چاه خشکسالی هر روز عمیق تر می شود
تعداد بازدید : 14
کشاورزی طبس روی خط نابودی
گروه گزارش-دو دهه قهر طبیعت سبب شده تا تمام نقاط استان در زمره مناطق بحرانی قرار گیرند و نمونه بارز پیامدهای این بحران را می توان در مهاجرت روستاییان و عشایر به حاشیه شهرها جستجو کرد. این شرایط بحرانی در طبس به حدی است که دبی منابع آبی روستاهای این شهرستان به یک سوم کاهش یافته و نتیجه آن هم تحلیل رفتن سطح زیرکشت ، تخریب مراتع و کمبود آذوقه است طوری که بسیاری از دامداران دام های خود را فروخته و به شهرها کوچ کرده اند.
شرایط حاد خشکسالی تنها منحصر به حوزه دامداری و کشاورزی نیست بلکه روستاییان و عشایر در حوزه آب آشامیدنی هم دچار مشکل شده اند طوری که تمام انرژی بخشداران صرف تامین آب روستاها آن هم به وسیله تانکر می شود.
آن طور که «فرح بخش ثانی»فرمانده ناحیه مقاومت بسیج سپاه طبس هم چندی قبل از آبرسانی ۷۱ روستای شهرستان با جمعیتی حدود ۱۰ هزار و ۹۵۱ نفر به وسیله تانکر خبر داد.
مدیرجهاد کشاورزی طبس در تشریح وضعیت خشکسالی این شهرستان و بهره برداران آن می گوید: در سال زراعی گذشته۳۷ میلیمتر بارندگی در طبس داشته ایم طوری که تمام بارندگی ها غیرموثر بوده است. بعلاوه میزان بارندگی سال گذشته نسبت به میانگین 32 ساله، 53/6درصد کاهش نشان می دهد.
مهندس«داوود بخشایی» می افزاید: در 18سال خشکسالی۴۲ رشته قنات طبس خشکیده است و آبدهی منابع آبی شهرستان از 5 هزار و200 لیتر در ثانیه در سال ۸۴ به 2 هزار و 500 لیتر در ثانیه کاهش یافته است. به گفته وی استمرار خشکسالی سبب کاهش 3 هزار و 500 هکتار سطح زیر کشت این شهرستان شده و تعداد دام های سبک از ۳۱۸ هزار در سال ۸۴ به ۱۴۲ هزار در سال جاری رسیده که بیانگر کاهش 55 درصدی است.
بعلاوه تعداد شتران این شهرستان از ۱۳ هزار و 200 نفر در سال ۸۴ به 7 هزار و 600 نفر در سال جاری رسیده و تولید عسل نیز به ازای هر کندو از ۱۰ کیلوگرم به6 کیلوگرم کاهش داشته است.
همچنین در سال جاری عدم باروری، سقط جنین و مرده زایی دام ها از ۵ درصد در سال های قبل به ۲۵ درصد افزایش یافته است.
مدیرجهاد کشاورزی طبس ادامه می دهد: میزان استحصال آب از ۱۶۷ به ۷۹ میلیون متر مکعب کاهش یافته و علوفه مراتع نیز از ۱۵۴ در سال ۸۴ به ۷۷ میلیون تن در سال جاری رسیده است که این شاخص ها عمق فاجعه و گستردگی خسارات را نشان می دهد. «بخشایی» می گوید: خراسان جنوبی سومین استان خشکسال کشور و خشکسالی طبس ، با رتبه حاد و بسیار شدید درجه بندی شده است. به گفته وی با توجه به شاخص های اشاره شده، خشکسالی های 18 سال اخیر ، خسارت جبران ناپذیری به کشاورزان و دامداران وارد کرده است که توجه ویژه مسئولان را با توجه به خشکسالی حاد شهرستان می طلبد و لازم است سهم مناسبی از28 میلیارد تومان اعتبار ابلاغی خشکسالی جدید که به مدیریت بحران استان اختصاص یافته است برای طبس به منظور کاهش خسارات خشکسالی شهرستان و بازتوانی بخشی از آسیب های وارده در نظر گرفته شود. مدیر امور آب و فاضلاب طبس شهری طبس هم می گوید: خشکسالی از حالت پدیده به یک واقعیت اقلیمی تبدیل شده است و این امور نیز بحران و کمبود آب را به مسئولان استان و شهرستان اعلام کرده ایم.
«محمد زاده»با بیان اینکه تاکنون تنگناهای مالی مانع اقدام موثر بوده است می افزاید: ۱۷ هزار و 200 مشترک داریم که سالانه شش میلیون متر مکعب آب مصرف می کنند و سرانه مصرف به ازای هر نفر۴۰۰ لیتر در شبانه روز است که در روزها و فصل گرما از ۵۰۰ لیتر هم فراتر می رود.
وی بهسازی و مهندسی مجدد تمام منابع آب با هدف بهره وری حداکثری، نشت یابی شبکه آبرسانی، استفاده از چاه های اجاره ای و حفر دو حلقه چاه ، کنتور گذاری، اخطار به مشترکان پرمصرف و اطلاع رسانی صریح و شفاف را از جمله اقدامات انجام شده برای مقابله با بحران کم آبی عنوان می کند و شیرین سازی آب های شور، انتقال آب از سرشاخه های کارون و اجرای طرح فاضلاب را از جمله راه حل های دیگر برای مشکل آب شهر طبس می داند.
