سفر به سرزمین زیبایی ها و شگفتی ها

گروه فرهنگ- خراسان جنوبی سومین استان پهناور کشور است که در گستره وسیع خود جاذبه های طبیعی و تاریخی بسیاری دارد، از زیارتگاه ها و بقعه امامزادگان گرفته تا آثار تاریخی با هزاران سال قدمت مانند مسجد جامع قاین. بناهای تاریخی که علاوه بر زیبایی و شکوه، حکایت ها از تاریخ در دل نهفته دارد و برخی مانند عمارت اکبریه در دفترثبت جهانی نام دارند. اگرچه که کویر لوت، قنات بلده و روستای خراشاد هم در فهرست آثار جهانی ثبت شده است اما این ها همه جاذبه های چشم نواز خراسان جنوبی نیست بلکه مناطق نمونه گردشگری، روستاهای هدف، مناطق حفاظت شده و حتی صنایع دستی استان برای دیدن و گفتن حرف دارد. چشمه های آب گرم، سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی و قابلیت های مختلف استان هر یک نمره مثبتی در کارنامه خراسان جنوبی است. در این میان، تعطیلات نوروزی فرصتی مناسب برای آشنایی، بازدید و لذت بردن از این جاذبه های بی نظیر است.
بیرجند و باغ های معروف
به دلیل بکر بودن و دوری از مسیرهای پرتردد شهرهای بزرگ، آداب و رسوم سنتی و آیین های مردم در مرکز استان دست نخورده مانده و مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی است و از اولین نقاط کشور محسوب می شود که از مدرسه مدرن، فرودگاه و آب لوله کشی برخوردار شده است. این شهر از جاذبه های تاریخی و طبیعی چیزی کم ندارد. ارگ کلاه فرنگی، بند دره، بند امیرشاه، مدرسه شوکتیه دومین مدرسه مدرن کشور و ... فقط چند سطر از کتاب جاذبه های این شهر است.
مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بیرجند به وجود دو اثر عمارت جهانی اکبریه و روستای جهانی صنایع دستی خراشاد اشاره می کند که گردشگران خاص خود را دارد و با هدف بازدید این جاذبه ها به بیرجند سفر می کنند. «فولادی» بندهای دره و امیرشاه، آبشارهای گیوک و چهارده را از جاذبه های طبیعی شهرستان معرفی می کند که در دل کویر آب و هوایی خوش و همراه آثار معنوی که در مرکز استان به ثبت رسیده است جذابیت های خاصی دارد و برای معرفی آن ها از جمله شب شش مولود، کفچلزی، جشن شب چله و ... در نوروز به گردشگران شناسانده می شود. وی وجود 150 اثر تاریخی از دوره های متفاوت را از دیگر جاذبه های این شهرستان بیان می کند که برخی مانند کال جنگال قدمتی از دوران اشکانیان و گردشگران ویژه و خارجی دارد. او از باغ های معروف بیرجند مانند باغ اکبریه، رحیم آباد، شوکت آباد نام می برد و اضافه می کند: اثری مانند خانه اعتمادی نیا تبدیل به مرکز تخصصی نساجی شده و همراه با شش خانه تاریخی دیگر در مسیر بافت تاریخی واقع شده و بیشتر آن ها کاربری داشته و در نوروز باز است.آب انبارها، موزه مردم شناسی، باستان شناسی، عروسک و ... هم از این جمله است. به گفته وی: باغ جهانی اکبریه را از بناهای شاخص این شهرستان می نامد که جهانی شدن و بازدید گردشگران خارجی ویژگی مهم آن است و از طرف دیگر با سه هزار مترمربع زیربنا از بزرگ ترین بناهای شهرستان است که از اواخر دوره زندیه تا پهلوی قدمت دارد. او یادآوری می کند: شوکتیه، دومین مدرسه مدرن کشور است که حدود 100 سال قدمت دارد و متناسب با معماری کویری ایران به صورت چهار فصل ساخته شده است. حیاط، بخش عمده‌ای از بناست که با آجر فرش شده‌ و در میان آن حوضی قرار گرفته است. بنا تک ایوانی بلند و باشکوه دارد و از عناصر معماری ایرانی تشکیل شده‌است. «فولادی» ارگ کلاه فرنگی را از آثار اواخر زندیه و قاجار قاجار معرفی می کند که قصر بی بی عروس، ارگ حسام الدوله هم نامیده می شد .
