ایمنی ؛ پشت در موزه های خصوصی
قاسمی – در چهاردرخت میان یکی از قدیمی ترین محله های بیرجند، ورودی های زیبای خانه های قدیمی و تاریخی نگاهت را می دزدد؛ بناهایی که نام برخی در قاب موزه می درخشد.
بناهای تاریخی پردلی، بی بی مرادی، حمام قدیمی و... از آن جمله هستند.
در چند ماه گذشته موزه مردم شناسی در خانه تاریخی پردلی مستقر شده است. وجود اشیای قدیمی تاریخ و فرهنگ را در این بنای اصیل پررنگ تر کرده است. ظروف مسی، چینی، چرخ خیاطی قدیمی، سکه و... هر چه که چشم می بیند یاد گذشته را در دل زنده می کند و خاطرات کودکی رو به فراموشی دوباره جان می گیرد.
بخشی از تاریخ در خانه پردلی و پشت ویترین هایی که چندان استحکام و امنیتی ندارد چیده شده است، موزه مردم شناسی بخش خصوصی، آن چه که یک فرهنگ دوست در روز به روز سال های عمرش به سختی جمع کرده است تا مبادا تاریخ گذشته این دیار فراموش شود.
این جا خبری از دوربین نیست و در و پنجره های چوبی حفاظی ندارد و در سکوت این کوچه های خلوت شکسته شدن شان سخت به نظر نمی رسد.
ایمنی در حد صفر
مسئول موزه مردم شناسی با اشاره به افزایش تعداد بازدید کنندگان در چند ماه گذشته، از انتقال به خانه تاریخی پردلی در چند ماه گذشته ابراز رضایت می کند اما این نکته را یادآور می شود که نگهداری و مدیریت موزه به ویژه توسط بخش خصوصی هزینه دارد اگرچه که میراث فرهنگی آب، برق و فضا را تامین می کند.
«محمد علی صادقی خراشاد» نبود دوربین مداربسته، محکم و مطمئن نبودن ویترین ها در این موزه تاریخی را مطرح و تصریح می کند: نوروز امسال چند تکه از وسایل موزه سرقت شد، البته کاری هم نمی توان کرد زیرا میراث فرهنگی مطرح کرده است که در برابر نگهداری اشیای موزه مسئولیت ندارد در حالی که سیستم حفاظتی و امنیتی این جا محکم نیست و در گذشته که خانه صنایع دستی در این محل فعال بوده یک بار دیگر مورد سرقت قرار گرفته و درها شکسته شده است.
وی تامین امنیت و ویترین ها را شرط مهمی برای ادامه کار موزه ها می داند و اضافه می کند: در این صورت حتی اشیا را جمع و موزه جواهر را راه اندازی می کند.
شرایط موزه فسیل
در راسته همین کوچه با مقداری فاصله و در پیچ کوچه ای خانه تاریخی بی بی مرادی پس از مرمت و بازسازی تبدیل به موزه تاریخ طبیعی شده است. معماری زیبای خانه چشم نواز است و چیدمان گونه های مختلفی از تاکسی درمی حیوانات و پرندگان و همچنین جانمایی فسیل ها، سنگ های عجیب و...توجه را جلب می کند اما با این وجود و به دلیل نبود سیستم امنیتی در این محل به نظر نمی رسد سرقت اشیا کار سختی باشد.
استقبال از این موزه به نظر مسئول آن هر چند بد نیست اما آن طور که باید و شاید هم نیست و می توانست بهتر از این باشد.
«جمهوری» تاکید می کند: این موزه از نظر تنوع و تعداد اشیا به نوعی بزرگ ترین موزه فسیل کشور است و آبان گذشته به عنوان سلطان فسیل ایران معرفی شد با این وجود تبلیغات برای آن کم است و من به عنوان بخش خصوصی توانایی چندانی در این زمینه ندارم. در حالی که حدود 10 سال قبل که موزه در باغ شوکت آباد فعال بود دانشجویان زمین شناسی کلاس های عملی خود را آن جا برگزار و حتی از استان های دیگر هم از این موزه بازدید می کردند اما به دلیل چند سال تعطیلی دچار رکود شد.
