آهنگ ناموزون قافیه شعر آیینی
قاسمی
ادبیات آیینی، علوی و در روزهای اخیر دهه امامت و ولایت بهانه ای برای ترویج فرهنگ، سنت و عرض ارادت به اهل بیت (ع) است. جشنواره های شعر، داستان، نمایش و... هر کدام می تواند در ترویج فرهنگ ملی و مذهبی تاثیرگذار و بهانه ای برای پرداختن هنرمندان به این حوزه و ارتقای فرهنگ و هنر باشد اما با وجود این به نظر می رسد صدا و نوایی از برخی هنرمندان شنیده نمی شود و محدودیت های کرونایی، فعالیت های نه چندان پر رنگ آن ها را بی رونق تر کرده است.
شعر در حوزه های مختلف و این روزها در دهه ولایت و امامت هم دستخوش این تغییر ناخوشایند شده است به گونه ای که مسئول انجمن ادبی شعر رضوی و نمایندگی آستان قدس در استان، فعالیت شاعران در این مجموعه و خاص اهل بیت (ع) را مطرح و اظهار می کند: اعضا برای دهه امامت و ولایت هم شعرهایی می سرایند و به ویژه قبل از کرونا، شب شعرهای زیادی ویژه اهل بیت (ع) و این ایام برگزار می شد و حالا هم شعرهایی در این زمینه سروده می شود اما جایی برای خواندن آن ها نیست مگر آن که شاعران در فضای مجازی و گروه اختصاصی بین خودشان بخوانند.
مجال شعر خواندن نیست
«حسامی» تاکید می کند: وقتی حوزه هنری پای کار بود به دلیل فراهم بودن شرایط فیلم برداری، شب شعرها در فضای مجازی استان پخش و حتی جلسه های مشترکی با دیگر استان ها برگزار می شد اما امسال حتی آستان قدس هم در بحث شعر رضوی پای کار نیست و از تهران و مشهد هم استقبالی برای برگزاری شب شعرهای مجازی نشده است.
او که مسئول انجمن ادبی شعر بسیج و انجمن شعر آیینی استان است، اظهار تاسف می کند که امکانات و اعتباری برای انگیزه دادن به شاعران و برگزاری شب شعر و انتشار آن حتی در فضای مجازی نیست و کرونا هم محدودیت ها را زیاد کرده است، از طرف دیگر از دستگاه ها هم برنامه ای اعلام و شب شعری درخواست نشده است و شاعران با وجود داشتن سروده، مجالی برای طرح و خواندن آن ندارند و بیشتر اشعارشان به بایگانی سپرده می شود مگر این که در جمع های خودمانی مجازی خوانده شود. بنا به گفته وی، شعر شاعران مستند نمی شود و صدایشان را خودشان می شنوند. خبری از جشنواره و شب شعری اعلام نمی شود در حالی که شاعران منتظرند و لحظه شماری می کنند که برای برنامه ای از آن ها شعری خواسته شود.
تعطیلی محافل ادبی
شاعر و مدرس دانشگاه نیز هر چند به سرودن اشعار آیینی از گذشته های دور تاکنون در استان اشاره می کند اما تاکید دارد که با شیوع کرونا محافل حضوری ادبی تعطیل شده است و به ندرت و با تعداد کم و بیشتر به صورت مجازی برگزار می شود درباره غدیر و دهه ولایت و امامت نیز شعرهایی گفته می شود که در گذشته در محافل ادبی خوانده می شد اما حالا فرصت دیدار شاعران نیست و شنیدن اشعار آن ها کم شده است. به نظر دکتر «حاجی پور» بخشی از این مسئله مربوط به کم شدن کار متولیان فرهنگی در این زمینه است که بر انگیزه شاعران هم تاثیر می گذارد چرا که جریان مداوم شعر، رفت و آمدها و... بر انگیزه شاعران موثر است. در شرایط موجود انتشار شعرها از طریق صفحه مجازی است که معمولا کارهای قدیمی منتشر می شود و کمتر مطلع می شویم که آیا اثر جدید دارند یا این به معنی نداشتن کار است؟ به گفته وی محافل حضوری تعطیل شده است و در فضای مجازی هم مبنای ثابتی برای ارائه آثار شاعران چه مناسبتی یا غیر آن نیست. ابتدای امسال در صفحه اینستاگرام برای مدتی شب شعرهای مجازی را برگزار می کردم اما به دلیل انجام کارها به تنهایی و سخت بودن کار، کم کم انگیزه ام را از دست دادم. وی تصریح می کند: تا این لحظه از برگزاری جلسه ای برای عید غدیر خبری نیست مگر محافلی مانند حسینیه یا هیئت، که به تنهایی دعوت می شوم اما به صورت فراگیر و شب شعری، خبری نشده است. اگر شاعران شعری هم در این زمینه دارند کمتر شنیده می شود. هر چند به واسطه کارم آثار شاعران را رصد می کنم اما کار تازه کمتر دیده می شود، شاید هم شاعران شعرهایی گفته اما منتشر نکرده اند. شعر یا کار هنری به نظرش انگیزه شخصی یا عاملی مثل برنامه های دولتی یا غیردولتی می خواهد. در شرایط موجود که انجمن ها تقریبا غیرفعال هستند انگیزه های شخصی می ماند که باید اعتراف کرد انگیزه شاعران ما به هزاران دلیل کم است و خلق اثر جدید انگیزه معنوی، فرصت، دغدغه و... می خواهد. از آن طرف وقتی شب شعر یا محفلی برای ارائه نیست انگیزه کم می شود، فضای مجازی هم اقبال عمومی ندارد و این ها باعث می شود کار جدیدی حتی در زمینه قربان یا غدیر نبینم هر چند احتمال وجودش هست اما به یقین شاعران کم کار شده اند و تعطیلی محافل ادبی در این مسئله موثر است. وی تاکید می کند که شعر آیینی، خاص است و همه شاعران در این زمینه کار نمی کنند. هم اکنون هم دچار رکود شده اند و رشد و ارتقا در هر کار 50 درصد انگیزه فردی می خواهد و برگزاری جشنواره و محافل ادبی می تواند انگیزه آن ها را زیاد کند در حالی که احساس می شود دستگاه های فرهنگی هم با شرایط کنار آمده اند.
11 شب شعر در دهه ولایت
اما معاون فرهنگی و رسانه ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، به برگزاری شب شعرهایی به تعداد محدود از ابتدای امسال اشاره می کند که به دلیل قرمز شدن شرایط در برخی شهرستان ها با محدودیت مواجه شده است و به صورت مجازی برگزار می شود. برای دهه امامت و ولایت هم وضعیت همین طور و در برنامه است که 11 شب شعر با این محوریت برپا شود که البته در شهرستان های قرمز به صورت مجازی خواهد بود. « رمضانی» پیش بینی شب شعرها به مناسبت های مختلف را مطرح می کند که از ابتدای سال چهار مورد به صورت نیمه حضوری با تعداد کم برگزار شده است و تا پایان سال نیز ادامه دارد. شب شعرهای استانی دفاع مقدس، سوگواره شعر عاشورایی، شب شعر منطقه ای ابن حسام و جشنواره های مختلف از آن جمله است و به مناسبت دهه ولایت و امامت هم به دلیل قرمز شدن برخی شهرستان ها به اجبار به صورت مجازی برگزار می شود. به گفته وی برنامه های فرهنگی هنری ارشاد اسلامی تعطیل نشده است اما چون به صورت حضوری نیست شور و حال آن چنانی ندارد.