طبس، عروس کویر
آستان مقدس امام زاده سید حسین بن موسی الکاظم (ع) در میان کویر، چون نگینی فیرزوه ای می درخشد. باغ گلشن همسایه ای قدیمی و میزبان گردشگران زیادی است که در بازدید از روستاهای ییلاقی ازمیغان و خرو، سد وزنی قوسی کریت  و طاق مشهور به شاه عباسی، قلعه فداییان حسن صباح، قلعه نایبند، آبگرم روستای دیگ رستم، قلعه های پیرحاجات و جوخواه و ده ها جاذبه دیگر غفلت نمی کنند. مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری طبس می گوید: از 14 روستای هدف گردشگری استان، هفت روستا در این شهرستان واقع است که قابلیت های زیادی برای علاقه مندان دارد علاوه بر این ها دو منطقه نمونه گردشگری ازمیغان و آب گرم مرتضی علی، سهم عمده ای در جذب گردشگر دارد. «بهبانی» به فهرست جاذبه های گردشگری طبس، آثار تاریخی، طبیعی، گردشگری و علمی را اضافه می کند که سبب شده است این شهرستان به بهشت زمین شناسی ایران معروف و سبب جذب گردشگرانی با سلیقه های مختلف شود.وی باغ گلشن طبس را از جاذبه هایی بیان می کند که از زیباترین باغ های تاریخی ایران و جهان و همچنین نامزد ثبت جهانی است. به گفته وی منطقه نمونه گردشگری سلامت و چشمه آبگرم مرتضی علی از جاذبه های طبیعی است که با چشم اندازی بی بدیل در رونق گردشگری این منطقه موثر است. دو رودخانه دایمی در مسیر چشمه جاری است که در دیواره آن خانه های تاریخی گبر وجود دارد و طاق شاه عباسی، چشمه آب گرم و سرد در مجاورت هم و در رودخانه مهیاست. وی کال جنی را از دیگر جاذبه ها بیان می کند که فاصله زیادی با چشمه مرتضی علی ندارد و مورد استقبال فراوان گردشگران و سر زبان هاست. یک پدیده ژئو سایت یا زمین شناختی ویژه که با گذشت میلیون ها سال در نتیجه باد، باران، توفان و عوامل طبیعی به وجود آمده است.
