فرخ نژاد-از آن رو بخش کشاورزی خراسان جنوبی آوازه جهانی یافت که خاستگاه محصولات خاص و ویژه ای چون زرشک، زعفران، عناب و... شد که در دنیا اول است.
حال که فصل چیدن خوشه های زرشک از میان تیغ های درختان است باز هم مثل همیشه جولان دلالان بیشتر از زحمت کشان این عرصه نمود دارد و خراش تیغ های درختان زرشک بر دستان و خستگی زحمت آن بر تن زرشک کاران می ماند.
موضوعی که آژیر خطر را در مورد دانه های یاقوت نشان زرشک به صدا درآورده است آن طور که زرشک کاران می گویند: دلالان پاجوش های این درختان را با قیمت کم از زرشک کاران می خرند و به دیگر نقاط کشور مانند کرج، نجف آباد اصفهان و حتی کشور افغانستان و... منتقل می کنند که با این اقدام جایگاه این محصول کم آبخواه را باید متناسب با اقلیم خراسان جنوبی در مخاطره دید.
دیگر این که در فصل برداشت، بازار زرشک حال و روز خوبی ندارد و قیمت ها روی نمودار سراشیبی برای زرشک کار قرار گرفته است .
همچنین سرما، گرما، تگرگ و دیگر مخاطرات طبیعی نیمه اول امسال سبب کاهش40 تا 50 درصدی محصول زرشک شد و سرما خسارت زیادی به زرشک کاران وارد کرد طوری که به گفته آن ها هزینه ای که برای دستمزد کارگر می پردازند از جیبشان می رود.
آن چه بازار زرشک را در فصل برداشت از تب و تاب انداخته است، در میان بودن پای دلالان و واسطه هاست. به گفته زرشک کاران، دلال زرشک تر را در باغ به ازای هر کیلوگرم بین پنج تا شش هزار تومان می خرد و بعد در بازار به عنوان میوه نوبر چند برابر می فروشد، این یعنی زحمت و دسترنج یک ساله کشاورز هیچ و همه در جیب دلال.
این در حالی است که زرشک کاران انتظارشان در فصل برداشت، فروش هر کیلوگرم زرشک تر بیش از هشت هزار تومان بوده است.
دست های پشت پرده
بسیاری از زرشک کاران از دست های پشت پرده درباره افت قیمت های زرشک در این فصل می گویند و این که بازار فروش زرشک های خشک و سال قبل چندان خوب نیست، طوری که تا 20 روز قبل یک کیلوگرم زرشک خشک پفکی در مشهد تا 30 هزار تومان فروش می رفت اما اکنون کمتر از 26 هزار تومان خریدار دارد.
تهدید جایگاه زرشک استان
اما آن چه زرشک کاران از آن گلایه دارند و تهدیدی برای جایگاه محصول زرشک در کشور و دنیا به حساب می آید، ورود دلالان به خرید پاجوش های زرشک با قیمتی کم و بین هزار و 500 تا دو هزار تومان و فروش آن به هفت تا هشت هزار تومان و در استان دیگر با قیمت هشت تا 9 هزار تومان است.
به علاوه برخی از زرشک کاران از انتقال پاجوش های زرشک به افغانستان به صورت قاچاق خبر می دهند و این که این محصول حتی در کشور همسایه به باردهی رسیده است. به گفته زرشک کاران با این کار باید گفت سرنوشت زعفران در انتظار زرشک خراسان جنوبی است.
فروش پاجوش ها به حدی زیاد است که حتی برخی با چاپ نوشته هایی برای فروش آن اقدام کردند.
برخی از زرشک کاران از خسارت وارده به محصولشان به دلیل سرمای شب های گذشته و پیش رو می گویند و این که سرما سبب شده است تا دسترنجشان از بین برود و حتی دستمزد کارگرانشان را باید از جیب بدهند.
همچنین با بیمه برای برآورد خسارت که تماس گرفته پاسخی دریافت نکرده اند و کارشناس برای برآورد خسارت نیامده است.
موضوع دیگری که بسیاری از زرشک کاران از آن گلایه دارند قیمت بالای نهاده هایی مانند سم است و این که آفت جزو بیمه کشاورزی به حساب نمی آید، به علاوه این روزها درختان زرشک بیشتر با هجوم شته ها مواجه است.
همچنین مشکلاتی مانند خرده مالکی سبب شده است تا زرشک کاران نتوانند از تسهیلات روش های نوین آبیاری استفاده کنند.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی از صادر نشدن مجوز برای فروش پاجوش های زرشک به خارج از کشور خبر می دهد و می گوید: اگر صدوری انجام شده به طور حتم غیر قانونی و قاچاق بوده است. به علاوه برای صدور پاجوش ها در داخل کشور نیز سیکل قانونی دقیقی وجود دارد و مجوزی برای پاجوش در کمیته فنی نهال سازمان جهاد کشاورزی صادر نمی شود مگر این که با دستور رئیس سازمان آن هم برای پروژه های الگویی باشد.
«رضایی» به محموله قاچاق نهالی که سال قبل توسط مراجع قانونی توقیف شده است اشاره می کند و ادامه می دهد: به طور حتم نهال توقیفی بعد از طی مراحل قرنطینه ای اگر به لحاظ آفات و بیماری مشکلی نداشته باشد به صاحب آن برگردانده و گرنه امحا می شود.
وی افت قیمت زرشک را مقطعی و به دلیل عرضه زیاد محصولی که روی دست زرشک کاران از سال قبل مانده است می داند و می افزاید: اگر سازمان جهاد کشاورزی تشخیص دهد که با افت قیمت ها زیان و ضرر زیادی به کشاورز وارد می شود به خرید توافقی آن ورود می کند اما هنوز این اتفاق در بازار نیفتاده است.
این مسئول حضور دلالان و سوء استفاده های آن ها را در این برهه منکر نمی شود و از رسیدن کامل میوه زرشک تا دو هفته دیگر خبر می دهد.
او محصولی را که اکنون به بازار عرضه می شود نوبرانه می داند.به گفته وی خسارتی از سرمازدگی به این سازمان گزارش نشده است و اگر هم اتفاق افتاده باشد باید بیمه پاسخگو باشد.