فرخ نژاد
موقعیت ویژه این نقطه مرزی ایجاب میکند تا امکانات بهداشتی و درمانی برای آن حتی اگر صرفه اقتصادی نداشته باشد، فراهم شود اما شاهد حرکتی در خور برای توسعه این بخش مهم و زیرساختی در شهرستان مرزی زیرکوه نیستیم و مرزنشینان مجبورهستند فاصلههای 160 تا 170 کیلومتری تا قاین را بپیمایند تا شاید دردشان دوا و مرهمی بر زخم هایشان گذاشته شود.
اینجا هر نقطه روستایی و شهری حکم یک پادگان نظامی را برای تامین امنیت مرزها دارد اما بهره مند نبودن از حداقلهای بهداشتی و درمانی سبب شده است مرزنشینان زیرکوه برای دوای درد خویش متحمل هزینههای گزافی شوند و گاهی نیز به دلیل مخارج زیاد، عطای درمان را به لقایش ببخشند.
این جا با این که بر سر در مکان استیجاری بهداشت و درمان آن تابلوی بیمارستان 32 تختخوابی کوثر نصب شده است اما توسعه و تامین امکانات و تجهیزات و نیرو به واسطه استیجاری بودن آن امکان پذیر نیست و به همین واسطه امکاناتش در حد یک درمانگاه است.
گفتههای اغلب ساکنان شهرستان مرزی زیرکوه نیز حکایت از وضعیت حداقلی امکانات و تجهیزات و از همه مهمتر نیروهای متخصص پزشکی در این شهرستان دارد چرا که بیمارستان حاجی آباد در مرکز شهرستان فقط دارای دو پزشک متخصص اطفال و داخلی است و از بقیه تخصص و نیازها در این مرکز درمانی خبری نیست. نکته جالب این جاست که بر سر در این مرکز درمانی تابلوی بیمارستان 32 تختخوابی نصب شده است اما امکانات و تجهیزاتش درحد یک درمانگاه و سرپایی است.
اهمیت تقویت بخش درمان زیرکوه
یکی از پزشکان عمومی که حدود 20 سال است به دلیل بومی بودن، در حاجی آباد طبابت میکند، اهمیت فراهم کردن امکانات، تجهیزات و تامین نیروی انسانی لازم برای مرکز درمانی زیرکوه به واسطه مرزی بودن و پراکندگی بسیار کانونهای جمعیتی این نقطه را دو چندان میداند چرا که اگر هر کدام از مرزنشینان که در نقطه صفر مرزی ساکن هستند به دلیل کمبود امکانات و نیازهای درمانی خود مجبور به مهاجرت به نقاط برخوردارتر از جمله مرکز شهرستان شوند و این نقاط خالی از سکنه شود، مرز باید 80 کیلومتر جابه جا شود که این اقدام به طور قطع مخاطرات امنیتی خاص و تحمل هزینههای بسیاری را برای نظام در پی خواهد داشت. به گفته او در این نقطه مرزی هرچند شاخصهای جمعیتی اجازه تامین بسیاری از امکانات بهداشتی و درمانی را نمیدهد اما دولتمردان باید بدانند فکر کردن سودآوری در این گونه مناطق همانند دیگر نقاط استان مانند بیرجند، قاین و... توجیه ندارد چرا که اگر کم کاری در این حوزه زیرساختی ادامه یابد به طورحتم زنگ خطر خالی از سکنه شدن نوار مرز صدا میکند و چه بسا هزینه بسیار گزافی برای تامین امنیت درپی خواهد داشت. افزون براین هرچند برخی از مسئولان برای توجیه اقتصادی نداشتن امکانات و تجهیزات بهداشتی ازجنبه نظری و روی کاغذ پیشنهادهایی میدهند مانند این که اگر با بالگرد بیمار جابه جا شود هزینه کمتری نسبت به احداث بیمارستان و... نیاز دارد اما نباید در این نقطه از موضوع حیاتی امنیت غافل شد.
آزمایشگاه شبانه روزی شود
دیگر خواسته این پزشک، شبانه روزی شدن آزمایشگاه بیمارستان زیرکوه است چرا که بیشتر وقتها بیماران تا وقتی خود را از نقاط صفر مرزی به حاجی آباد میرسانند ساعت کار آزمایشگاه به پایان رسیده است و آنها مجبورهستند یا همان راهی را که آمدهاند برگردند و روز بعد همان راه را طی کنند یا هم اگر کارشان ضروری باشد به قاین یا دیگر نقاط استان مراجعه کنند که این خود تحمل هزینههای گزافی را برای روستاییان در پی دارد و شاید مخاطراتی چون حوادث جادهای و... جان آنها را تهدید کند.