سرزمین عقیق های رنگارنگ
خوسف دیار نرگس، عقیق های رنگ به رنگ، ابن حسام، شعر و شاعران مشهوری چون ناقوس، زادگاه و خاستگاه عالمانی مانند خاندان عبادی، دکتر شکوهی و ... است که علاوه بر این ها به گفته مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این شهرستان، بافت تاریخی بی نظیر، روستای گردشگری آرک و گرنگ، دق و کویر اکبرآباد، قلعه قیس آباد، روستای گردشگری خور، آبگرم  لوت و ... از مهم ترین جاذبه های این منطقه است. در روستای آرک و گرنگ به تنهایی کارگاه های عرق گیری، آسیاب آبی، خانه تاریخی، طبیعت زیبا و حفاظت شده و ... از نقاط جذاب و گردشگرپذیر است.«صالحی» پارچه بافی سنتی به ویژه بافت مله، سفالگری در مهدیه، جاجیم بافی، تراش سنگ های قمیتی و نیمه قیمتی را از مهم ترین صنایع دستی این شهرستان معرفی می کند که در سبد سوغات هم جا دارند. از جذاب ترین مراسم در گردشگری ورزشی شهرستان، مسابقات و بازی های بومی محلی است که سوم فروردین هر سال و بنا به عادتی 100 ساله برگزار می شود و بر همین اساس ثبت آن پیگیری می شود. به گفته وی بافت تاریخی خوسف به وسعت حدود 25 هکتار مجموعه کاملی از خانه ها، مسجد و مدرسه، آب انبار و ... است و در یک طرف آن گواب زیبا و در سمت دیگر باغ های میوه واقع شده و به دلیل قرار داشتن روی هسته مقاوم، سالم مانده و همچون گذشته بافتی زنده و پویاست که مردم در آن زندگی می کنند و هنوز صبح ها جلوی در خانه ها آب پاشی و اسپند دود می شود. او دق کویر اکبرآباد را از جاذبه های گردشگری این شهرستان بر می شمرد که از ویژگی های مهم آن کویری است که در مجاورت دق واقع شده است (دق، پوشش گیاهی ندارد و مسطح است) و برای مسابقات اتومبیلرانی بسیار مناسب است و مسافت کوتاهی تا مرکز استان دارد. وی می گوید: آبگرم نیز از جاذبه های گردشگری شهرستان است که موضوع درمانی آن مهم است.
جاذبه های ناب زیرکوه
کویر زیبای همت آباد، دره و روستای تجنود، غار و دره زیبای پهلوان، درخت سرو 1500 ساله روستای استند، مسجد جامع روستای هدف گردشگری افین و ... قسمتی از جاذبه های گردشگری شهرستان زیرکوه است. مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این شهرستان با اشاره به بارندگی مناسب امسال دشت ها و جاذبه های طبیعی آن را سرسبز و چشم نواز می خواند و می گوید: کویر همت آباد، بیشترین تعداد گردشگر را دارد و دره سبز تجنود، روستاهای آبیز و اردکول، دشت لاله آهنگران، منطقه حفاظت شده شاسکوه با پوشش گیاهی و تنوع جانوری و ... از دیگر جاذبه های گردشگری زیرکوه است که در نوروز علاقه مندان خود را دارد. «سروش» گلیم بافی، قالیچه و گوهرتراشی به ویژه سنگ شجر را از صنایع دستی شاخص این منطقه بر می شمرد که کارگاه تولید در برخی بازارچه های صنایع دستی نوروز به صورت زنده رایج است و همراه سوغات این منطقه از جمله زرشک، عناب و زعفران ارایه می شود. وی افین را از روستاهای تاریخی معرفی می کند که مسجد آن از دوران سلجوقی است. مزار چهار گنبد، آب انبار، آسیاب آبی در افین مرمت شده و همراه قلعه قدیمی قابل بازدید است. او زیرکوه را مبدا تولید زرشک بی دانه استان می خواند که بیشترین تولید را دارد. دره ای پر از درختان زرشک، دو رودخانه دایمی با ماهی های استخری و جاذبه های طبیعی و تاریخی خاص را دارد. دشت لاله آهنگران هم جاذبه ای پر طرفدار است که در نوروز زیبایی چشمگیری دارد و دشت با فرشی از رنگ های سبز، سفید و قرمز پوشیده می شود و در بهار که کویر آب و هوایی متفاوت دارد لبریز از شقایق و لاله می شود. وی، همت آباد را از کویرهای شاخص استان معرفی می کند که رمل های ماسه ای بلند و تنوع جانوری آن از گونه های زاغ بور و گربه شنی و .... خاص و با این وجود دسترسی به این منطقه با خودرو آسان است.
