هوای بیرجند 20 روز در سال ناسالم و بسیار ناسالم است
تعداد بازدید : 16
غبار در بیشتر روزهای مرکز استان
فرخ نژاد - شاخص های آلایندگی در بیرجند در بیشتر روزها در محدوده پاک و سالم قرار دارد اما حدود 20 روز در سال پا را از مرز این محدوده فراتر گذاشته و به دلیل خشکسالی های چند ساله، تاثیرگذاری کانون های گرد و غبار و بادهای 120 روزه سیستان و بلوچستان روزهای ناسالم یا بسیار ناسالمی را تجربه می کند. مسئله دیگری که این حوزه را با چالش مواجه کرده این است که فقط در بیرجند و نهبندان ایستگاه پایش آلودگی هوا وجود دارد و مدتی است که ایستگاه نهبندان نیز به دلیل مشکل فنی غیر فعال است.
ایجاد و نصب ایستگاه های پایش آلودگی برای شهرستان های طبس، بشرویه و فردوس نیز بیش از دیگر نقاط استان ضرورت دارد هر چند که لازم است هر یک از شهرستان های خراسان جنوبی بهره مند از این امکان با توجه به شرایط اقلیمی و خاص استان باشد. قبل از این که به وضعیت سالم و ناسالم هوای مرکز استان با توجه به این که فقط در بیرجند ایستگاه پایش آلودگی فعال است بپردازیم باید دید که به چه روزی روز پاک و سالم می گویند و چه روزهایی ناسالم و آلوده است.
شاخص آلودگی
آن طور که کارشناس آزمایشگاه ایستگاه پایش آلودگی اداره کل حفاظت محیط زیست استان به «خراسان جنوبی» می گوید: میزان پاکی و ناسالم بودن یک روز را براساس شاخصی با نام AQI می سنجند که این شاخص نیز دارای محدوده از صفر تا بالای 300 است.
مهندس«روح ا... مالکی» با بیان این که اگر شاخص پایش آلودگی بین صفر تا 50 باشد آن محدوده پاک است می افزاید: شاخص بین 51 تا 100 محدوده سالم را نشان می دهد و از 101 تا 150 محدوده ناسالم را شامل می شود که برای گروه های حساس در این محدوده قرار گرفتن ضرر دارد.
به علاوه محدوده بین 151 تا 200 ناسالم، 200 تا 300 بسیار ناسالم و از 300 به بالا نشان دهنده محدوده خطرناک است.
همچنین هرکدام از این محدوده ها با رنگ های خاصی مشخص و از زرد شروع شده و در نهایت به ارغوانی ختم می شود و شاخص ها براساس دیتاهایی که دستگاه ارائه می دهد سنجش می شود.
به گفته وی ایستگاه پایش آلودگی بیرجند شش آنالیزور دارد که ذرات گرد و غبار 10 میکرون، گاز ازن،co2، منواکسید کربن، هیدروکربورها، HC و ناکس ها در آن به صورت ساعتی پایش یا اندازه گیری می شود. بعد از اندازه گیری های روزانه میانگین هر نوع ذرات و گازی که بیشتر باشد به عنوان شاخص آن روز انتخاب می شود که این شاخص نیز در سامانه پایش کیفی هوای کشور به ثبت می رسد و می توان ساعت 11 هر روز شاخص 24 ساعت قبل هر نقطه ای از کشور را در این سامانه مشاهده کرد.
این مسئول با بیان که اکنون به دلیل مشکل فنی که در ایستگاه پایش آلودگی نهبندان ایجاد شده این ایستگاه پایش ندارد می افزاید: در سامانه پایش کیفی کشور تنها داده های ایستگاه بیرجند ثبت می شود.
بیشتر روزها همراه با گرد و غبار
به گفته «مالکی» براساس اطلاعات به دست آمده از ایستگاه پایش آلودگی بیرجند بیشتر روزهای مرکز استان همراه با ذرات گرد و غبار است که در محدوده پاک یا سالم قرار دارد. وی به این مسئله نیز اذعان دارد که به طور متوسط به دلیل خشکسالی های چند سال اخیر، تاثیرگذاری کانون های گرد و غبار و بادهای 120 روزه سیستان و بلوچستان؛ داده های این ایستگاه به محدوده ناسالم یا بسیار ناسالم نیز می رسد. به گفته وی زمان دقیقی نمی توان برای روزهای سالم و ناسالم در مرکز استان اعلام کرد زیرا یک روز ممکن است سالم و پاک و چند روز دیگر ناسالم و دچار آلایندگی باشد. علاوه براین به طور متوسط 15 تا 20 روز بیرجند در سال ناسالم است که این عدد متغیر بوده و ممکن است کم یا زیاد شود.
کارشناس آزمایشگاه ایستگاه پایش آلودگی بیرجند با تاکید بر این که بیشتر روزهای مرکز استان سالم و پاک است به این موضوع نیز اشاره دارد که بعضی از روزها شاخص آلایندگی در بیرجند میزان ازن است.
ضرورت ایجاد ایستگاه
سوال دیگر این است که ضرورت ایجاد ایستگاه های پایش آلودگی در استان تا چه حد است؟
«مالکی» نیاز استان را در این زمینه مبرم می داند طوری که علاوه بر ایجاد ایستگاه های پایش آلودگی در هر یک از شهرستان های خراسان جنوبی راه اندازی شبکه ایستگاهی نیز ضرورت دارد اما شهرستان های طبس، بشرویه و فردوس برای ایجاد این ایستگاه ها در اولویت قرار دارند و برای این که از ایستگاه های پایش آلودگی بهره مند شوند باید از منابع استانی اعتباری در نظر گرفته شود. به گفته وی اداره کل حفاظت محیط زیست سرفصل اعتباری برای خرید دستگاه های پایش آلودگی هوا ندارد و چون قیمت این دستگاه بالاست باید سازمان حفاظت محیط زیست کشور آن را تامین کند. دیگر این که این اداره کل نیز مکاتبات زیادی با دفتر پایش سازمان حفاظت محیط زیست برای تامین دستگاه ها و اعتبار مورد نیاز آن انجام داده است. به گفته این مسئول پروژه های تحقیقاتی بین دانشگاهی نیز با توجه به داده هایی که از ایستگاه پایش آلودگی بیرجند به دست می آید انجام می شود.
98 روز گرد وخاکی
مدیر کل هواشناسی نیز روزهای همراه با گرد و خاک و دید کمتر از پنج هزار متر را در هشت نقطه خراسان جنوبی یعنی بیرجند، قاین، نهبندان، فردوس، طبس، سرایان، سربیشه و حاجی آباد از ابتدای امسال تا 22 خرداد جاری به ترتیب 12، 5، 22، 11، 23، 9، 6 و 10 روز اعلام می کند.
براساس آماری که مهندس«خندان رو» از روزهای گرد و خاکی این نقاط ارائه می دهد 98 روز در استان همراه با گرد و غبار بوده است.