وی با اشاره به استقرار دسترنج 35 سال کار و فعالیتش در این موزه می گوید: کار موزه ها نیاز به اطلاع رسانی و تبلیغات بیشتری دارد، سایت بیرجند فسیل در گذشته فعال و باعث ارتباط و معرفی آثار بود اما به دلیل بالا بودن هزینه ها دیگر قادر به راه اندازی آن نیستم. تجهیز موزه نیاز به زیرساخت های مانیتور و اینترنت دارد تا تنها نمونه های دنیا در این موزه معرفی شود و با موزه های دنیا ارتباط برقرار کنیم.
او کمبود و نبود برخی مواد آزمایشگاهی برای کار روی برخی فسیل هایش را مطرح و اضافه می کند: به ابزار، ذره بین و میکروسکوپ نیاز است تا زیبایی فسیل نشان داده شود اما توان تامین نداریم. وی نبود دوربین مدار بسته برای امنیت موزه را تایید و تصریح می کند که قرار بود خیلی سریع نصب شود اما حتی دوربین ها نمی تواند کاری انجام دهد.
ویترین ها را سال ها قبل ساختیم و تغییر آن ها نیاز به اعتبار خاصی دارد و قانون این اجازه را نمی دهد چون موزه خصوصی است و میراث فرهنگی هم برای مرمت بنا هزینه کرده است.
درجه بندی موزه ها
مسئول موزه های خراسان جنوبی تامین امنیت موزه ها را مهم می داند و می گوید: همه موزه های دولتی سیستم امنیتی دارند و فقط سیستم موزه باستان شناسی استان در باغ جهانی اکبریه در حال تعویض است و این تنها موزه حساس و مهم خراسان جنوبی و در درجه اول است. «شعیبی» تاکید می کند: بقیه موزه ها مردم شناسی و در درجه دوم و سوم اهمیت هستند و فقط نصب دوربین برای آن ها کافی است و نیاز به دوربین های سنسوردار ندارند اما موزه باستان شناسی باید به ویترین امنیتی اعلام حریق و سرقت و همچنین دوربین مجهز باشد. از نظر مرمت و بازسازی هم به دلیل استقرار موزه ها در بناهای تاریخی هر سال و همه موزه ها نیاز به مرمت و بازسازی دارند.
وی تامین امنیت موزه های بخش خصوصی را بر عهده خودشان می داند و تصریح می کند: میراث فرهنگی فقط بر کار آن ها و رعایت استانداردهای سازمان مانند ساعت بازدید، قیمت و ... نظارت دارد اما تامین امنیت مکان بر عهده خودشان است.
به گفته وی در استان 17 موزه وجود دارد که هشت مورد خصوصی و بقیه دولتی است.
وی درباره استقرار موزه ها در خانه های تاریخی هم این طور توضیح می دهد که یکی از اقدامات حمایتی از موزه های خصوصی تامین فضاست اما امنیت مکان بر عهده میراث فرهنگی نیست. اگر اعتباری باشد و سازمان بخواهد می تواند این بناها را مجهز به دوربین کند اما اجبار و وظیفه ای نیست هر چند میراث فرهنگی در حد توان در زمینه تعمیر، مرمت یا تجهیز، آب، برق و...کمک می کند.
برنامه نداریم
برای نصب دوربین در این موزه ها هم در زمان آماده کردن ساختمان، محل آن پیش بینی شده است اما موضوع جاگذاری دوربین است که چنان چه اعتباری باشد میسر می شود اما میراث فرهنگی زمان و برنامه ای برای این کار ندارد و زمانی که اعتباری برای موزه دولتی نیست نمی توان برای بخش خصوصی هم کاری انجام داد. وی تصریح می کند: اگر قرار بر تامین فضا، آب، برق، رایانه، اینترنت و ... باشد موزه بخش خصوصی چه معنی می دهد هر چند که در هر زمینه ای که امکانش باشد به آن ها کمک می شود.