سرزمین آب انبارها
بررسی های باستان شناسی در سرایان نشان می دهد سابقه استقرار جوامع پیش از تاریخ در محوطه تاریخی کله کوب به هزاره چهارم و پنجم پیش از میلاد و در شهرستان به دوران قبل از اسلام بر می گردد و سد تاریخی زو از یادگارهای باقی مانده این دوران است. با گذر سال ها آب انبارها در این شهرستان همچنان پویا و قابل استفاده است. روستای هدف گردشگری کریمو، منطقه گردشگری مصعبی و کریمو، دشت لاله های بسطاق و دوست آباد، غار بتون،کویر و رصدگاه نجوم سه قلعه، باغستان چرمه، سد و کال زو، جنگل سه قلعه، آسیاب آبی کاه کوه و ارتفاعات شمال سرایان در مسیر آب قنات زابر، روستای ییلاقی خاور، دره آمین و بوسی، دره ها و آبشارهای سبزرود و ... بخشی از جاذبه های گردشگری سرایان است.آن طور که مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سرایان توضیح می دهد: هنوز هشت کارگاه زنگوله سازی چلنگری در بازار قدیمی میثم فعال است و کارگاه های خراطی، کفش محلی و چرم سازی، حوله و گلیم بافی، پارچه بافی، چادر شب بافی، میناکاری و ... از صنایع دستی فعال شهرستان است. «عرب» می گوید: خانه یزدانی، متعلق به دوران قاجار و به سبک درون گرایی و حیاط مرکزی ساخته شده است و مهمترین اجزای آن ایوان، شاهنشین، حیاط و اتاق های پیرامون و مطبخ است. او غار بتون را از شگفتی های این منطقه معرفی می کند که در نزدیکی آن مکان تفریحی- زیارتی به نام زیارتگاه پیراباذر قرار دارد، این غار هنوز ناشناخته باقی مانده است و برای ورود به آن باید از تجهیزات کوهنوردی استفاده کرد. داخل غار آب قابل آشامیدن و بسیار سرد روان است. به گفته وی از نکات جالب در این غار وجود گیاهی است که در مقابل نور چراغ حالت فلورسنت به خود می گیرد و نور منتشر می کند. غار اژدها واقع دومین غار عمیق و اورست غارهای شرق کشور محسوب می شود.وی کویر سه قلعه را جاذبه‌ای دیدنی و منحصر در منطقه می خواند و می گوید: آثار تاریخی سه‌ قلعه و بیابان‌های اطراف آن که اغلب رباط و کاروانسراست بر قابلیت کویر سه‌ قلعه افزوده است.
سرزمین قلعه ها
قرار گرفتن در میان کوه ها سبب شد که آن را درمیان بنامند. وجود مساجد تاریخی متعدد و نیز مدارس علمی قدیمی بیانگر توجه مردم این سرزمین به دو مقوله علم و دین است. مسجد جامع درخش ، مسجد جامع هندوالان، گسک و بقعه سلطان ابراهیم رضا و حوزه علمیه قهستان از جمله این بناهاست. قلعه‌ها و دژهای نظامی متعدد نظیر قلعه فورگ، درخش و مسک بیانگر اهمیت اقتصادی و سیاسی این سرزمین در گذشته ‌است. در تاریخ معاصر نیز این سرزمین مهد پرورش دانشمندان و علمای بزرگی مانند علامه سعیدی، علامه فرزان و بسیاری از بزگان علمی و فرهنگی کشور بوده است روستاهای درخش، نوزاد، سیدان و درمیان و اسدیه در پرورش چنین نوابغی شهره است.مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درمیان از روستای گردشگری خوان با ورودی بی نظیر، روستای مسک با طبیعت زیبا و بکر، سد رزه، قلعه تاریخی فورگ و چنار دوشینگان در کنار باغ های سرسبز درمیان به عنوان جاذبه های گردشگری این منطقه یاد می کند. «شهسواری» آرامگاه ابراهیم رضا (ع) و منزل مهدی خان رفیعی، مناظر طبیعی و بافت تاریخی خوان و روستای فورگ را از دیگر جاذبه های گردشگری شهرستان معرفی می کند که در کنار سوزن دوزی بلوچی، تکه دوزی، سرمه دوزی و ترمه دوزی، حوله بافی و چلنگری علاقمندان خود را دارد. به گفته وی قلعه های تاریخی فورگ، درخش، مسک و قلعه طبس مسینا از جمله قلعه های تاریخی و اثرهای جاودان این شهرستان به شمار می رود که در این میان قلعه فورگ قدمتی از دوره افشاریه دارد و با پلانی نامنظم، شکل خاص کوه و متشکل از سه بخش اصلی با 18 برج مدور از جنس سنگ و خشت و آجر و ... در بین قلعه ها برجسته تر بوده و علاقه مندان زیادی برای بازدید آن به درمیان سفر می کنند. او مسجد جامع هندوالان را از دیگر جاذبه ها بیان می کند که قدمت آن مربوط به دوره تیموری است و می افزاید: این مسجد از باشکوترین و قدیمی ترین بناهای تاریخی و مذهبی درمیان به شمار می رود و قدیمی ترین بخش بنا گنبدی روی فضای چهار ضلعی است که تزیینات آجری، گوشواره ها، قاب های گچی، رسمی بندی و نحوه آجرچینی از مهم ترین تزیینات مسجد به حساب می آید. این آسبادها در دو محوطه داخلی و خارجی شهر قرار گرفته و درحد نیاز به معماری این آسبادها افزوده شده است.
 تاریخ بکر در فردوس
فردوس را بهشت می خوانند در بین جاذبه های آن آبگرم و منطقه باغستان معروف است. رباط های خوشاب و شور، مدرسه حبیبیه و مدرسه اولیا، امام زادگان، موزه مردم شناسی، محله تاریخی سردشت، مجموعه کوشک و سیدی از جمله آثار تاریخی و منطقه گردشگری باغستان است. در کنار این ها دهکده گردشگری کویری پلند، طبیعت زیبای روستای مهوید، برون، دهکده بازی های بومی محلی گستج، روستای تاریخی بیدسکان، مجموعه سنگ سوراخ و ... برای علاقه مندان به گردشگری جذاب است.مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فردوس به آمادگی برای پذیرایی از مهمانان نوروزی و ارایه صنایع دستی در سبد سوغات این شهرستان اشاره می کند و سفال، صنایع چرم، سازهای سنتی، کتیبه های سفالی، گوهر تراشی، سوخته نگاری و ... را از جمله هنرهای دست مردم این منطقه معرفی می کند. «صداقت» قنات جهانی بلده و مسیرهای آن را به جاذبه های گردشگری فردوس اضافه می کند و می گوید: روستای تاریخی بیدسکان با 13 اثر ثبت ملی و بافت تاریخی منحصر به فرد، مهوید با دره های طولانی و بافت تاریخی، سد بزرگ، محصولات ارگانیک و روستای باغستان را با داشتن خیابان مشجر، مجموعه قنوات بلده، آبگرم فردوس از ظرفیت های گردشگری ویژه شهرستان است. مدرسه علیا یکی از زیباترین مدارس تاریخی استان و به جامانده از دوره صفوی است که به صورت چهار ایوانی بنا شده و مسجد و گودال های باغچه ای از فضاهای شاخص این مدرسه است که تا قبل از زلزله سال47 قابل استفاده بود و سالم ماندن بنا، سردر زیبا و بلند و الگو گرفته از مدارس دوره تیموری، از ویژگی های آن است. به گفته وی رباط شور یکی از کاروانسراهای دوره صفویه است و در مسیر یزد، اصفهان، طبس و فردوس قرار دارد و در سفرنامه های مختلف از آن یاد شده است. مقابل آن چشمه آب جاری بوده که بقایایی از آن دیده می شود. دور تا دور بنا دارای برج های دیده بانی و اتاقک ها با معماری خاص مخصوص استراحت مسافران بوده است.
