فریاد زمین در دشت های سرایان

استمرار پدیده فرو نشست زمین بار دیگر پای مسئولان استانی را به دشت فوق بحرانی شهرستان سرایان باز کرد، پدیده ای که امروز به فاجعه ای بزرگ در این دیار تبدیل شده و هرروز با باز شدن بیشتر دهان زمین مردم و مسئولین شهرستان را نگران تر می کند و ابعاد وسیعش  اثرات مخربی براقتصاد و معیشت مردم شهرستان می گذارد
طوری که اکنون،استمرار این پدیده سرمایه گذاری در این منطقه را با تردید و ابهام مواجه کرده  و به روایتی شهرستان سرایان را در حالی لبه پرتگاه قرار داده  که مقابله با این مشکل و نگاه ویژه مدیریت بحران دغدغه اول مسئولان است.
«اسحاقی» از کشاورزان سرایانی در این باره می گوید:خطر فرونشست زمین فقط به  چند نقطه در شهرستان محدود نمی شود و  زنگ خطری است که برای کل شهرستان به صدا درآمده است.
وی به استمرار خشکسالی های 18 ساله وافت منابع آبی در منطقه اشاره می کند و می افزاید:بیشتر منابع درآمدی مردم شهرستان ازبین رفته و با توجه به این که شغل بیشتر مردم کشاورزی و دامداری است با ادامه این روند دیگر کشاورزی ودامداری مقرون به صرفه نیست ومسئولین باید فکری  برای اشتغال در این منطقه بردارند.
مقدس شهروند دیگری از آیسک هم در عین حال که به دغدغه مسئولان در این زمینه اشاره دارد ، می گوید اقدام ها با وسعت این فاجعه هم خوانی ندارد وبا حرکت لاک پشتی نمی توان خسارات ناشی از این پدیده را پوشش داد. به گفته وی تا کنون بیشترین هزینه برای مقابله با فرونشست زمین را مردم با صرفه جویی و مدیریت در مصرف آب چاه های کشاورزی   دادند واقدامات مسئولان در این زمینه آن طور که باید چشمگیر  نیست.
عرب، دهیار روستای دوحصاران هم از نگرانی اهالی این روستا از خطر فرونشست زمین که بیشتر در محدوده این روستا نمایان شده است می گوید و این که  با عمیق تر شدن این فرونشست ها  هرلحظه ترس از بلعیده شدن منازلشان دارند.
به گفته «عرب» بیشتر این فرونشست ها درکنار جاده روستای دوحصاران به سمت آیسک و جنگل تاغ محدوده روستا و روستاهای مجاور ایجاد شده است و  هرلحظه شاهد نزدیکی این شکاف ها به روستا هستیم و این موضوع بسیاری از روستاییان را دل نگران کرده است . به گفته وی اهالی این روستاها از وضعیت گسترش فرونشست زمین و آثار مخرب آن  بسیار واهمه دارند و ازمسئولان  می خواهند به فکرچاره ای برای رفع مشکل باشند.
وی با بیان این که دوحصاران دارای 6 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق کشاورزی است می افزاید: بیشترین افت آب زیرزمینی یعنی حدود یک متر در این روستا اتفاق افتاده است که خود شاید دلیلی بر فرونشست ها باشد . وی یادآور می شود: مردم این مناطق با دیدن این زخم ها و گسترش آن هر بار رسانه ها را برای پیگیری به محل می برند و مسئولان هر بار وعده بررسی کارشناسی می دهند و اکنون این فرونشست ها در اطراف جاده آیسک- دوحصاران  به حدی گسترش یافته که در قسمت هایی باعث تخریب جاده شده است. به گفته عرب  در ظاهر بیشترین افت آب های زیر زمینی در روستای دوحصاران اتفاق افتاده و همین باعث فرو نشست زمین در اطراف روستا شده است تا جایی که طول شکاف ها در برخی موارد به ده ها متر و عمق آن به 5 متر می رسد.
