چهره زرد جاده سلامت
فرخ نژاد-سپیده دم یک روز دل انگیز از فصل بهار را تصور کن. آن هایی که اهل ورزش و پیاده روی هستند یا بهتر بگویم دوست دار سلامتی خویش، پا در جاده سلامت بیرجند گذاشته اند و قدم به قدم یا کمی هم به حالت دو از میدان سفیر امید که آخرین نقطه کمربندی شهر بیرجند به حساب می آید تا میدان دانشگاه آزاد و سپس تا بعد از پل سراب در جاده سلامت راه می پیمایند. یکی به تنهایی این مسیر را طی می کند، عده ای با دوستان و هم سن و سالان آمده اند و برخی هم با خانواده و بچه ها.
این مسیر به ست های ورزشی برای آن هایی که می خواهند بیشتر از پیاده روی لذت ببرند و تمرینات ورزشی را کامل کنند مجهز است.
اما اکنون که در ماه مهمانی خداییم جاده سلامت بیرجند شب ها سرش خیلی شلوغ است ، همه می آیند تا ساعتی پس از افطار تا سحر را به سلامتی که شاید بهترین نعمت باشد اختصاص دهند.
هرچند شهرداری بیرجند در این سال ها همتش را برای کاشت درختان و سرسبزی کمربندی بیرجند دوچندان کرده است و درختانی از نوع اقاقیا، زبان گنجشگ، بادام، خرزهره و... را در کنار بولوار، پیاده روها و مسیر اختصاص داده برای پیاده روی و... کاشته است اما این همت شاید به دلیل خشکسالی ها و کمی آب چندان نمود نیافته و شهروندان از وضعیت فضای سبز و درختکاری آن چندان رضایتی ندارند.
آن ها بر این عقیده اند که در این مسیر کمتر درختی وجود دارد که روزها سایه اش بر سر عابر یا فردی که دراین مسیر ورزش می کند قرار گیرد.
متناسب با اقلیم نیست
برخی هم می گویند نوع درختانی که در این مسیر کاشته شده به هیچ وجه متناسب با اقلیم بیرجند نیست و نیاز به آب فراوان دارد.
بعلاوه میادینی هم که در شروع و پایان این مسیر قرار دارد به جز میدان دانشگاه آزاد و شهید آوینی چندان بر و رویی ندارد و همچنان خاکی و بدون هیچ گونه گل و گیاهی است.
نیاز است پیراهن مخملی که شهرداری می خواهد برتن جاده سلامت بیرجند کند هرچه زودتر و متناسب با اقلیم منطقه آماده شود تا شهروندانی که می خواهند برای سالم ماندن در این مسیر بیشتر قدم بزنند و پیاده روی کنند با رغبت بیشتری درآن گام نهند.
هرچند با وجود کمی ها و کاستی های زیاد در مسیر چون مکان دیگری برای پیاده روی آن هم با ایمنی زیاد در شهر وجود ندارد ، دوست داران ورزش همین مسیر را مجبورند هر روز و هر شب طی کنند.
یک از افرادی که سن و سالی از او گذشته و حدود 10 سال است دراین مسیر همراه با همکاران خود پیاده روی می کند از این گلایه دارد که درختانی که شهرداری کاشته مانند یوکا، بادام و خرزهره نیاز به آب زیادی دارد.
از طرف دیگر تنها توجه شهرداری معطوف به یک قسمت از جاده سلامت که منتهی به شهر می شود است و به محدوده ای که منتهی به دامنه های کوه باقران است کمتر توجه دارد.
شبیه بیابان برهوت
بعلاوه در این سال ها هرچند میلیون ها لیتر آب برای آبیاری درختان کاشته شده در این مسیر مصرف شده اما برخی نقاط هنوز به یک بیابان برهوت شبیه است .
به گفته وی باید در این منطقه بیشتر درختانی کاشته شود که نسبت به گرما و کم آبی مقاوم باشد و علاوه بر آن برای افرادی که مسیر را می پیمایند سایه ای خنک فراهم شود.
او ادامه می دهد: حدود 6 سال است که درختان یوکا را درقسمتی از مسیر کاشته اند اما ارتفاع آن به نیم متر هم نمی رسد زیرا گیاهی نیست که با اقلیم این منطقه همخوانی داشته باشد.
یکی دیگر از همراهانش با دست درختان زیتون تلخی که نمی داند شهرداری آن را کاشته یا یکی از شهروندان می گوید: این درختان چون با اقلیم منطقه سازگار هستند خیلی خوب رشد کرده اما بالاتر از آنها درختان بادام هم کاشته شده و دراین سال ها با وجود این که شهرداری به آن ها مرتب آب می دهد هر سال از سال قبل خشک تر می شود.
علاوه براین کمی بالاتر یعنی نزدیک دانشگاه آزاد شهرداری اقدام به کاشت درخت خرزهره کرده که براساس مطالبی که وجود دارد گل این گیاه سمی است.