سرزمین تماشایی
در سوغات محلی و ناب از جمله زعفران و زرشک، کشک و بادام و آلو به نام است. مسجد جامع، بقعه ابوالمفاخر، آرامگاه بوذرجمهر، سه موزه مردم شناسی، مشاهیر و بزرگان و آب، پل روستای ثغوری، قلعه های تاریخی آرین شهر و آفریز، مسجد جامع خضری و گریمنچ از جمله آثار تاریخی آن است و منطقه را به سرزمینی تماشایی از تاریخ و طبیعت تبدیل کرده است. مناظر طبیعی مانند درختان کهن سال سرو روستای مهمویی و روستای تیغاب، دشت شقایق اسفدن از تفرجگاه های زیبای قاین است. اما به گفته مسئول اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این شهرستان، دیدن دره هندوستان اسفدن، پارک جنگلی قهستان در قاین و خضری دشت بیاض نیز خالی از لطف نیست و در کنار این ها از جاذبه های زیارتی و معنوی چون بقاع متبرکه چون امام زاده عبدا... روستای کارشک، امام زاده اسماعیل روستای خشکان، امام زاده حسن و افضل روستای قومنجان و ... نمی توان یاد نکرد.«عباس پوراسفدن» به سبد پر صنایع دستی این شهرستان اشاره می کند و ادامه می دهد: جاجیم روم، سفره آردی، پلاس بافی و پخل بافی یادگاری های نابی برای گردشگران است. مسجد جامع قاین اولین اثر ثبت شده در میراث ملی کشور در جنوب خراسان است و همه مشخصات یک اثر شاخص را دارد. وی، ایوان بسیار زیبا و بزرگ در حد و اندازه یک مسجد، وجود دو شبستان، پایاب، ساعت آفتابی، منبر چوبی و هفت کتیبه در اطراف مسجد را از ویژگی های شاخص معماری و آثار دیدنی این مسجد بیان می کند.به گفته وی بقعه بوذرجمهر هم موقعیت طبیعی بسیار خوبی دارد و به دلیل قرار گرفتن در مسیر مشرف به قاین و دسترسی آسان، هر سال گردشگران و مسافران زیادی را به خود می خواند. «عباس پور اسفدن» بیان می کند: این مقبره متعلق به یکی از عرفای نامدار و شاعران قرن چهارم و پنجم هجری قمری به نام بوذرجمهر قاینی است که به صورت چلیپایی و با معماری زیبایی ساخته شده است. در کنار آن امکانات اسکان و استراحت مسافران و سفره خانه های سنتی احداث شده و همچنین درخت کهنسال بنه‌۷۰۰ ساله درهمسایگی آن است. دشت شقایق اسفدن که این روزها از نزولات آسمانی بهره برده و چشم ها را می نوازد هر سال به دلیل دسترسی مناسب و راحت مهمانان زیادی را به آغوش خود فرامی خواند .وی می افزاید: غیر از طبیعت بکر این دشت و آب و هوای خوش منطقه سایت پرورش آهو عامل دیگر توجه مسافران به آن است.