دبیر اجرایی نظام صنفی کارهای کشاورزی و منابع طبیعی طبس نیز با توصیف قابلیت های بخش کشاورزی و دامپروری این شهرستان می گوید: طبس یکی از مناطق استثنایی کشور است که به لحاظ شرایط جوی امکان استحصال و تولید بیشتر محصولات در آن امکانپذیر است و به همین دلیل سیستم کشاورزی در این شهرستان در تمام طول سال فعال است. «مسعود رضا بندگی» برخورداری از شریان های حیاتی آب نهرین، قنات، چشمه و چاه موتورها را از جمله قابلیت های طبس می داندکه این شهرستان را به قطب کشاورزی منطقه تبدیل کرده طوری که کیفیت محصولات باغی و زراعی آن شهرت جهانی یافته است. وی تصریح می کند: طبس با این قابلیت های فوق العاده خدادادی 18 سال است که با فاجعه خشکسالی دست وپنجه نرم می کند و مردمان سخت کوش طبسی چه آن هایی که دستی برآتش داشته و به شغل کشاورزی و دامپروری مشغولند و چه آنهایی که به شغل دیگری مشغولند حال وروزخوشی ندارند زیرا باتوجه به فاجعه خشکسالی بیشتر از اینکه به فکرخود باشند نگران آینده حیات درختان بوده که همواره به حیات طبس بستگی دارد. دبیر اجرایی نظام صنفی کارهای کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان ادامه می دهد: باتوجه به اینکه حدود7 هزاربهره بردار بخش کشاورزی و دامی شهرستان از این راه درآمد داشته و روزگار می گذرانند، فاجعه خشکسالی نفس هایشان رابه شماره انداخته است.
«بندگی» از مسئولان می خواهد که برای برون رفت از این معضل در بخش کشاورزی که شرایط فوق العاده ای بر آن حکمفرماست سود، جریمه و دیرکرد وام های کشاورزان و دامداران بخشیده شود و آبیاری نوین توسط دولت در این شهرستان اجرا شود.
بعلاوه لازم است طرح الگوی کشت درسطح مزارع شهرستان اجرا شود، خط سه انتقال آب نهرین طبس باتوجه به بحرانی شدن بارندگی وبی آب شدن سدنهرین اجرا و اراضی آن تسطیح شود.
وی با بیان اینکه باید دولت دامپروری شهرستان طبس را طور ویژه ببیند چون شرایطی بس نابسامان دارد ادامه می دهد: اگردولت در این زمینه توجهی ویژه وسریع نداشته باشد خیلی زود دامداران طبسی هم مانند شهرنشینان مصرف کننده خواهند شد.
وی برای برون رفت بخش دامداری این شهرستان از مشکلات پیش رو پرداخت وام کم بهره و مدت دار برای اصلاح نژاد دام سبک را به عنوان راه حل عنوان می کند چرا که 10 سال است نژاد بزی پرشیر و با ضریب گوشتی بالا به نام سانن به شهرستان وارد شده و سازگاری خوبی هم دارد که اگراین طرح اجرایی شود به طور قطع باتوجه به فقر بسیار شدید مراتع طبس این طرح کمک شایانی به سبز شدن آن خواهدکرد. وی خرید دام مازاد دامداران توسط سازمان پشتیبانی امور دام و ادامه توزیع علوفه یارانه دار ومدت دار را از دیگر راهکارهای حل مشکلات دامپروران اعلام می کند.
معاون استاندار و فرماندار ویژه طبس هم با بیان اینکه بارندگیهای کم در این شهرستان سبب عدم آبگیری سدها شده است، می گوید: خشک شدن آب قناتها سبب کاهش قدرت کشاورزان و مهاجرت روستائیان از روستا به شهر و افت شدید آبهای زیرزمینی شده است. سید «مهدی طلاییمقدم» می افزاید: میزان بارندگی در سال زراعی گذشته حدود 53 میلیمتر و سال جاری 36 میلیمتر بوده که این کمبود بارندگی باعث کم شدن ذخایر آب زیرزمینی، کاهش آبدهی چاهها و عدم آبگیری سد نهرین شده است و در سال جاری هم با توجه به اینکه تصفیهخانه از مدار خارج شده باید این نیاز از آب زیرزمینی تامین شود.
وی ادامه می دهد: خشک شدن آب چشمه و قناتها سبب کاهش قدرت کشاورزان و مهاجرت روستائیان از روستا به شهر و افت شدید آبهای زیرزمینی شده است. وی نبود آب بهداشتی، تامین نشدن علوفه برای دامداران ،پرداخت نشدن وام و بدهی به بانکها و عدم خرید دام را از مهمترین مشکلات کشاورزان و دامپروران طبس می داند و می افزاید: استمرارخشکسالی سبب پیشروی کویر به سمت شهرستان طبس شده است.