اکبری- پدیده جدیدی نیست، کلاهبرداری در فضای مجازی حکایتی است که خیلی ها خواسته یا ناخواسته آن را تجربه کرده اند. همزمان با رونق گرفتن کسب و کارهای مجازی، خرید و فروش های اینترنتی بیش از گذشته در چرخه تجارت رونق گرفته است و این روزها به دلایلی چون کاهش رفت و آمدها، کرونا، سهولت در خرید و ... طرفداران بسیاری دارد. با رونق گرفتن بازار خرید و فروش های مجازی زمینه سودجویی و کلاهبرداری هم بیشتر از گذشته است و کاربران زیادی طعمه تجارت های مجازی می شوند. تحویل ندادن کالا توسط فروشگاه، تحویل کالای نامرغوب، تقلبی و بی کیفیت، نقص داشتن کالای تحویلی، به سرقت بردن اطلاعات بانکی و ... فقط بخشی از مشکلات پیش آمده برای مشتریان بازارهای مجازی است و آن طور که آمارها حکایت دارد کلاهبرداری های اینترنتی 50 درصد جرایم فضای مجازی را شامل می شود.
تبلیغات دروغ
به گفته یک کاربر، تعاریفی که برخی کاسبان فضای مجازی برای فروش و عرضه کالای خود دارند با واقعیت تفاوت دارد و تشخیص این که کدام راست می گوید و کدام دروغ، سخت است. اما در روزهای شیوع بیماری کرونا که ماندن درخانه توصیه می شود و خرید و فروش های مجازی رونق بیشتری دارد، بهتر است نظارت ها بر کسب و کار مجازی و خرید و فروش اینترنتی بیشتر شود. این کاربر که تاکنون چندین بار کالاهایی چون لباس را از سایت های اینترنتی خریداری کرده است، می گوید: برای خرید یک مانتو با قیمت بالا از یک سایت اینستاگرامی اقدام کردم که فروشنده اعلام کرد: پول را به کارت پرداخت کنید تا سه روز دیگر جنس را تحویل دهیم. وی افزود: با توجه به آن چه کاربران دیگر این سایت گفته بودند و رضایتی هم که داشتند، پول را واریز کردم و سه روز منتظر ماندم، اما خبری نشد. پس از پایان مهلت گفته شده با فروشنده کانال تماس گرفتم و علت را جویا شدم. فرد اعلام کرد که این کار سابقه نداشته است و تا دو روز دیگر کالا به شما تحویل می شود. این اتفاق افتاد اما کالای تحویل شده با اندازه مد نظر و رنگی که خواسته بودم تفاوت داشت. همچنین فروشنده اعلام کرده بود که هزینه پست رایگان است اما وقتی کالا به من تحویل شد فرد درخواست کرد تا هزینه را پرداخت کنم. پس از تماس با فروشنده به این موضوع و تغییر رنگ و اندازه مانتو اعتراض کردم که فروشنده اعلام کرد ،راه برگشتی نیست و مانتوها تک سایز و رنگ مد نظر شما موجود نبوده است. همچنین جنس لباس نیز نسبت به قیمتی که پرداخت کردم کیفیت چندانی نداشت.
کیفیت پایین
یک کاربر دیگر هم که پول زیادی را از طریق فضای مجازی و خرید اینترنتی از دست داده است، گفت: چندین بار از کانال های اینترنتی و ایسنتاگرامی لوازم آرایشی خریدم. اما هر بار یک مشکل پیش آمد. کیفیت پایین، ارسال نشدن بسته خواسته شده و ... مشکلاتی بود که برایم پیش آمد اما تبلیغات آن قدر رنگارنگ و جذاب و نزدیک به واقعیت است که هیچ کدام از اتفاق ها برایم درس عبرت نشد و همچنان برای خرید لوازم آرایشی اما با احتیاط بیشتر از طریق فضای مجازی اقدام می کنم.
سایت های جعلی فروش
رئیس پلیس فتای خراسان جنوبی با اشاره به تخلفات و کلاهبرداری های معمول که در خریدهای اینترنتی انجام می شود، گفت: سفارش کالا و اقلام مورد نیاز باید از سایت های فروشگاهی معتبر و سایت هایی که نماد اعتماد الکترونیکی را دارند انجام شود، اما گاهی شهروندان از درگاه های اینترنتی که مورد تایید نیست خرید می کنند و با مشکلاتی مواجه می شوند که حتی قابل پیگیری هم نیست. سرهنگ «محمدپور» افزود: افراد سودجو و کلاهبردار با ایجاد سایت های فروشگاهی جعلی و انجام تبلیغات فریبنده در شبکه های اجتماعی با تبلیغ فروش کالاها و خدمات موردنیاز مردم در اوضاع کنونی با قیمت های پایین تر از عرف بازار و با جلب اعتماد مشتریان، پس از ثبت سفارش کالا و اقلام مورد نیاز اقدام به کلاهبرداری می کنند.
وی تحویل ندادن کالا توسط فروشگاه غیرمجاز، تحویل کالای نامرغوب و تقلبی، نقص داشتن کالای تحویلی و مجرمانه بودن سایت و به سرقت بردن اطلاعات بانکی از طریق سایت های جعلی را از جمله مشکلات در خریدهای اینترنتی دانست و ادامه داد: لازم است افراد پیش از انجام معامله و هر نوع پرداخت وجه در هنگام خرید کالا از سامانه های تبلیغاتی از صحت کالا یا خدمات ارائه شده اطمینان حاصل کنند و قبل از پرداخت وجه، کالای خود را به صورت فیزیکی مشاهده کنند.
نشانی درست
وی افزود: کاربران مدنظر داشته باشند نشانی درگاه های بانکی همیشه با پروتکل امن https// شروع می شود و همچنین کد امنیتی درگاه های بانکی با هر بارrefresh کردن تغییر می کند ولی در بیشتر صفحات فیشینگ کد امنیتی به صورت عکس است و با refresh کردن تغییر نمی کند. همچنین اولین پیش فرض برای حقیقی و سالم بودن خدمات یک فروشگاه الکترونیکی، این است که کالاهای مجاز ارائه میکند، بنابراین فروشگاههایی که کالاهای غیر مجاز به فروش میرسانند، با احتمال بسیار بالا به قصد کلاهبرداری فعال شده اند.
کلاهبرداری رایانه ای در صدر جرایم اینترنتی
هر چند آمار ارائه شده از سوی رئیس پلیس فتا نشان می دهد احتیاط کاربران در خرید و فروش های مجازی بیش از گذشته است اما همچنان پرونده ها و کلاهبرداری های رایانه ای در صدر جرایم فضای مجازی قرار دارد و آن طور که «محمدپور» اظهارکرد: میزان وقوع پرونده های فضای مجازی و میزان جرایم مالی از ابتدای امسال در مقایسه با سال گذشته کاهش 7.77 درصدی و کشف پرونده های فضای مجازی هم رشد 26 درصدی دارد. بنا به گفته وی، برداشت غیرمجاز از حساب بانکی کاربران نیز در رتبه دوم جرایم اینترنتی استان قرار دارد.