در گفت وگو با مدیر پایگاه باغ های تاریخی استان مطرح شد
تعداد بازدید : 11
خزان گردشگری در باغ های تاریخی استان
3 درصد باغ های تاریخی خراسان جنوبی مرمت واحیا شده است
قاسمی- 119 باغ تاریخی تا یک سال گذشته در استان شناسایی و از این تعداد 68 مورد در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است با این وجود فقط دو باغ و به طور واضح 3 درصد باغ های تاریخی خراسان جنوبی به طور کامل بازسازی شده اند و دو باغ دیگر هم البته تا حدودی آماده جذب گردشگر و مهمان است. بیشتر باغ های تاریخی استان متعلق به بخش خصوصی و دولتی است و میراث فرهنگی فقط مالک باغ و عمارت رحیم آباد است اما چنان چه به موضوع مرمت، احیا و سرمایه گذاری در این آثار تاریخی توجه شود در جذب گردشگر و بهره برداری عمومی موثر خواهد بود.
مدیر پایگاه باغ های تاریخی خراسان جنوبی می گوید: هرچند در استان 68 باغ در فهرست آثار تاریخی کشور ثبت شده است اما از این تعداد فقط دو مورد به طور کامل مرمت واحیا شده و در اختیار عموم مردم قرار دارد. «جنتی فر» موقعیت این اثرها را در بیرجند و شامل باغ های اکبریه و رحیم آباد اعلام و اضافه می کند: در شهرستان بیرجند تاکنون 79 باغ تاریخی شناسایی شده که در حال مستندسازی است و در صورت موفقیت در روند کار به ثبت می رسد، البته 16 باغ تاریخی در بیرجند تاکنون ثبت شده و از آن ها مراقبت می شود که باغ های شوکت آباد، امیرآباد، بهلگرد، امیرآباد شیبانی، رحیم آباد و...از این جمله هستند.
مرمت یک درصد باغ ها
بنا بر آمار وی 119 باغ تا سال 95 که پایگاه باغ های تاریخی استان و باغ جهانی اکبریه با هم هماهنگ بودند در خراسان جنوبی شناسایی شده اما از آن زمان و با تجزیه این دو بخش، در زمینه شناسایی کاری انجام نشده است.
با این حساب و با بازسازی کامل دو باغ ، فقط یک درصد از باغ های تاریخی استان شناسایی و به طور کامل مرمت و احیا شده اند. وی موضوع مهمی را یادآوری می کند و می گوید : درحال حاضر فقط این دو باغ که در بیرجند به طور کامل احیا شده است استفاده عمومی دارد، البته باغ های شوکت آباد و بهلگرد هم تا حدودی برای بازدید مردم آماده است و هرچند مرمت تکمیلی انجام نشده اما فضای آن ها آماده است.
وی تاکید می کند: درصورت تخصیص اعتبار و هر زمانی که بودجه کافی در اختیار میراث فرهنگی قرار گیرد بقیه باغ ها هم قابلیت استفاده کامل خواهد داشت همان طور که در باغ رحیم آباد این کار انجام شد.
به گفته وی میراث فرهنگی آمادگی دارد درصورت تامین اعتبار در کوتاه ترین زمان بقیه باغ ها را احیا کند همچنان که باغ رحیم آباد به عنوان پایلوت، مرمت شد اما قبل از آن500میلیون تومان از طرف استانداری و150 میلیون تومان هم توسط میراث فرهنگی تامین و در 4ماه به طور کامل احیا و مهیای حضور گردشگران و بازدید کنندگان شد.
وی تصریح می کند: 68باغ تاریخی ثبت شده قابلیت مرمت دارد تا به عنوان جاذبه گردشگری استفاده شود اما از این تعداد فقط باغ رحیم آباد در اختیار میراث فرهنگی است و مالک بقیه موارد بخش خصوصی و دولتی است و به صورت مشارکتی مدیریت و استفاده می شود، برای نمونه آستان قدس به عنوان مالک همکاری خوبی داشته و باغ جهانی اکبریه با اجاره پایین در اختیار میراث فرهنگی است.
باغ بهلگرد وقفی و با قرارداد 10 ساله در اختیار میراث فرهنگی است و این اداره کل فقط مالکیت باغ رحیم آباد را دارد و باغ ارگ کلاه فرنگی هم هرچند قرار بود در اختیار میراث فرهنگی قرار گیرد اما تاکنون محقق نشده است.