دیگر نیاز مرکز درمانی شهرستان تامین سونوگراف است طوری که حداقل چند روز از ماه در زیرکوه حضور یابد و آنهایی که نیاز به سونوگرافی غیر اورژانسی دارند کار سونوگرافی شان را انجام دهد.
چرا متخصصان نمیآیند
بنا به گفته وی، برای تامین پزشک متخصص هم لازم است امکانات رفاهی فراهم شود تا پزشک مجبور به رفت و آمد نباشد. وقتی حتی یک واحد مسکونی اجارهای با حداقل امکانات در این شهرستان وجود ندارد چطور میتوان درخواست پزشک متخصص داد و از او خواست که در این نقطه مرزی محروم و بدون امکانات ماندگار شود. فهرست کمبودهای بهداشت و درمان شهرستان مرزی زیرکوه به حدی است که نمیتوان یکی یکی را فهرست کرد به عنوان مثال پزشک متخصص یا عمومی که به شهرستان میآید برای این که اطلاعاتش به روز باشد نیاز به آموزش دارد اما زیرساخت این نیاز هم در شهرستان فراهم نیست.
افزون براین نمیتوان از کمبود پزشک متخصص مانند قلب، اتاق عمل و... هم در این شهرستان به سادگی عبور کرد اما وقتی امکانات و تجهیزاتی فراهم نیست چه میشود گفت؟
کمبود آمبولانس
دوری از مرکز استان، فاصله 180 کیلومتری تا قاین، زلزله خیزی منطقه، مخاطرات فراوان جادهای به واسطه زیرساختهای حداقلی جادهای و... از جمله دلایلی است که باید به طور حتم از امکانی مانند آمبولانس برخوردار باشد اما در این خصوص هم زیرکوه از حداقلها برخوردار است.
او به یاد دارد که چگونه زمانی که طرحش را در مرکز درمانی زیرکوه میگذراند به دلیل کمبود آمبولانس و به سبب نیاز همزمان دو بیمار به آمبولانس که یکی جانش به دلیل زایمان در خطر بود و دیگری هم در تصادف پایش به شدت آسیب دیده بود، چالش به وجود آمد چون آمبولانس متعلق به زایشگاه بود و بیماران این بخش در اولویت بودند بنابراین پزشک مصدوم تصادفی مجبور به قطع پای او شد.
کمبودها را قبول دارم
رئیس شبکه بهداشت و درمان زیرکوه هم که قسمت عمده گلایههای مطرح شده از سوی مردم این شهرستان را برای کمبودهای بهداشت و درمان زیرکوه قبول دارد، نیروی متخصص بیمارستان به اسم 32 تختخوابی شهرستان را دو متخصص داخلی و اطفال و یک پزشک اورژانس اعلام و اظهار میکند که نیاز مبرم این مرکز درمانی پزشکان سونوگرافی و زنان و زایمان است. به گفته دکتر«ناصری» آن چه سبب شده است تا نتوان اقدامی برای توسعه فضای درمانی بیمارستان زیرکوه انجام داد این است که مکان استقرار فعلی مربوط به تامین اجتماعی است و نمیتوان بخشی را اضافه کرد.
احداث و خرید مکان استیجاری
خواسته مسئولان شبکه بهداشت و درمان زیرکوه از مسئولان برای برون رفت از این چالش اساسی احداث بیمارستان جدید و خرید مکان استیجاری از تامین اجتماعی است اما برای ساخت بیمارستان نیاز به اعتبار ملی ماده 23 است. او این نکته را هم یادآور میشود که زمین مورد نیاز برای احداث بیمارستان تامین شده است و پیگیریها هم برای دریافت ردیف بودجه و درنظر گرفتن اعتبار در سرفصلهای بودجه 99 از سوی همه مسئولان استانی و کشوری ادامه دارد طوری که بعد از پیگیریهای استاندار و دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، وزیر بهداشت و درمان به رئیس سازمان برنامه و بودجه نامهای نوشت و درخواست تامین اعتبار این پروژه درمانی را مطرح کرد.افزون براین احداث بیمارستان زیرکوه حدود هشت تا 10 سال زمان میبرد بنابراین به طور حتم باید مکان استیجاری فعلی خریداری شود تا بتوان برای توسعه و تامین نیروی آن اقدام کرد. او با بیان این که آزمایشگاه بیمارستان، شبانه روزی است اما در ساعات غیراداری فقط برای بیماران اورژانسی فعالیت میکند، میافزاید: به دلیل امکانات حداقلی درمان، بیماران اعزامی این بیمارستان به دیگر نقاط استان خیلی زیاد است اما فقط دو دستگاه آمبولانس موجود است که نیاز به افزایش دارد و درخواست آن هم به مرکز استان اعلام شده است.