شهر بزرگ خشت و گلی
یکی از هفت شهر خشت و گلی دنیا و کشور است. 22 هکتار بافت تاریخی بشرویه به جامانده از دوره تیموری است و پل بی نظیر ترناو را در خود جا داده است و خاکشیر ناب آن را که در هیچ کجا نمی توان یافت. شهرستانی با 84 اثر ملی به ثبت رسیده که به گفته مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بشرویه، کویر این شهرستان گل سر سبد آثار طبیعی است و باغستان ارسک در زیبایی بی نظیر است. باغ روستای کرند و روستای زیبای خداآفرید، طبیعت زیبای روستای سرند و ... از دیگر جاذبه ها برای گردشگران طبیعت نوروزی است.«سلیمانی» تاکید می کند: نمی توان از کاروانسرای نیگنان و هفت آسیاب در مسیر اصلی قنات بلده و قلعه دختر آن چشم پوشی کرد. برک، پخل و پتک بافی نیز گردشگران را به دیدن دومین بازارچه صنایع دستی استان در خانه تاریخی فیاض بخش بشرویه دعوت می کند. وی یکی از خانه های شاخص ایرانی و منحصر به فرد در کشور را خانه مستوفی معرفی می کند که در دوره قاجار مخصوص اعیان و اشراف بوده است. حیات مرکزی، اتاق های پنج و سه دری در اطراف، حوض خانه و سردآبه و بادگیر، مساحت زیاد، تزیینات رسمی بندی و شیشه های رنگی از ویژگی های شاخص بناست.کویر بشرویه یکی از نزدیک ترین کویرها به نقطه شهری محسوب می شود و به گفته او دسترسی آسان به این کویر سبب شده است میزبان تعداد زیادی از کویر دوستان باشد. تپه های ماسه ای با حدود 150 متر ارتفاع، گونه های گیاهی و جانوری خاص و بنک های موجود در دل کویر، ریگ زارها و نمک زارهای وسیع پس از بارندگی ها در مساحت هزار و 500 کیلومتری این کویر از ویژگی های شاخص آن به شمار می رود. وی امکانات گردشگری و وجود 10 کپر برای اقامت گردشگران در کنار شتر سواری و کویر نوردی از دیگر مزایای آن می داند. به گفته او در خانه تاریخی و 400 ساله فیاض بخش که از آثار تاریخی بشرویه است بازارچه صنایع دستی برپا شده است. این بنا با دو ایوان زمستانی و تابستانی، حوض خانه، حیاط مرکزی و اتاق های دور تا دور از آثار تاریخی و جذاب است که هر گردشگر علاوه بر دیدن آن شاهد تولید زنده صنایع دستی است. این خانه تاریخی در محله میانده قرار دارد و از جمله الگو های ایوان دار خانه های تاریخی و از نمونه های بسیار سالم باقی مانده در بافت بشرویه به شمار می رود.
سرزیمن روستاهای شگفت انگیز
سربیشه به سرزمین روستاهای شگفت انگیز معروف است. چنشت سرزمین رنگ ها و روستای شگفت انگیز ماخونیک دو نقطه مشهور این شهرستان است. آن طور که مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سربیشه می گوید: روستای چنشت به سرزمین رنگ ها و روستای ماخونیک به دهکده لی لی پوتی ها معروف و هر دو از روستاهای هدف گردشگری است. «اتفاقی» مزار بی بی زینب خاتون را از دیگر جاذبه های گردشگر پذیر و دومین قطب گردشگری مذهبی استان می‌خواند که به ویژه در نورروز و تابستان علاقه مندان زیادی دارد. پس از آن مزار سید حامد علوی در چنشت جاذبه گردشگری مذهبی دارد. به گفته وی علاوه بر این ها منطقه حفاظت شده سربیشه با برخورداری از گونه های حفاظت شده قوچ اوریال طرفداران زیادی دارد که می توانند از فاصله نزدیک این گونه جانوری را ببینند .وی به فهرست جاذبه های این شهرستان قلعه باغ مود، مسجد چهارده معصوم، مسجد گنجی، مدرسه طالقانی و خانه یاوری را اضافه می کند. او کاربرد این قلعه باغ را مربوط حفاظتی و امنیتی بیان می کند و ادامه می دهد: این بنا به صورت برج و بارو ساخته شده و 20 برج دارد. داخل آن عمارت تشریفاتی از دوران زندیه باقی مانده و امکان بازدید دارد. عمارت کوشک مرکزی از دوران قاجار، تزیین های زیبا و درختان مثمر و غیر مثمر آن نگاه گردشگران را جلب می کند. وی قدمت خانه یاوری را مربوط به دوران قاجار می داند و می گوید: از خانه های خان نشین منطقه است که اتاق های تابستانی و زمستانی دارد. ایوان و طاق نمای شاخص، تزیینات خاص اتاق ها جذاب است و گردشگران می توانند این بنا را بازدید کنند. وی، بافت روستای ماخونیک را خاص می داند و توضیح می دهد: خانه ها در گودالی احداث شده است زمین را کنده و دیوارها را تا حدود یک و نیم متر بالا می آورند و سقف را با چوب درخت بنه و به سه نوع می پوشانند. پوشش سقف ها در انواع کلاه خودی، مسقف و سرم پوش است و ارتفاع کم اتاق ها و در، ویژگی خاص خانه های ماخونیک است که با استفاده از محصولات منطقه ساخته می شود. خانه هایی که ساختار امنیتی و حفاظتی دارد و به دلیل تهاجم و حمله در گذشته با ارتفاع کم و پنهان ساخته می شده است. به گفته وی اهالی ماخونیک در گذشته محصولات غذایی خود را در کندیک یا کندوک در پای کوه نگه داری می کردند.
