فرخ نژاد-ستاد راهبری اقتصاد مقاومتی سال قبل پروژه های کلانی که سال های گذشته در استان شروع عملیات اجرایی آن کلید خورده بود را پیگیری کرد تا به اتمام برساند و آن را وارد چرخه تولید کند که یکی ازاین سه طرح یعنی کارخانه سیمان باقران بعد از یک دهه از شروع عملیات احداث آن ابتدای سال جاری با حضور رئیس جمهور افتتاح شد.
اما دو پروژه دیگر یعنی کارخانه کک طبس و فولاد قاینات با وجود آزاد شدن تسهیلات مورد نیاز و فاینانس آن چون هنوز عملیات احداث و تجهیز آن به اتمام نرسید قراراست در سال جاری روبان بهره برداری از آن بریده شود.
حال با توجه به این که مقام عظمای ولایت سال جاری را هم اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال نامگذاری کردند رئیس سازمان بسیج سازندگی استان ضمن قدردانی از پی گیری مسئولان استان برای عملیاتی شدن سه پروژه کلان اقتصادی خراسان جنوبی که به طور حتم با ورود آن ها به چرخه تولید تعداد زیادی اشتغال مستقیم و غیر مستقیم ایجاد و زمینه ساز دلگرمی مردم می شود و به توسعه و گسترش حوزه صادرات خراسان جنوبی به طورحتم کمک خواهد کرد از مسئولان و متولیان ستاد راهبری اقتصاد مقاومتی خراسان جنوبی می خواهد برای مردم روستاهای استان در حوزه عملیاتی شدن اهداف اقتصاد مقاومتی در ستاد راهبری و فرماندهی آن برنامه ریزی شود.
برنامه ریزی شود که کارگاه های کوچک روستایی چه چیزی و با چه نگاهی تولید کنند. چه برنامه ای ریخته شود که کارگاه های کوچک و زودبازده اقتصادی روستایی به کدام چرخه وصل شده تا بهتر بتوان از آن ها حمایت کرد.
یعنی سیاست ها و ابلاغیه ها تنها مختص پروژه های بزرگ و سرمایه گذاری در این حوزه ها نباشد زیرا اگر روستاییان روستاها را رها کنند حتی اگر در همان کارخانه ای که راه اندازی شده است مشغول به کار شوند از نظر امنیتی دچار مشکل خواهیم شد.
به گفته مهندس«محمد زهرایی» باید در ستاد راهبری اقتصاد مقاومتی برای حفظ، پایداری و ماندگاری روستاها، انگیزه دهی به روستاییان و این که می توانند در چرخه تولید کشور مفید و موثر باشند و از همه مهم تر این که هنوز هم مولد هستند برنامه ریزی شود.
به واسطه دلایلی که گفته شد باید به رونق اقتصاد روستا فکر کرد و از خود روستاییان راهنمایی گرفت.
بعلاوه باید در هر دهستان یا بخشی یک یا دو محصول را به عنوان اولویت مورد حمایت قرار داد و منابع و حمایت ها را هم به همان سمت و سو سوق داد. همان کاری که قرارگاه پیشرفت و آبادانی برای 6 دهستان شناسایی شده در استان مدنظر دارد و قرار است یک یا دو محصول، هنرهای صنایع دستی و یا هر چیزی که مردم با فرهنگ آن روستاها همخوانی دارند زنجیره آن تکمیل شود.
فاصله از نگاه کارمند محوری
وی خدا را شاکر است که با گفتمان اقتصاد مقاومتی که از سال قبل در استان راه افتاده است، فرهنگ فاصله گرفتن از نگاه کارمند محوری در خراسان جنوبی در حال نهادینه شدن است که جای بس خرسندی و خوشحالی دارد.
علاوه براین یکی از خصلت های خراسان جنوبی الگو برداری خیلی زیاد آن ها از یکدیگر است اما فرد جسور کم داریم ولی اگر همان یک نفر جسور پیدا شد و شروع به انجام کاری کرد پشت سرش بقیه هم همان کار را انجام می دهند که خصلت خوبی است.
از همه مهم تر این که باید به دنبال پیدا کردن کارآفرینی باشیم که چند نفر را به دنبال خود بکشد و اگر در خراسان جنوبی هم در هر عرصه ای چند کارآفرین بیابیم تا آن ها ریسک کرده و مسئولان هم در همه زمینه ها از آن ها حمایت کنند با توجه به خصلت مردم این استان کارآفرینی انجام شده ماه و سال بعد به وفور تکرار خواهد شد.
به نظر وی دستگاه های اجرایی مانند فنی و حرفه ای و کمیته امداد امام خمینی(ره) با آموزش هایی که ارائه می دهند می توانند بیشتر هم و غم خود را معطوف به آموزش و تربیت کارآفرین در استان کنند تا بتوانیم قدمی در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی در خراسان جنوبی برداریم.
