرار گرفته است.
این روزها نبود برنامه برای مدیریت این بحران در کنار ضعف هایی چون کمبود صنایع تبدیلی، عرضه این محصول استراتژیک را در چالشی نگران کننده قرار داده است و این سوال را به ذهن متبادر می کند که چرا هیچ پیش بینی و برنامه ای برای چنین روزهایی از قبل تدوین نشده است تا زمانی که بازار فروش یاقوت سرخ با مشکل مواجه می شود، بتوان از آن بهره برد و دغدغه زرشک کاران را کم کرد؟
به گفته یک فعال این میدان، در ایام شیوع کرونا، برای هر قشری فکر شد اما کشاورزان بدون حمایت ماندند. «براتی» با بیان این که زرشک این روزها در تالارها مانده است و در این هوای گرم بر آفت زدن آن افزوده می شود، می گوید: نرخ زرشک در فصل برداشت به هر کیلو 80 هزار تومان رسید اما این روزها به قیمت 30 تا 45 هزار تومان به فروش می رسد.
نیاز برای شناساندن محصول
مدیر یک واحد فراوری زرشک هم با اشاره به این که از 20 هزار تن محصول تولیدی زرشک 10 هزار تن یا بیشتر در انبارها مانده است و فقط حدود 100 تن آن فراوری و راهی بازار می شود، اظهار می کند که تولید زرشک طی سال های اخیر چهار تا پنج برابر افزایش یافته است اما برای بازار فروش این محصول به جز آن چه وجود دارد، برنامه ریزی نشده و همچنان ضعیف است. به گفته وی، توان شرکت های استان هم آن قدر بالا نیست که بتوانند آن را به کشورهای دیگر بشناسانند و باید دولت در این زمینه کمک کند. وی با تاکید بر این که برای فروش این محصول که ارز آوری بالایی دارد و ارزش هر کیلو زرشک به 15 دلار می رسد چندان قدمی ازسوی دولت شاهد نبوده ایم، می گوید: برای فروش این محصول نیاز به شرکت های بزرگ و قدرتمند است تا در کنار فراوری کار شناساندن این محصول را به بازارهای خارجی انجام دهند. به گفته وی بیشتر واحدهای فعال کار بسته بندی و خشک کردن را انجام می دهند و بخش کمی کنسانتره می شود و چون بازار فروش را دراختیار نداریم نمی توانیم تولیدات را عرضه کنیم.
مکاتبه برای فروش به استان ها
رئیس سازمان تعاون روستایی هم با بیان این که زرشک یک کالای لوکس و بازار آن این روزها کساد است، از طراحی یک سامانه برای استفاده استان ها و عرضه محصولاتشان به شکل مستقیم خبر می دهد و می گوید: هر چند طراحی این شبکه به اتمام نرسیده است اما برای فروش زرشک پیش قدم شده و با همه استان ها مکاتبه کرده ایم تا با نمایندگی در استان ارتباط بگیرند و میزان نیاز خود را اعلام کنند و بدون واسطه زرشک و دیگر محصولات کشاورزی استان برایشان ارسال شود. به گفته «ضیائیان احمدی» زرشک خرید تضمینی و خرید حمایتی ندارد و زرشک خریداری شده توافقی که به 100 تا 300 تن توسط شرکت ها می رسد هنوز به فروش نرسیده است و پیشنهادی برای خرید نداریم. صادرات این کالا هم به میزان 400 تا 500 تن انجام شد اما برای تبادل های مالی مشکل وجود دارد.
توان پایین فراوری
معاون صنایع تبدیلی و تکمیلی سازمان جهاد کشاورزی هم با بیان این که ظرفیت فراوری زرشک استان به اندازه تولید نیست و توان فراوری آن را نداریم، می افزاید: این حوزه نیاز به سرمایه گذار دارد و شرایط بازار به سبب کرونا برای عرضه همه محصولات فله نابه سامان است. «بیکس» ادامه می دهد: هر چند زرشک خشک شده هم فراوری می شود اما تمایل کارخانه داران به زرشک تازه است در حالی که کشاورزان میل ذخیره زرشک در بارگاه ها و عرضه به شکل خشک و پفکی را دارند. وی از مکاتبه با دیگر استان ها برای فروش زرشک خبر می دهد و می گوید: برای سرمایه گذاری در حوزه صنایع غذایی و تبدیلی محصولات کشاورزی به دنبال سرمایه گذاری کلان هستیم چون صنایع خرد راهگشا نیست. تعداد صنایع خرد استان در حوزه فراوری محصولات کشاورزی به 10 مورد می رسد که برخی فراوری زرشک را در کنار دیگر محصولات انجام می دهند اما توان صنعتی استان برای فراوری زرشک پایین است.
تسهیلات ابلاغ نشد
معاون بهبود تولیدات باغی سازمان جهاد کشاورزی استان نیز می گوید: با شیوع کرونا مصرف محصولی مانند زرشک پایین آمد. «رضایی» با بیان این که صادرات این محصول سال گذشته رونق خوبی داشت اما با شیوع کرونا روند آن متوقف شد و حال این روزها صادرات کمی انجام می شود، می افزاید: با رونق گرفتن بازارها، امیدواریم روند فروش بهتر شود. وی با اشاره به این که در بارگاه های زرشک خشک کنی به سبب داشتن دستگاه های تهویه شرایط برای نگهداری محصول بهتر است، اظهار می کند که ابلاغی برای پرداخت تسهیلات به کشاورزان متضرر از کرونا دریافت نشده است.