رشته نازک تولید پارچه سنتی در استان
تعداد بازدید : 193
بازار نساجی سنتی در تسخیر حوله بافی
قاسمی
چند سال از احیای رشته توبافی می گذرد و خراسان جنوبی با زنده کردن این هنر، روستای جهانی خراشاد را به نام خود ثبت کرد و صدای چیلیک چیلیک دستگاه های توبافی با تولید پارچه و حوله های دست باف در گوشه گوشه استان، گوش نواز بانوان شهری و روستایی شد. امروز حدود 6 هزار بافنده استان در صنعت نساجی سنتی یا همان توبافی مشغول کار هستند اما بیشتر تولیدشان را حوله های پنبه ای و نخی تشکیل می دهد و اگرچه در برخی کارگاه ها و بعضی نمایشگاه های صنایع دستی پارچه های دست بافت هم به چشم می آید اما بازار نساجی سنتی را حوله ها تسخیر کرده است. این در حالی است که برخی شهروندان آشنا به حوله ها و نساجی سنتی استان طالب خرید پارچه های دست باف خنک و پنبه ای هستند که ارگانیک است و حساسیت زا نیست. ظرافت، لطافت و برای هر فصل جنسی مناسب دارد اما جای این پارچه ها در بازار خالی است. این را شهروندی می گوید که لطافت حوله های دست بافت را تجربه کرده است اما با وجود تمایل به تهیه لباس از این جنس، نشانی برای خرید نمی یابد در حالی که می توان لباس های مختلف زنانه، مردانه و بچگانه از همین دست پارچه ها تهیه کرد.
به نظر «علی پور» تنوع در تولید دست بافته ها مهم است و نباید همه توان و ظرفیت این هنر در تولید حوله خلاصه شود بلکه باید مراکز شناخته شده ای برای معرفی و عرضه منسوجات استان تعیین شود.
دسترسی کم به پارچه
شهروند دیگری با تایید گفته های او توضیح می دهد: پارچه هایی از جنس همان حوله ها تولید می شود که در نمایشگاه های صنایع دستی و کارگاه های حوله بافی می توان آن ها را یافت اما تنوع کم است و برای شال، مانتو و لباس زمستانی کاربرد دارد ولی همه جا در دسترس نیست و فقط افرادی که با این هنر و تولیدات آن آشنا هستند سراغش را می گیرند.«سورگی» هم کم بودن تنوع در تولید را مطرح و اضافه می کند: در استانی مانند یزد در این زمینه بیشتر کار شده است و در کارگاه ها و نقاط گردشگری می توان آن ها را دید و خریداری کرد. در خراسان جنوبی پارچه ضخیمی به نام برک تولید می شود که قیمت آن زیاد است و برای لباس گرم کاربرد دارد اما توان خرید آن پایین است.
پارچه جدید بر اساس نیاز بازار
در یک کارگاه تولید منسوجات سنتی مدیر مجموعه، مشکلات فروش و بازاریابی چند ماه اخیر و به ویژه تبعات کرونا را مطرح می کند و می گوید که این موضوع باعث تغییر و تنوع در تولید شده و منسوجات را به سمت پارچه و انواع لباس هدایت کرده است و فروشگاه هم در مجاورت کارگاه به زودی افتتاح می شود. در هر کار تا تنوع نباشد فروش هم نیست و برای ماندگاری باید به تولید متنوع و با کیفیت اندیشید. «حوا دهقان» با این نظر، اصل به روز بودن و پیش رفتن با نیاز بازار را مهم می داند و می گوید: تغییر رویه را امسال شروع کرده است تا محصولات کیفی و متنوع تری در کارگاهش تولید کند چرا که عمر مصرف حوله کوتاه و 6 تا 12 ماه است اما باید پارچه ای تولید شود که ماندگاری و مصرف بیشتری دارا باشد، بنابراین با تداوم آموزش در تولید محصولات جدید در کارگاه و براساس نیاز بازار، پارچه های جدیدی با همان شیوه سنتی حوله بافی تولید می شود که کیفیت خوبی دارد اما هنوز وارد بازار نشده است و به دلیل دقت بر کیفیت تولید، شاید قیمت تمام شده آن بیشتر باشد اما مشتری خاص می خواهد. او تاکید می کند که گاهی تولید کننده از تنوع استقبال نمی کند چون تغییر برایش سخت است و در این زمینه آموزش ندیده است و آگاهی ندارد و ترس از فروش نرفتن و بازار را بهانه می کند. از طرف دیگر هم از آن جا که تولید و هزینه پارچه های سنتی و فروش حوله بیشتر است حاضر به تغییر رویه نیست.
سفارش پارچه از شرکت های معتبر
اما خبر خوب این است که منسوجات سنتی استان از قالب حوله خارج شده است و پارچه هایی با عرض 105 سانتی متر را شامل می شود و حتی تا عرض یک و نیم متر قابل تولید است با این تفاوت که به گفته معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان به دلیل افزایش عرض پارچه، تولید توان جدی و زور بازوی مردانه می خواهد و از پارچه های با عرض 105 سانتی متر، به ویژه در خارج استان خوب استقبال و حتی سفارش هایی از شرکت های معتبر هاکوپیان و البسکو دریافت شده است.«عباس زاده» تولید و دوخت لباس از منسوجات سنتی استان را یادآور می شود و اظهار می کند که برخی کارگاه های پارچه بافی، پوشاک هم تولید می کنند البته تعداد و تنوع تولید پارچه در استان کم و بیشتر حوله است چرا که بازار خود را دارد اما تولید پارچه برای صنعت گر، ریسک است و از نداشتن بازار هراس دارد. البته تولید و تنوع در پارچه های دست باف نیاز به فرهنگ سازی زیاد و همچنین تغییر در نوع بافت دارد هر چند که در برخی کارگاه ها پارچه های متنوع تولید می شود. بنا به گفته وی، یک شرکت فعال در حوزه صنایع دستی از این پارچه های نخی، برک، مله و... لباس تولید می کند که تنوع آن بیشتر از 15 نوع و البته بسته به تعداد الیاف است. با وجود این در بیشتر مراکز، تولید حوله بیشتر است و تصور نمی شود در بازار، محلی برای فروش آن ها باشد و بیشتر درهمان کارگاه ها عرضه می شود. وی با اشاره به این که بیشتر حوله بافته می شود، تولید پارچه را نیازمند فرهنگ سازی و تامین شرایط تولید در کارگاه می داند و می گوید: حجم تولید پارچه، مستلزم تامین مواد اولیه بیشتر و اغلب سفارشی است. با وجود این تنوع در تولید منسوجات 100 درصد ضروری است تا استان در این زمینه خودکفا شود البته به مواد اولیه، طراحی، ترویج فرهنگ استفاده، آموزش، بازآموزی و تکمیل دوره، اقدام در قالب تعاونی و... هم نیاز دارد. این را هم می گوید که هر چه حوله تولید شود بازار اشباع نمی شود چرا که در خارج استان، مشتری دارد و باید با برنامه ریزی و به صورت هدفمند به ویژه برای تولید در روستای جهانی حوله بافی برای تنوع در تولید اقدام شود.