وی ادامه می دهد: همه باغ های تاریخی استان و به ویژه بیرجند قابلیت گردشگری دارد و اداره کل میراث فرهنگی و پایگاه باغ های تاریخی استان هم طرحی برای احیای تک تک این باغ ها تهیه کرده اند که هرکدام با چه کاربری و به چه میزان جذب گردشگر داشته باشند و چه برنامه ای برای احیای آن ها انجام شود. به گفته او این طرح تاحدود زیادی پیشرفت داشته است زیرا بخش زیادی از مرمت واحیای باغ ها براساس میزان اعتبار و در همان جهت انجام می شود اما این که باغ ها چه زمانی برای جذب گردشگر آماده و چقدر در این کار موثر هستند به همت عمومی بستگی دارد.
وی توضیح می دهد:متاسفانه به اهمیت جذب گردشگر و ماهیت آن، چگونگی این کار و دستگاه های مجری پی نبرده ایم اما در شهری مثل کاشان انقلاب مردمی و دستگاه ها برای مرمت آثار، تبلیغات و جذب گردشگر به صورت ناگهانی از سال 80 اتفاق افتاد کاری که در خیلی استان های دیگر به نتیجه رسید اما خراسان جنوبی در آن بسیار عقب است.
همه دستگاه ها پای کار نیستند
به گفته وی درحالی که همه دستگاه های دولتی، فرهنگی، امنیتی و...در موضوع مهم جذب گردشگر و تامین زیرساخت ها موثرند و باید دست به دست هم در این زمینه تلاش کنند اما بخش هایی که باید زیرساخت ها را فراهم کنند یا آن ها که مسئول معرفی هستند و... به دلایلی چون نبود اعتبار و بی توجهی به تاثیر حضور گردشگران، به خوبی کار نمی کنند.
«جنتی فر» این نکته را هم تذکر می دهد که میراث فرهنگی به تنهایی قادر به انجام همه کارها نیست چون مسئولیت هایش زیاد و اعتباراتش کم است و بودجه کافی برای موزه ها، مرمت آثار تاریخی و باغ ها و...ندارد و آن چه هست فقط برای نگهداری این فضاهاست و چنان چه به این موضوع رسیدیم که باید میراث فرهنگی را نجات دهیم و به منظور جذب گردشگر زیرساخت های هوایی، ریلی و...را فراهم کنیم تا هر زمان که گردشگر بخواهد وارد استان شود آن موقع در جذب گردشگر موفق خواهیم بود. مسئولان هتل ها، رستوران ها، فضای شهری و صنایع دستی و...همه باید پای کار باشند زیرا میراث فرهنگی به تنهایی نمی تواند موفق شود.
او می گوید: به طور ذاتی مالکیت هایی غیر از میراث فرهنگی آسیبی به باغ های تاریخی نمی رساند اما زمانی که برخی مدیران وناظران در این آثار اعمال سلیقه و نفوذ می کنند مشکلاتی به وجود می آید .
«جنتی فر» تعامل بین مالکان دولتی و خصوصی این آثار تاریخی در استان با میراث فرهنگی را هم مطرح می کند که نسبت به چند سال قبل وضعیت خیلی بهتر شده است و هر کدام از مالکان قبل از انجام هر کاری با میراث فرهنگی مشورت می کنند.
او خرید و فروش آثار تاریخی و از جمله باغ ها را آزاد اعلام و به قانون اساسی اشاره می کند که بر ثبت و حفاظت از آثار تاریخی با رعایت حق مالکیت اشخاص تاکید کرده است بنابراین خریدوفروش آثار تاریخی با رعایت ضوابط حفاظت و نگهداری مانعی ندارد.
وی این موضوع را هم بیان می کند که با توجه به شرایط اعتباری دولت ها امکان نگهداری و بهره برداری توسط بخش دولتی به تنهایی وجود ندارد، در همه دنیا همین طور است و بخش خصوصی می تواند با سرمایه گذاری و استفاده از حامی برای مرمت و سرمایه گذاری در آن ها اقدام و سپس بهره برداری کند.
کاری که به گفته وی دراستان به طور کامل موفق نبوده و خراسان جنوبی نسبت به سایر مناطق کشور در نگهداری از این آثار تاریخی وضعیت بهتری دارد اما متاسفانه در بهره برداری از باغ ها ضعیف تر است.
مهم ترین علت ها دراین کم کاری هم به نظر او این است که بخش خصوصی به درستی برای بازسازی، سرمایه گذاری و بهره برداری تشویق و ترغیب نشده و از طرف دیگر در زمینه گردشگری هم جاذبه های لازم ایجاد نشده است تا حاضر به سرمایه گذاری و مرمت و نگهداری شوند.