اکبری
بسیاری از روستاهای پرجمعیت استان به سبب داشتن معادن، تولیدات بالای محصولات کشاورزی و دامی و دیگر مواهب ،ظرفیت فعالیت واحدهای صنعتی، کارگاه های تولیدی و را ... دارند و افرادی هم برای توسعه صنایع پیش قدم می شوند اما به دلایلی از جمله نبود تسهیلات ارزان قیمت، استعلام دریافت زمین، آشنا نبودن با روش های دریافت تسهیلات، نبود آموزش و ... به بن بست می رسند. هر چند برای اشتغال و راه اندازی واحدهای تولیدی در روستاها طرح ها و تسهیلاتی در نظر گرفته شده است اما گلایه روستانشینان و عشایر دراین باره به اخبار تولید و اشتغال در روستاها بر می گردد. خبرهایی که در حد همان خبر می مانند و فقط روی کاغذ اجرایی می شوند. گلایه هایشان به چالش ها بر سر راه تولید در روستاها و طرح های اشتغالی است که در نیمه راه می مانند.
نبود زمین و زیرساخت برای ساخت یک کارگاه
«حیدری» اهل روستای فهالنج طبس است. به گفته وی روستا هزار و 100 نفر جمعیت دارد و بیشتر افراد در معدن فعالیت دارند. نشان از تولید در روستا کمتر است. به گفته وی برای توسعه اشتغال و تولید در روستا جوان های باانگیزه و با سرمایه اولیه وجو دارند تا پای کار باشند. اما از مشکلاتی که گریبان گیر بوده و چندین سال است که با آن مواجه هستیم، نبود زمین و دیگر زیرساخت ها برای برپایی واحد تولیدی است. روستا از دو طرف به اراضی کشاورزی محصور است و برای در اختیار گرفتن زمین استعلام های زیادی نیاز است. باید برای راه اندازی واحد تولیدی کفش آهنی به پا کرد و در برابر این استعلام ها تاب آوری بالایی داشت.
تعطیلی کارگاه ها و طرح های ناتمام
به گفته وی راه دسترسی، تامین امکانات آب، برق ، گاز و زمین برای واحد تولیدی در روستا سخت است و بسیاری از کارگاه های فعال روستا به دلایل بسیار مجبور به تعطیلی شدند. وی تولید زغال و انرژی برق برای مکان های صنعتی را از جمله طرح های تولید و اشتغال روستا دانست و افزود: بنا به دلایل مطرح شده هیچ کدام از طرح ها وارد مرحله اجرا نشد. به گفته او واحد صنعتی فعال روستا هم تعطیل شده و نیاز است به توسعه صنعت در روستاها توجه شود. او افزود: برای اشتغال خانگی اقداماتی شده است.
موانع بسیار در مسیر اجرا
دهیار روستای کریت طبس با دو هزار نفر جمعیت نیز بیان کرد: بیکاری در روستا زیاد است و طرح های اقتصادی فراوانی برای کاهش بیکاری مطرح شد اما درحد همان طرح باقی ماند . در مرحله اجرا برای دریافت تسهیلات موانع زیادی است. «گلشنی» افزود: 10 تا 15 طرح برای به کارگیری 100 نفر در روستا ارائه شده است و افرادی داشتیم برای دریافت تسهیلات پس از دو ماه پیگیری در راه دریافت استعلام ماندند و با افزایش نرخ تورم و گرانی تجهیزات ضرر و زیان زیادی به آن ها وارد شد.
به بن بست رسیدن طرح ها
وی برای مهاجرت از روستا هشدار داد و گفت: ظرفیت کشاورزی روستا بالاست. برای ساخت کارخانه افرادی ورود کردند اما در نهایت به بن بست رسید و واحد تولیدی و کارگاه در روستایی با این جمعیت نداریم.
به گفته وی طرح روستای بدون بیکار در حال اجراست و برای پرداخت تسهیلات در این طرح نیز موانعی وجود دارد. هنوز تسهیلات پس از یک سال و نیم از شروع اجرای طرح پرداخت نشده است.
راهنما ندارند
دیگری اهل روستای محمدآباد علم است. به گفته وی مهاجرت از روستا برای اشتغال زیاد است. افراد فراوانی برای راه اندازی کار وارد میدان می شوند و درخواست تسهیلات دارند، اما بلد راه ندارند. به گفته «فیروزآبادی» جمعیت روستا بالاست و نام و نشانی از واحد تولیدی و معدن در روستا نیست و فقط زرشک تولید روستاست. اما این روزها حال زرشک هم خوب نیست. به گفته وی می توان برای فراوری، بوجاری، بسته بندی و ... اقدام کرد اما تسهیلات برای راه اندازی اشتغال نیاز داریم و برای ساخت بارگاه زرشک هم مشکل بسیار است.
نبود بازار فروش
اهل روستای روم است. هر چند طرح روستای بدون بیکار در آن اجرایی می شود، اما نبود بازار فروش محصولات معضلی است که با آن دست و پنجه نرم می کنند. به گفته «قربان پور» این چالش پس از کرونا بیشتر شده است و برای بازاریابی باید چاره ای اساسی شود.