شهرت نهبندان
کوه های مریخی، کویر لوت گرم ترین نقطه جهان، نخلستان سر سبز در دل کویر داغ، انواع حصیر بافت ها، جنگل های بنه و ... از مهم جاذبه هایی است که شهرت نهبندان را سبب شده اند. شهرستانی که به گفته مسئول میراث فرنگی، صنایع دستی و گردشگری آن مهم ترین پدیده طبیعی شرق کشور را در دل دارد و با ورود به مسیر نهبندان به کرمان می توان کوه های مریخی را تماشا کرد. جنگل های بنه، محوطه احمد شاهی، جنگل استند، حیدرآباد و ...در کنار هم سبب شده است این شهرستان رتبه اول تولید بنه دراستان را به خود اختصاص دهد. «شبانی» از دیگر جاذبه های گردشگری این شهرستان تالاب زیبای کجی را نام می برد که تنها تالاب در شرق کشور است و امسال آبگیری شده و با برپایی سیاه چادرهای عشایری میزبان گردشگران است.او به این فهرست ریگ یلان و بیابان لوت را اضافه و تاکید می کند: بزرگ ترین تپه های شنی، گرم ترین نقاط دنیا در این محدوده واقع شده است و از حیدرآباد، ملک چاه رویی و دهسلم به این منطقه مسیر دسترسی وجود دارد و خدمات رفاهی و زیرساختی برای گردشگران نیز فراهم است.  وی نخلستان های دهسلم، قلعه تاریخی شهر، قلعه شاهدژ با 400 متر ارتفاع و مشهور به شهر سنگی و آسبادها را از دیگر جاذبه های گردشگری این شهرستان برمی شمارد و اضافه می‌کند: برک، جاجیم، حصیربافی، رودوزی سنتی و ... به همراه کلوچه محلی، انواع نان های قلیفی و سنتی نیز چشم گردشگران را گرم می کند. وی آسبادهای را مهم ترین سازه سنتی نهبندان می خواند وادامه می دهد: با توجه به منابع به دست آمده قدمتش مربوط به دوران قبل از اسلام است و حدود 161 آسباد در شهرستان وجود دارد و در خوانشرف، خونیک، نهبندان و چهار فرسخ آسبادها راه اندازی شده و قابل بازدید است.  به گفته وی این آسبادها به نوشته مورخان 75 اسب بخار قدرت دارد و در شرف ثبت جهانی است. او قلعه نهبندان را شهر سالم از دوره اشکانی می خواند که بر اساس پلان  های دور باقی مانده است و یک میراث تاریخی مهم شهر است که به صورت مدور وسط شهر واقع شده است. وی خانه سالاری را از آثار تاریخی ثبت شده و مهم دوران قاجار معرفی می کند که معماری ویژه و سنتی به صورت چهار ایوانه دارد و به شیوه قدیم و سنتی با استفاده از مصالح بومی و خارخانه در تابستان خنک می شود. خار خانه مشابه کولر عمل کرده و در هوای گرم به کمک بوته‌های خار خانه ها را خنک می کند.