بخور و نخورهای افطار و سحر

گروه  جامعه

 صدای اذان که به گوش می رسد چشم را می بندد و آب سرد و لیوانی شربت خنک را یک نفس سر می کشد. از هر آن چه در سفره است یکی در میان مصرف می کند. هنوز لحظه هایی از خوردن به اصطلاح خوراکی های سبک نگذشته است که از برنج و خورش مهیا شده هم میل می کند و در بین افطار تا سحر نیز از خوردن میوه و تنقلات دریغ نمی کند. نیم ساعتی تا اذان صبح بیشتر باقی نمانده است که بیدار می شود و با آن که میل و اشتهایی برای خوردن ندارد چون بیم آن می رود در طول روز دچار ضعف شود شروع به غذا خوردن می کند و این بار نیز از هر چه در سفره هست مصرف می کند. در بین غذا از نوشیدن نوشابه دریغ نمی کند! چند دقیقه ای تا اذان صبح باقی است که لیوان آبی هم سر می کشد. اگر چه همه این چنین نیستند اما این موضوع، حکایت عده ای از روزه داران در لحظه های افطار تا سحر است. برخی در زمان روزه داری و وعده های افطار و سحر عادت هایی دارند که می تواند حتی به جسم آن ها آسیب برساند.یک متخصص تغذیه با بیان این که روزه، نوعی جرم گیری و دفع بسیاری از مواد زاید و سموم از ارگان های بدن است، گفت: افزایش ترشح هورمون رشد، افزایش قدرت دفاعی بدن، کاهش تولید رادیکال های آزاد در سلول ها (طول عمر)، کم شدن تجمع پلاکتی و خطر ایجاد لخته، کاهش کلسترول خون (کمتر شدن خطر سکته های قلبی و مغزی) و پیشگیری از تصلب شرایین از دیگر فواید جسمی روزه داری است. دکتر «حسین زاده» گفت: سوال اساسی این جاست که چرا با ذکر این همه فایده و همچنین کم کردن تعداد وعده های غذایی، باز هم بیماری هایی مانند کبد چرب، چربی خون، چاقی های شکمی (اضافه وزن) و همچنین مشکلات گوارشی و عصبی بعد از (حین) رمضان ادامه دارد یا حتی بیشتر می شود؟ به گفته وی، جواب ریشه در پرخوری و عادت های بد غذایی دارد و اگر روزه داری با رعایت اصول سبک زندگی سالم و عادت های صحیح غذایی انجام نشود، این مشکلات را در پی خواهد داشت. وی، چهار اصل مهم تغذیه در ماه رمضان را شامل زمان غذا خوردن، میزان غذا خوردن، چگونه غذا خوردن و انتخاب نوع غذا دانست و ادامه داد: زمان صرف غذای اصلی در ماه مبارک رمضان سه وعده سحر، افطار و شام است که باید منطبق بر یک رژیم متعادل (نه کم و نه زیاد) و متنوع (انواع گروه های مواد غذایی) باشد.

سحری را فراموش نکنید

وی، تاکیدکرد: وعده سحری نباید به هیچ وجه فراموش شود زیرا مواد مغذی لازم و انرژی مورد نیاز برای تمرکز و فعالیت روزمره را تامین می کند و افرادی که سحری نمی‌خورند بیشتر دچار علایم افت قند و فشار خون در طول روز خواهند شد. در سحر، لازم است طوری برنامه ریزی شود که زمان کافی برای غذا خوردن وجود داشته باشد تا از پرخوری و سریع خوردن غذا که مشکلات متعددی در پی خواهد داشت، جلوگیری شود. به گفته وی بهتر است هنگام سحر از مواد غذایی حاوی کربوهیدرات های پیچیده و دارای فیبر مانند غلات کامل، حبوبات و سبزیجات به جای قند، مربا، برنج و نان های سفید و فانتزی استفاده شود زیرا کربوهیدرات های پیچیده سرعت هضم کم و خاصیت سیرکنندگی بیشتری دارد و به حفظ قند خون در محدوده طبیعی و تاخیر در ایجاد حس گرسنگی کمک می کند. این متخصص تغذیه، گفت: در مقابل، استفاده از مواد قندی ساده و شیرینی به میزان زیاد در وعده سحر سبب افزایش ناگهانی هورمون انسولین در خون و در نتیجه کاهش قند خون می شود و ممکن است عوارضی مانند سرگیجه، بی حالی، پرخاشگری، عصبانیت و ضعف ناگهانی را به دنبال داشته باشد. نوشیدن آب زیاد همراه غذا سبب رقیق شدن شیره معده و هضم سخت غذا می شود و مشکلات سوءهاضمه و تجمع چربی را هم در پی دارد.وی تاکید کرد: از مصرف مقادیر زیاد نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه، چای و نوشابه به ویژه هنگام سحر باید اجتناب کرد چون علاوه بر مشکلات سوء هاضمه، کافئین موجود در این نوشیدنی ها سبب دفع زیاد ادرار و در نتیجه کم آبی و از دست دادن مواد معدنی مورد نیاز بدن در طول روز می شود. همچنین مصرف غذاهای پر گوشت، پر چرب و ادویه دار در وعده سحر باعث احساس تشنگی در طول روز می شود بنابراین بهتر است در این وعده، مقدار مناسبی سبزی مصـرف شود.

افطاری سبک

وی گفت: در زمان افطار، قند خون در پایین ترین سطح خود قرار دارد که یکی از علل سردردهای نزدیک افطار و همچنین ولع به مصرف شیرینی همین موضوع و بهتر است افطار مانند صبحانه وعده ای سبک باشد. بهترین مواد غذایی برای باز کردن روزه هم نوشیدن مایعات ولرم البته در حد تعادل همراه با قندهای ساده طبیعی، آب جوش به همراه دو تا سه عدد خرما، شیر گرم به همراه یک قاشق عسل، چای کم رنگ و تازه دم به همراه خرما، کشمش، توت خشک، سپس مصرف کمی نان و پنیر و گردو یا سبزی خوردن و سوپ های سبک در حد کم و نه در حد رفع گرسنگی کامل است.وی، ادامه داد: با توجه به این که هنگام افطار، معده و سیستم گوارش خالی و به مدت 15 تا 16 ساعت در حال استراحت بوده است بنابراین نباید به یک باره آن را به فعالیت واداشت که مصرف غذاهای اصلی، حجیم و سنگین مثل(آش و حلیم) لبنیات پر چرب و زولبیا و بامیه، آب و شربت های سرد، نوشابه و مانند این ها، سریع غذا خوردن و پرخوری حتی مصرف زیاد نان و پنیر در وعده افطار خوب نیست چون به سیستم گوارش فشار وارد می شود و مشکلات سوءهاضمه و تجمع چربی دور شکم (چاقی های شکمی) و کبد را در برخواهد داشت.دکتر حسین زاده، ادامه داد: زمان صرف شام به طور معمول دو تا سه ساعت بعد از افطار است و مصرف مواد غذایی از همه گروه های غذایی به صورت متعادل برای وعده شام توصیه می شود. به گفته وی اگر میزان غذای شام بیش از حد باشد، هم خواب را تحت تاثیر قرار می دهد و هم مانع خوردن غذا در سحر خواهد شد و تکرارش سبب سوء هاضمه و بروز بیماری‌های گوارشی می شود.