بعد از این مقدمه رئیس سازمان بسیج سازندگی استان به مباحث نظری مطرح شده در زمینه اقتصاد مقاومتی می پردازد و می گوید :در این زمینه اتفاقی که افتاده نزدیک شدن نظر مسئولان و رسیدن به گفتمان مشترک است.
بعلاوه وقتی پدیده یا اتفاق جدید وارد حوزه اقتصاد می شود تعداد زیادی از نظریه پردازان و کارشناسانی که آن مسئله را قبول دارند بر اجرایی شدن آن تاکید و از مسئله مطرح شده حمایت می کنند.
اما سوال اینجاست که اقتصاد مقاومتی چه هم پوشانی و تلفیقی با اقتصاد دارد و چطور می شود با ظرافت این دو را پیش برد.
بنا به نظر او اجرای نظریه اقتصاد مقاومتی برای هر کشوری می تواند مفید باشد اما این نظریه برای ایران چون کشوری اسلامی است تفاوت دارد زیرا در بسیاری از کشورها وقتی مباحث اقتصادی مطرح می شود رفاه اجتماعی و سطح برخورداری مردم آن کشور از رفاه کفایت می کند اما در حکومت اسلامی تنها سطح رفاه اجتماعی کافی نبوده بلکه درکنار توجه به ارزش خیلی از ویژگی ها دیگر را نیز باید جست وجو کرد که اقتصاد یکی از مولفه هاست.
نظریه اقتصاد مقاومتی
آن طور که از نظریه اقتصاد مقاومتی برمی آید باید ضمن داشتن اقتصادی رو به جلو علاوه بر حفظ ارزش ها و باورها باید فرهنگ عامه مردم، حکومت و تمام نظام اداری هم محفوظ بماند به همین دلیل اجرایی شدن نظریه اقتصاد مقاومتی برای ایران اسلامی خیلی مفید است.
سوال دیگر این است که چه طور می توان نظریه اقتصاد مقاومتی را با ساختار نظام اقتصادی که تاکنون بر جامعه حاکم بوده تلفیق کرد که عملی شدن آن نیازبه اصلاح شیوه ها، درگیر کردن نهادها و افرادی که باور اقتصاد مقاومتی دارند است.
او به پذیرش صورت مسئله تحقق اقتصاد مقاومتی از سوی جامعه، مسئولان و... اشاره می کند که اتفاق مهمی است.
دو دیدگاه
اما از نگاه او در این زمینه دو دیدگاه وجود دارد که یکی از این دو دیدگاه اقتصاد مقاومتی را خود اتکایی و خودکفایی با وابستگی به نگاه داخل می داند یعنی این نگاه متمرکز شده بر مردم و باید به دنبال تولیداتی رفت که برای مردم پایه است مانند کارگاه های کوچکی که در روستاها ایجاد می شود.
نگاه دیگر دیدگاه پروژه ای است و بیشتر بدنه اجرایی با آن موافقند. این نگاه نمود و ظهور پیدا نمی کند مگر در پروژه.
آن طور که رئیس سازمان بسیج سازندگی استان می گوید:در نگاه پروژه ای شاید نیاز باشد از تکنولوژی خارجی هم استفاده کرد و شاید هم مجبور شد برخی از تولیدات داخلی را نادیده گرفت.
شاید هم نیاز به حضور مردم نباشد اما ماحصل و نتیجه پروژه منفعتی است که به عامه و مملکت می رسد.
بعلاوه این نگاه بیشتر به پروژه های بزرگتر اقتصاد مقاومتی نزدیک است، نمونه این پروژه کارخانه سیمان باقران است که با افتتاح آن 30 هزار سهامدار از مزایای آن بهره مند شده و علاوه بر ایجاد اشتغال برای بیکاران به صادرات هم کمک می شود.
ضرورت نزدیک شدن دو دیدگاه
به گفته وی این دو دیدگاه و نگاه باید در اجرا به یکدیگر نزدیک شود و در ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی نیز نیاز است برنامه ریزی ها تلفیقی از دو دیدگاه باشد تا ضمن بهره مندی از ظرفیت های داخلی درهای کشور را هم به روی اقتصاد جهان نبسته باشیم زیرا امروز دیگر اقتصاد جهان و بین الملل اجازه به هیچ کشوری نمی دهد درهایش را ببندد و مبادلات تجاری نداشته باشد زیرا مسئله نشدنی است.
از همه مهم تر این که ایران در بعضی از کالا دارای مزیت نسبی و برخی مزیت مطلق است و حتی این مسئله در مورد کالاهایی که مزیت رقابتی هم دارد ناچار به مبادله هستیم.
«زهرایی» مثال می زند اگر کالایی را تولید می کنیم که در کشور همسایه با هزینه پایین تر تولید می شد با این که کشور ظرفیت، زیرساخت و...آن محصول را دارد اما عقل اقتصادی حکم می کند چون در کشور همسایه با هزینه پایین تر تولید می شود آن را وارد کنیم و برویم و محصولی که در آن مزیت رقابت نسبی داریم و می توانیم با هزینه کمتری آن را تولید کنیم و خودکفا شویم.
