لعاب بی رنگ و رو بر چهره شهر
گروه جامعه
در دوره ای کوتاه مدت استفاده از قلم موی اهالی هنر برای سامان دادن به رنگ و روی چهره بی جان شهر قوت گرفت و نقوشی بر پیکر بی جان دیوارها حک شد. نقش هایی که این روزها به ورطه فراموشی و نابودی سپرده شده است و در میانشان طرح هایی بی جان به چشم می خورد که از جلوه زیبایی و بصری شان دیگر چیزی به چشم نمی آید و تنها به رنگی ساده اکتفا شده است و ماهیتش مشخص نیست.
زیبنده نیست
آن طور که یک شهروند با دید منتقدانه و ابراز گلایه از وضعیت سیمای شهری و نوع طراحی و نقاشی روی دیوارهای شهر که به ورطه فراموشی سپرده شده است، می گوید: ماهیت و نوع نقاشی روی دیوارها باید علاوه بر تناسب با فضای منطقه، به عنوان یک نوستالژی در ذهن مخاطب ماندگار شود. به نظر «علیپور»، ملاک طرح ها باید بر اساس آداب و رسوم منطقه باشد اما گاهی فقط به یک رنگ و طرح ساده اکتفا می شود و شاهد نقش بستن تصاویر بی معنا و مفهوم و بدون جلوه بصری بر چهره شهر هستیم که تاثیری در ذهن و روح مخاطب ندارد و زیبنده شهر فرهنگی مانند بیرجند نیست. به گفته وی، برخی طرح ها فقط به منظور رفع تکلیف برای پوشاندن دیوارهای ناموزون شهر اجرا و طی سال های اخیر دچار فرسایش شده و رنگ و لعاب خود را از دست داده است در حالی که با طراحی و نقاشی های با معنا و مفهوم نه تنها می توان چهره شهر را زیباتر جلوه داد بلکه می توان بر افکار دیگران نیز تاثیر گذاشت و از تحمیل بسیاری هزینه های گزاف برای زیباسازی معابر شهری جلوگیری کرد.«کاووسی» یک طراح و کارشناس هنری هم طراحی شهری و نقاشی دیواری را اقدام مطلوبی در مسیر بازسازی شهری می داند و معتقد است: این موضوع تاثیر بسزایی در روحیه و حتی نگرش افراد دارد و گاهی یک نقاشی ساده می تواند بسیاری از آداب و رسوم نادرست را در جامعه تغییر دهد و سبب رشد و پویایی در آن شود.
بی توجهی به نقاشی های دیواری
یک فعال عرصه نقاشی دیواری نیز که برخی نقاشی های دیواری بیرجند از آثار اوست، با اشاره به این که در معماری مدرن، نقاشی سنتی پاسخگو نیست، می گوید: برخی طرح ها مناسبتی است و مانند ایام نوروز تاریخ مصرف دارد و بعد از پشت سر گذاشتن زمان، خسته کننده می شود بنابراین طرح ها باید به گونه ای انتخاب شود که از نظر محتوا و موضوع ماندگارتر باشد. «خنجری» نقاشی های شلوغ و بی معنا را در معابر پر رفت و آمد شهر نوعی آلودگی تصویری می داند و با تاکید بر این که طرح های انتخابی در عین جذابیت و داشتن مفهوم می تواند بسیار ساده انتخاب شود، ادامه می دهد: انجام چند نقاشی با توجه به نوستالژی های بومی بیرجند در صورت داشتن نوآوری، می تواند چند سالی ماندگار و جذاب باشد. وی یکی از دلایل کم کاری در زمینه نقاشی دیواری را آشنا نبودن اشخاص با این هنر می داند و می گوید: مدتی است از فراخوان نقاشی های دیواری در بیرجند خبری نیست و کمتر به این هنر توجه می شود.
طراحی دوباره نقاشی ها
رئیس سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری بیرجند اما از ملاک و معیار انتخاب طرح های گذشته ابراز بی اطلاعی و اظهار می کند: طرح های قابل اجرا در برنامه ریزی های آینده کمیته زیباسازی شهرداری ارائه و تصمیم گیری درباره سبک و سیاق آن ها انجام خواهد شد.
«قلاسی» با تاکید بر این که امسال فراخوانی برای نصب المان تازه در ایام نوروز نخواهیم داشت، میگوید: نصب المان های نوروزی برای امسال به سبک گذشته نخواهد بود و به سمت طراحی های دیواری خواهیم رفت اما نمی توان از الان درباره چگونگی اجرای طرح ها اظهار نظر کرد. وی از پاکسازی و طراحی دوباره نقاشی های دچار فرسایش شهر خبر و ادامه می دهد: نقاشی های دیواری بر اساس آداب، رسوم و مجموعه های سنتی پرتکرار است و برای زیباسازی دیوارهای شهر چندان مطلوب نیست، البته هنوز برنامه ای برای طرح نقاشی های دیواری که بتوان بر اساس آن نظر داد، وجود ندارد.
رئیس سابق سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری بیرجند هم با اشاره به طرح های اجرا شده در این شهر میگوید: طرح ها توسط هنرمند در کمیته زیباسازی شهری ارائه می شود و به طور معمول تصاویر نزدیک به آداب و رسوم منطقه، به مرحله تصویب و اجرا درآمده است. به گفته «شاکری»، بیشتر هنرمندان این حوزه تحصیل کرده دانشکده هنر بوده اند اما چنان چه طرحی بر اساس تجربه ارائه و مورد پسند واقع شده، نیازی به مدرک خاصی در این زمینه نبوده است.