وی در ادامه می گوید :وضعیت به حدی رسیده است که  اداره راه و شهرسازی با نصب تابلوهایی به رانندگان تردد کننده در این مسیر هشدار می دهد تا به دلیل پدیده فرونشست زمین جوانب احتیاط را رعایت کنند. «سروقد» از  شهروندان سرایانی به سفراستاندار  در چند ماه قبل به سرایان و بازدید از دشت بحرانی آیسک اشاره می کند و با بیان این  که فرو نشست زمین در بخش آیسک در شورای عالی آب کشور بررسی می شود، می افزاید :هنوز مردم از نتایج شورای عالی حفاظت آب کشور بی خبرند.
او راه موثر برای جلوگیری از گسترش پدیده فرونشست در این منطقه را مدیریت مصرف آب می داند و ادامه می دهد: در زمینه آب شرب که حدود ۱۰ درصد مصرف آب منطقه را شامل می شود  شاهد اسراف هستیم وحال آن که مسئولین  نگاهشان را فقط به برداشت آب در حوزه کشاورزی معطوف کردند و مدیریت آب در این حوزه اعمال می شود .
به گفته وی کشاورزان در طرح تعادل بخشی وبرداشت آب از چاه های کشاورزی  پیشگام بودند اما با گذشت سال ها هنوز در این شهرستان طرح تفکیک آب شرب از فضای سبز اجرایی نشده است وآب برداشت شده از دشت سرایان به مصارف غیر شرب هم می رسد. هاشم زهی مسئول شورای اسلامی شهر سه قلعه هم به بروز فرونشست دراین بخش اشاره و اضافه می کند: مسئولان این منطقه تاکنون چند بار خطر این پدیده خاموش را گوشزد کرده اند، اگر فرونشست زمین جدی گرفته نشود شریان های حیاتی منطقه، بناها ، راه ها، خطوط انتقال  برق و فیبر نوری، شبکه های انتقال و توزیع گاز را به خطر خواهد انداخت و به طور حتم آبستن حوادث ثانویه خطرناکی در منطقه خواهد بود.  
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سرایان هم به این نکته اشاره دارد که هم اکنون دشت سرایان در ردیف یکی از چهار دشت فوق بحرانی کشور قرار دارد. «صادقی» می افزاید: به اذعان کارشناسان یکی از راهکارهای مهم مقابله با خشکسالی ، اجرای عملیات آبخیزداری است که در سال های گذشته این مهم در شهرستان مورد توجه قرار گرفته  و مطالعات تفضیلی و اجرایی در 9 حوزه آبخیز داری شهرستان انجام شده است.
 مدیرکل مدیریت بحران استانداری هم این نکته را یادآور می شود که وسعت نشست زمین در دشت سرایان به 40 کیلومتر رسیده است.
به گفته مهندس میر جلیلی دشت سرایان جزو 4 دشت فوق بحرانی کشور است که از سال 92 دچار فرونشست شده است.
وی برداشت بی رویه آب در دشت سرایان را علت اصلی پدیده فرونشست می داند و می افزاید: در کنار تشدید خشکسالی و کاهش بارندگی ها،همچنان شاهد اضافه برداشت 130 میلیون متر مکعب آب از سفره های زیر زمینی هستیم. او تاکید می کند: فرونشست زمین علاوه بر این که خسارات جبران ناپذیری به زیرساخت های جاده ای، پل ها، شبکه های توزیع و انتقال آب، برق و گاز وارد می کند، مناطق شهری و روستایی مجاور دشت سرایان را نیز تهدید می کند.
به گفته میرجلیلی در دو سال گذشته با کمک دولت در نصب کنتور هوشمند و همت کشاورزان در اجرای سیستم های آبیاری نوین، کسری مخازن استان از 180 به 130 میلیون متر مکعب کاهش پیدا کرده که 50 میلیون متر مکعب صرفه جویی را به دنبال داشته است.
