گروه جامعه
هر روز با دلهره و اضطراب خاصی بعد از بیدار شدن روی ترازو می رود و با دیدن شماره های روی آن، خطوط صورتش درهم کشیده می شود. می گوید: مدتی است لباس ها برایش مناسب و اندازه نیست و هنگام راه رفتن، نفس کم می آورد اما برای کم کردن وزن دل خوشی از داروهای شیمیایی ندارد؛ برای همین راه عطاری را در پیش می گیرد و به توصیه صاحب عطاری که به گفته خودش چند پیراهن بیشتر در این کار پاره کرده است؛ چند گرم داروی ترکیبی خریداری می کند تا در کمترین زمان به وزن دلخواه برسد.این ها را بانویی می گوید که برای خرید داروی لاغری به یکی از عطاری های شهر مراجعه کرده است. «عباسی» با اشاره به قیمت بیش از 650 هزار تومانی هر کیلوگرم داروی لاغری می افزاید: صاحب عطاری برای رسیدن به وزن مطلوب و دلخواه توصیه کرد ابتدا 100 گرم از آن بخرم و در طول یک ماه و هر وعده یک قاشق چای خوری مصرف کنم تا در پایان موعد مقرر از یک تا 7 کیلوگرم در ماه وزن کم کنم.وی هرچند اطمینان زیادی به نتیجه آن ندارد و با تردید محصول را خریداری کرده است، اما می افزاید: ارزش یک بار امتحان کردن را دارد چراکه با توجه به گیاهی بودن داروها، در صورت به نتیجه نرسیدن، عوارض چندانی هم نخواهد داشت.شهروندی هم که سن و سالی پشت سر گذاشته و مو در آسیاب زمانه سپید کرده است، با این که سردرد امانش را بریده است و همچنان با تکیه بر طب سنتی، خود را دوا و درمان می کند و هر از گاهی راه عطاری ها را در پیش می گیرد و مقداری گل گاوزبان و استوقودوس خریداری می کند، می گوید: به توصیه صاحب عطاری مدتی است مصرف داروی شیمیایی برای رفع سردرد را کنار گذشته ام و از این گیاهان استفاده می کنم تا ببینم در مدت وعده شده، تغییری حاصل می شود یا نه؟
وی می افزاید: در مواردی به دلیل ابتلای فرد به برخی بیماری ها ممکن است نوعی تداخل دارویی به وجود آید که نه تنها سبب رفع مشکل نشود، بلکه مشکلات دیگری هم برای بیمار به وجود آورد.
90درصد عطاران بدون تحصیلات مرتبط
مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی استان با شناختی که از عطاری ها دارد، معتقد است که 90 درصد افراد فعال در این حوزه دارای تحصیلات غیر مرتبط و فقط10 درصد آن ها دانش آموخته دانشکده گیاهان دارویی در مقطع کاردانی و کارشناسی هستند.نباید گیاهان دارویی را بدون اطلاع از تجزیه و ترکیبات شیمایی با هم مخلوط یا همزمان با داروهای شیمیایی مصرف کرد.وی منع مصرف برخی گیاهان دارویی برای زنان باردار، شیرده و حتی کودکان زیر پنج سال را یادآور می شود و ادامه می دهد: عطاری ها و افراد فعال در حوزه گیاهان دارویی باید شناخت کافی از این محصولات، ترکیبات شیمیایی یا تجزیه آن ها داشته باشند اما گاهی برخی با تکیه بر اطلاعات فضای مجازی که عمده آن ها مبنای علمی ندارد، سراغ این گیاهان می روند. وی به ضرورت سامان دهی عطاری ها اشاره و با تاکید بر رعایت اصول مصرف گیاهان دارویی، اضافه می کند: استفاده بیش از اندازه و بی رویه هر ماده ای مانند گیاهان دارویی دارای عوارض و مضر است.
تبرئه متخلفان
مسئول اداره داروهای سنتی مکمل و طبیعی دانشگاه علوم پزشکی استان هم فعالیت برخی عطاری ها را به دلیل عرضه داروهای گیاهی غیر مجاز و بدون سیب سلامت و ... به فاجعه تعبیر می کند و می گوید: هرچند برخی عطاری ها در پوشش خرده فروشی گیاهان دارویی فعالیت دارند اما فعالیت های دیگری مانند فروش متادون، داروهای قاچاق و ... هم در آن انجام می شود. دکتر «هنرمند» وضعیت برخی از مراکز را به دلیل تهیه محصولات از شرکت های پخش غیر مجاز و عرضه مواد بدون سیب سلامت، نامطلوب می داند و می افزاید: هرچند گشت های مشترکی متشکل از اصناف، صمت، نیروی انتظامی و دانشگاه علوم پزشکی به منظور بازدید و بازرسی از این مراکز انجام می شود اما چون دانشگاه علوم پزشکی عملا نظارتی بر این صنف ندارد، بنابراین نمی توان اقدام خاصی برای برخورد انجام داد.
وی با اشاره به عرضه متادون در برخی عطاری ها، آن را یک معضل و نظارت و پیگیری های بیشتر را مربوط به اداره اصناف می داند و معتقد است که این نهاد همکاری خوبی در این باره ندارد هرچند در صورت معرفی متخلفان به مراجع قضایی، متناسب با جرم مد نظر محکوم و جریمه نمی شوند.وی عطاری ها را مجاز به عرضه و فروش گیاهان دارویی خشک می داند و می افزاید: به هیچ عنوان نباید در این مراکز داروی شیمایی یا گیاهی عرضه شود چراکه نه تنها از ترکیب و ساخت آن ها اطلاع چندانی در دست نیست؛ بلکه به دلیل دارا بودن مواد مخدر و ترکیبات غیر مجاز سلامت جامعه را به خطر می اندازد.
وی با تاکید بر این که حدود 40 درصد عطاری ها مسیری را که باید بروند، طی نمی کنند، ادامه می دهد: تقریبا همه موارد گزارش شده به دستگاه قضایی تبرئه می شوند و باید قوانین سختگیرانه تری در این باره تدوین شود.وی تصور بدون عارضه بودن گیاهان دارویی را نادرست می داند و می افزاید: به دلیل پیچیده بودن ترکیبات داروهای گیاهی و گیاهان دارویی، عارضه آن ها شناخته شده نیست و باید در این باره بررسی های بیشتری انجام شود، از طرفی داروهای دست ساز هم قابلیت آزمایش ندارد.
برخورد توسط مراکز بهداشت
رئیس اتاق اصناف استان هم با اشاره به این که در چند ماه گذشته مجوزی با عنوان عطاری در استان صادر نشده است، از اعمال قوانین سختگیرانه در این باره می گوید و می افزاید: مقرر شد افراد برای دریافت مجوز عطاری، گواهی نامه دریافت کنند و آموزش های لازم را فرا بگیرند و پس از صدور مجوز توسط بهداشت، اتحادیه مربوط پروانه کسب و مجوز را صادر کند.
«علیزاده» هرچند وجود داروهای غیرمجاز در عطاری ها را رد نمی کند اما نظارت مستقیم و برخورد با این مراکز را برعهده مراکز بهداشت می داند و می افزاید: مراکز متخلف توسط مراکز بهداشت به مراجع قضایی و تعزیراتی معرفی می شوند.