معادن بسیار و نبود واحد صنعتی
دهیار روستای میغان نهبندان نیز با اشاره به جمعیت بالای روستا، از نبود تولید در روستا گفت و افزود: برای راه اندازی اشتغال در روستا چندان اقدامی نشده است و بیشتر افراد روستا به شترداری و کار در معدن مشغول هستند. به گفته «رنجبر» قرار بر آموزش گلیم سوزنی در روستا بود اما هنوز اجرایی نشده است و در شترداری نیز به سبب گرانی علوفه دامداران به بن بست رسیدند و بسیاری شترداری را رها کردند. وی افزود: روستاییان برای اشتغال به نهبندان می روند و قرار است یک واحد فراوری طلا در روستای هیرد احداث شود. وی در ادامه با اشاره به معادن بی شمار در اطراف روستا از نبود واحدهای فراوری گلایه کرد و افزود: برای ایجاد اشتغال و افزایش تولیدات روستا درخواست تسهیلات شده است اما روستاییان برای تضمین مشکل دارند و نمی توانند برای تولید و اشتغال قدم چندانی بردارند.
یک واحد فراوری ناتمام
دهیار روستای دهسلم نیز با اشاره به جمعیت 500 نفری روستا از اشتغال افراد در معادن و پرورش شتر گفت و افزود: دهسلم مهاجر پذیر است و برای تسهیلات افرادی پیگیری کردند اما موفق به دریافت نشدند. «نصرانی» گفت: یک واحد فراوری از سال 90 در حال ساخت است و هنوز به مرحله بهره برداری نرسیده است. شترداری هم با توجه به گرانی نهاده و ... صرفه اقتصادی چندانی ندارد.
جوانی هم که اهل روستاهای خوسف است، بیان کرد: بسیاری از محل تسهیلات اشتغال به نام روستایی و عشایر استفاده می کنند و روستاییان چون توان بازپرداخت ندارند از این تسهیلات محروم می مانند. همچنین در برخی روستاها افراد تسهیلات می گیرند اما برای اشتغال جوانان روستا اقدامی نمی کنند و بیشتر نیروهای فعال از بیرون روستا هستند.
ابلاغ مرحله پنجم به زودی
برای ایجاد شغل در روستاها پرداخت تسهیلات اشتغال پایدار روستایی و عشایر از سال 97 در دستور کار قرار گرفت و به گفته مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی این تسهیلات طی چهار مرحله به استان ابلاغ شد و مرحله پنجم آن برای امسال به زودی به بانک های عامل ابلاغ می شود. به گفته «اشرفی» تاکنون به دو هزار و 832 طرح اشتغال بیش از 353 میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شد و با اجرای این طرح ها زمینه اشتغال برای 6 هزار و 393 نفر فراهم شد. وی در ادامه با اشاره به این که بیشتر طرح هایی که تسهیلات دریافت کرده اند در حوزه کشاورزی است، از پرداخت تسهیلات به بیش از هزار و 958 طرح کشاورزی خبر داد و افزود: برای سه هزار و 338 نفر هم اشتغال ایجاد شد. افزون براین با پرداخت تسهیلات به 286 طرح صنعتی، زمینه اشتغال برای هزار و 982 نفر فراهم شد.
انحراف یک درصدی
مدیر صندوق کارآفرینی امید با اشاره به انحراف حدود یک درصد تسهیلات پرداختی از نظارت برای تسهیلات پرداختی به طرح ها گفت و افزود: 900 طرح اشتغال داریم و اگر در پرداخت تسهیلات انحرافی باشد برگشت داده می شود. به گفته «زنگنه» در قانون تسهیلات اشتغال پایدار روستایی و عشایر اعلام نشده است که فقط افراد روستایی از این تسهیلات می توانند بهره مند شوند بنابراین تسهیلات به افراد شهری که در مناطق روستایی ایجاد اشتغال کنند نیز پرداخت می شود.
همچنین برای ایجاد اشتغال و به کارگیری نیرو الزامی نیست که افراد روستا به کارگیری شوند و پروانه بهره برداری به ازای هر 150 میلیون تومان وام و بیمه شدن یک نفر با بیمه تامین اجتماعی یا بیمه روستایی و عشایر صادر می شود. به گفته وی اگر انحرافی در تسهیلات باشد تسهیلات با نرخ 4.6 درصد با نرخ 18 درصد باید برگشت داده شود. به گفته وی فرمانداران هر شهرستان بر درستی اجرای طرح ها نظارت دارند و برای رونق تولید در روستاها طرح های هر روستا یک محصول و روستای بدون بیکار اجرایی می شود که برای پنج روستا در قاین اجرایی شده و 9 روستا در دست اقدام است.همچنین هر شهرستان دست کم یک روستا در این طرح ها دارد و با حمایت های مالی قدم برای کمتر شدن مهاجرت برداشته شده است.