همچنین این گیاه به هیچ وجه برای محیطی که زمستان های آن سرد است خوب نیست اما شهرداری این گیاه را در قسمت هایی از بولوارهای کمربندی کاشته است و با وجود این که همیشه به این بوته ها آب می دهد و رشد هم دارد برای چندین مرتبه است که این نهاد آن را از پایه اصلاح می کند.
به نظر او باید گیاهی در بولوارهای شهر بیرجند کاشته شود که نیاز نباشد شهرداری هرچند سال آن ها را از کف اصلاح کند.
یکی از دیگر شهروندان هم با گلایه از وضعیت نامطلوب فضای سبز کمربندی بیرجند می گوید: با این که شهرداری بیرجند می داند که مردم شهر مکان دیگری برای تفریح و ورزش ندارند اما به هیچ عنوان با وجود متقاضی بسیار وضعیت فضای سبز و درختان آن مطلوب نیست.
به گفته وی اگر این مکان در شهر دیگری قرار داشت و به این اندازه اقبال عمومی از آن زیاد بود به طورحتم تا کنون گلستان شده بود.
درختان کمربندی متناسب با اقلیم
مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری بیرجند وقتی گلایه مردم در مورد فضای نامطلوب کمربندی این شهر را می شنود می گوید: تعجب می کنم شهروندان گفته اند درختانی مانند بادام، خرزهره و... سازگار با اقلیم خراسان جنوبی نیست، درختان و گونه هایی که درکمربندی بیرجند کاشته شده نتیجه سال ها تجربه است و اگر این درختان و گونه های گیاهی متناسب نیست چه چیز باید بکاریم، به طور حتم باید گز بکاریم تا شهروندان را راضی کنیم.
مهندس«انصاری فرد» می افزاید: در کمربندی شهر بیرجند درخت یوکا کاشته نشده و چون گونه ای تزئینی است بیشتر در میادین و تقاطع ها می کاریم.
وی با بیان این که تمام گونه ها و درختانی که در کمربندی بیرجند کاشته شده است مقاوم به کم آبی و گرما است ادامه می دهد: گونه ها و درختان کاشته شده دراین محدوده هنوز سن چندانی ندارند و اگر رشد کنند به طور حتم ارتفاع آن ها به 8 تا 12 متر خواهد رسید و به طور حتم سایه خوبی هم خواهند داشت.
توجه به سه فاکتور
مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری بیرجند اشاره ای هم به تنوع گونه ای درختان در کمربندی بیرجند دارد و می افزاید: برای کاشت گونه ها و درختان در این محدوده به سه فاکتور وجود خاک های شنی، کم آبی و گرما توجه شده و گونه های کاشته شده هم به خوبی جواب داده و درحال رشد است.
بعلاوه گونه هایی که در محدوده کمربندی کاشته شده در دیگر نقاط شهر بیرجند نتیجه خوبی داده پس در این محدوده کمتر با آزمون و خطا مواجهیم زیرا به طور کامل تست شده است.
دیگر این که هدف از کاشت این گونه ها در کمربندی بیرجند این است که به عنوان بادشکن عمل کند.
بعلاوه گیاه خرزهره حدود 16 سال است که در بیرجند کاشته شده و تاکنون هم شاهد این نبوده ایم که برای دام یا انسان خطری ایجاد کرده باشد زیرا این گیاه محاسنی همانند پرچین بودن و هرس پذیری دارد و مقاوم به کم آبی نیز است.
همچنین دامداران هم از سمی بودن این گیاه خبر دارند. دیگر این که شهرداری به هیچ وجه به دامداران اجازه ورود به فضای سبز و چرا را نمی دهد.
متناسب با اقلیم
وی تمام گونه های کاشته شده در کمربندی و شهر بیرجند را متناسب با اقلیم این شهر می داند و ادامه می دهد: در کاشت درختان و گونه های گیاهی با توجه به شرایط اقلیمی و تداوم خشکسالی ها به این که گونه ها متناسب با اقلیم منطقه و کم آبی باشد توجه ویژه ای شده است زیرا تنها نهادی که کم آبی را درک می کند شهرداری است و می داند کمبود آب یعنی چه.
وی گونه های کاشته شده در کمربندی بیرجند را شامل سرو بادبزنی، بادام، اقاقیا، زیتون میوه ای و تلخ، زبان گنجشک، خرزهره و توت آمریکایی می داند که همه این گونه ها هم متناسب با اقلیم گرم و خشک بیرجند است.
مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری بیرجند با بیان این که کمربندی بیرجند وسعت آن 11 کیلومتر است که نیاز به 60 هکتار فضای سبز دارد می گوید : از این میزان فضای سبز 25 کیلومتر اجرا شده و 35 کیلومتر آن باقی مانده است.