وی با بیان این که هم اکنون 3 دشت در سرایان، قاین و فردوس با پدیده فرونشست رو به رو است می افزاید: به منظور جبران خسارات فرونشست به زیرساخت ها 10 میلیارد تومان در نظر گرفته شده که در کوتاه مدت جوابگوی بخشی از این خسارات است.
وی از سازمان های مدیریت بحران و برنامه و بودجه کشور می خواهد با تخصیص 30 میلیارد تومان اعتبارات ویژه ملی، برای اجرای سیستم های آبیاری نوین، ادامه طرح تعادل بخشی سفره های زیر زمینی و اجرای طرح های آبخیزداری در استان موافقت کنند.
مهندس تقی زاده معاون راهداری اداره کل حمل ونقل جاده ای استان نیز با اشاره به فرونشست ۸ سانتی متری سطح آسفالت جاده آیسک -دوحصاران  در بخشی از محدوده  می گوید:اقدامات اولیه برای ایمن سازی جاده انجام شده ولی برای بهبود وضعیت جاده ارتباطی آیسک-دوحصاران-سه قلعه نیاز به اعتبارات ویژه  است که باید توسط سازمان مدیریت بحران کشور و وزارت راه و شهرسازی تامین شود.
 فرماندار سرایان نیز در این بازدید خواستار نگاه ویژه دولت و سازمان مدیریت بحران به دشت بحرانی سرایان و پدیده فرونشست زمین در این شهرستان می شود.
به گفته  کریمی  با ایجاد خط اعتباری ویژه باید ضمن توسعه روش های آبیاری نوین و تحت فشار ، حفاظت لازم از زیر ساخت ها و تاسیسات عمومی انجام شود.
مهندس مرادی معاون عمرانی فرماندار سرایان نیز در گفت و گو با  خبرنگار ما از نشست زمین در وسعت  40 کیلومتر در شهرستان سرایان  خبر می دهد و می گوید:بیشتر این نشست ها در محدوده روستای دوحصاران و بغداده اتفاق افتاده و آثار زیان باری بر این منطقه وارد کرده است.
 وی در ادامه ازقول مساعد مدیرکل راهداری و حمل و نقل استان مبنی بر بررسی خسارات وتلاش برای ترمیم  جاده آیسک به سه قلعه وپیگیری دو نوبت شارژ فوق العاده برای موتور پمپ های کشاورزی شهرستان خبر می دهد.
وی می افزاید: با تحقق این قول ها  مقداری از خسارات ناشی از کاهش برداشت از چاه های کشاورزی جبران می شود.
به گفته وی با  مدیریت آب و کاهش برداشت آب از موتورهای کشاورزی درآمد کشاورزان سرایان تا حد زیادی کاهش یافته و از این بابت متضرر شده اند.
وی هدف از بازدیدهای مسئولان استانی  را توجه بیشتر به این موضوع و پوشش رسانه ها از این مشکل مطرح می کند.
به گفته وی برای مدیریت بحث فرونشست زمین ردیف اعتباری ویژه ای نیاز است که با تلاش استاندار قبلی و مدیریت بحران استان این طرح به تصویب رسید ولی به هنگام تخصیص  ،اعتبارات صفر  شد و این طرح از اعتبارات کشوری بی نصیب ماند.
وی ابراز امیدواری می کند: با پیگیری های انجام شده در سال ۹۶ وآینده ردیف ملی ویژه ای برای این موضوع تصویب و پایدار شود.
وی با بیان این که  تلاش مسئولین برای مقابله با فرونشست زمین ،تامین اعتبار برای اشتغال پایدار و کشاورزی نوین با استفاده از روش های نوین آبیاری است می افزاید: درآمد کشاورزان تا حدود زیادی از طرح های مدیریت آب کاهش یافته و حال نوبت مسئولان است تا با عمل به وعده هایشان حمایت عملی از کشاورزان داشته باشندوطرح های خرید چاه های کشاورزی و اعطای تسهیلات ارزان قیمت ومطالعه وضعیت آب های زیر زمینی و...را اجرا کنند.