بعلاوه خودکفایی معنی اش عوض شده و شاید دلیلی هم برای خودکفایی خیلی از محصولات نباشد اما نباید این مسئله را هم از نظر دور داشت، خودکفایی در زمینه محصولات استراتژیک موضوع آن فرق می کند به عنوان مثال قوت عامه مردم گندم است، این محصول استراتژیک است و باید در زمینه این محصول خودکفا باشیم یعنی اگر زمانی تحریم ها به حد اعلا رسید یا جنگی اتفاق افتاد در مورد این محصول استراتژیک وابسته نباشیم.
یک امای بزرگ
مهندس «زهرایی» بعد از طرح این مسائل می گوید: در این بین یک امای بزرگی وجود دارد و آن این که کشوری به دنبال کالا و محصولی می رود که دارای مزیت رقابت نسبی در برابر کشورهای دیگر است و با هزینه اندکی تولید می شود همانند کاری که اکنون کشور چین دنبال می کند و اقتصاد آن روی همین اصل می چرخد که در اقتصاد به آن می گویند مدیریت هزینه یعنی تولید در این نوع اقتصاد آن قدر بالا و هزینه پایین است که می توانی تمام بازارها را اشباع کرده و به دست بگیری.
اگر کشوری بخواهد تولیداتی که چین دارد را تولید کند به هیچ وجه نمی صرفد پس بهتر است آن را وارد کند.
نوع دیگر مدیریت از نظر او مدیریت کیفیت است یعنی کیفیت یک کالا به قدری بالاست و یا دارای برند و نام تجاری است که با هر هزینه ای که محصول تولید شود خریدار دارد.
به عنوان مثال در خراسان جنوبی زعفران با کیفیتی تولید می شود اما بر روی مدیریت هزینه آن کار نشده تا بتوان این محصول را با بهترین بسته بندی تحویل جهان دهد نه این که اسپانیا این کار را انجام دهد و سود آن را ببرد.
نبود تفکر اقتصادی
به گفته وی وقتی محصولات استراتژیک استان مانند زرشک، عناب و زعفران پشت آن تفکر اقتصادی نیست هرچند در استان نوع با کیفیت آن تولید می شوداما سود اصلی نصیب آن هایی خواهد شد که روی بهره وری آن سرمایه گذاری می کنند.
آن طور که از قراین برمی آید در ایران هنوز در این زمینه بلاتکلیفیم و محصولی نداریم که بتواند بر مبنای مدیریت هزینه و کیفیت بالا بازار را فتح کند.
بنا به گفته رئیس سازمان بسیج سازندگی استان در زمینه محصولات استراتژیک خراسان جنوبی دارای مزیت رقابتی خیلی بالایی است و در فضایی رقابت می کند که رقیبی ندارد.
اقیانوس آبی
وقتی کالایی در فضایی تولید می شود که بدون رقیب است به این وضعیت می گویند اقیانوس آبی همان طور که شرکت های مایکروسافت در این فضا حرکت می کنند و هنوز رقیبی به این شرکت نرسیده است یعنی رقیبی نیامده تا خونی در آن بریزد و اقیانوس را رنگی کند.
زرشک، زعفران و عناب خراسان جنوبی هم در حال حاضر چنین وضعیتی دارد یعنی در یک فضای بیکران با هر اندیشه و خلاقیتی که دارد می تواند پیش برود اما دراین زمینه آن قدر بد عمل کرده ایم که اکنون کشور چین عناب واراک زعفران تولید می کند پس باید به دنبال تکنولوژی این محصولات رفت تا هم برای کشاورز و بعد از آن برای دیگر زنجیره های تولید صرفه اقتصادی داشته باشد.
«زهرایی» می افزاید: اقتصاد مقاومتی نه در پروژه ها و نه در مردم خلاصه می شود بلکه باید عقل اقتصادی داشت و عاقلانه دید چه محصولی را تولید و صادر و چه محصولی را وارد کرد تا صرفه اقتصادی داشته باشد.
بنا به گفته وی در همین خراسان جنوبی آیا اتاق فکری تشکیل شده تا ببینیم چه محصولی را تولید کنیم و مردم را به آن سمت سوق دهیم تا بتوانیم محصولی بدون رقیب تولید کرده و دیگران گوی سبقت را از این استان نربایند.
وی با ابراز خرسندی از این که زنجیره های اقتصادی شامل تامین، تولید و... وجود دارد ادامه می دهد چون اهداف اقتصاد مقاومتی در یک سال محقق نمی شود به همین دلیل رهبرمعظم انقلاب سال جاری را هم با نام اقتصاد مقاومتی نامگذاری کردند.
بعلاوه اقتصاد مقاومتی مربوط به امسال نیست، مربوط به سال بعد هم نیست، اقتصاد مقاومتی باید در همه اجزا حضور یابدتا زندگی مردم هم اقتصاد مقاومتی شود.