«نگین» و «پوشال» در حالی در اولین ورود دولت برای خرید توافقی زعفران چشم وزارت جهاد کشاورزی را گرفت که به گفته زعفران کاران استان 90 درصد زعفران خراسان جنوبی در قالب دسته های «دخترپیچ» عرضه می شود و این موضوع مؤید این است که اولین قدم دولت برای خرید توافقی محصول مزیت دار خراسان جنوبی خیری نداشته و درآمد و سودی را عاید زعفران کاران نمی کند.
مگر نه این که ورود دولت برای خرید تضمینی و توافقی هر محصول با هدف حل مشکلاتی از قبیل قیمت پایین، تعادل بازار و کوتاه شدن دست واسطه ها انجام می شود اما این ورود نتیجه عکسی را در خراسان جنوبی رقم زد.
این استان با وجود برخورداری از رتبه مطلوب کشت زعفران در کشور از قافله فرصت خرید توافقی نه تنها عقب ماند بلکه درگیر مشکلاتی از جمله به فروش نرسیدن محصول و سودآوری بیشتر این محصول برای دلالان شد.
روگردانی وزارت جهاد کشاورزی
یک زعفران کار استان در این زمینه هر چند ورود دولت برای خرید توافقی زعفران را در درآمدزایی کشاورزان موثر می داند اما به این نکته هم اشاره دارد که زعفران این استان به علت خشک شدن به روش دسته دخترپیچ مورد اقبال وزارت جهاد کشاورزی برای خرید توافقی نیست. وی این اقدام را زمینه ساز سوء استفاده بیشتر دلالان می داند و می افزاید: دولت باید قبل از شروع فصل برداشت دستورالعمل خرید را به کشاورزان ارائه می کرد تا آن ها به جای خشک کردن زعفران به روش دسته دختر پیچ، زعفران تولیدی خود را به روش قابل تایید وزارت جهاد کشاورزی مانند پوشال، نگین و... خشک می کردند. یکی دیگر از کشاورزان هم با تقدیر از ورود دولت برای خرید توافقی زعفران از ارسال دیر دستورالعمل خرید انتقاد می کند و می گوید: 10 درصد کشاورزان خراسان جنوبی زعفران تولیدی خود را به صورت نگینی و بقیه به صورت دسته دختر پیچ خشک می کنند و این دستورالعمل به ضرر استان است.
باز هم دلالان
وی با بیان این که تبدیل یک کیلوگرم زعفران دسته به ممتاز 350 گرم کسری به همراه دارد، می افزاید: از آن جا که کشاورز برای دسته کردن زعفران هزینه ای پرداخت کرده اقدام به این کار نمی کند در حالی که دلالان بدون درنگ زعفران را خریده و دسته را به مدل های نگین و پوشال تبدیل می کنند و در عمل سود به جیب آن ها می رود.
به گفته وی با این دستورالعمل عده کمی از کشاورزان موفق به فروش توافقی زعفران به دولت شدند و برخی هم برای جبران هزینه ها و مخارج روزمره مجبور به فروش زعفران با قیمت بسیار پایین به واسطه ها می شوند و عده ای هم زعفران خود را به امید روزهای بهتر نگه می دارند.
به گفته وی هم اکنون هر مثقال زعفران دسته دختر پیچ 13 هزارو 700 تا 14 هزار تومان و زعفران ممتاز 18 هزار تومان خرید و فروش می شود و این افت قیمت زعفران به نفع کشاورز نیست.
3 مرکز خرید توافقی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان در این زمینه از راه اندازی و تجهیز مراکز خرید توافقی زعفران در شهرستان‌های بیرجند، قاینات و فردوس توسط سازمان تعاون روستایی خبر می دهد و می گوید: این اقدام در راستای ابلاغ دستورالعمل خرید زعفران از سوی مقام عالی وزارت و با پیگیری مداوم این سازمان انجام می شود. «ولی‌پورمطلق» با بیان این که علاوه بر مراکز خرید، اتحادیه‌های تعاون روستایی در شهرستان‌های استان آماده خرید زعفران نوع پوشال درجه یک و دو و نگین هستند، می افزاید: کشاورزان می‌توانند برای فروش بدون واسطه زعفران خود از این طریق اقدام کنند.
خرید امانی و توافقی قطعی
به گفته وی زعفران استان به دو روش امانی و توافقی قطعی خریداری می‌شود که در روش امانی حدود 30 درصد قیمت زعفران به صورت نقد به کشاورز پرداخت و محصول به مدت 3 ماه نگهداری می‌شود و چنان چه بعد از این مدت قیمت بیشتر شد کشاورز می تواند میزان هزینه دریافت شده از دولت را برگشت دهد و محصول خود را پس بگیرد و در غیر این صورت بقیه مطالبات خود را بعد از گذشت مدتی دریافت کند.
وی اضافه می کند: در خرید توافقی قطعی هم 40 درصد قیمت زعفران به کشاورز پرداخت می‌شود و سپس سازمان تعاون روستایی از طریق بورس کالا، محصول را به فروش می رساند و 60 درصد باقی مانده را به کشاورز می‌دهد.
وی با بیان این که کیفیت زعفران در قیمت آن دخالت دارد، می افزاید: پس از انجام آزمایشات کیفی زعفران بین 4 میلیون و 300 تا حداکثر 5 میلیون و 700 هزار تومان به ازای هر کیلوگرم تحویل گرفته می‌شود.
برآورد تولید 55 تن زعفران خشک
به گفته وی سال گذشته 51.1 تن زعفران خشک در استان تولید شد و پیش‌بینی می‌شود امسال این رقم به 55 تن برسد. معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی هم با بیان این ‌که خرید توافقی زعفران تا پایان آذرماه جاری ادامه دارد، این اقدام را باعث کوتاه شدن دست دلالان و جلوگیری از ضرر و زیان کشاورزان می داند.
مهندس«عصمتی پور» با بیان این ‌که کیفیت و درجه محصول در آزمایشگاه تعیین می‌شود، می افزاید: هر کیلوگرم زعفران ممتاز رشته‌ای بریده یا نگین 5 میلیون و 400 تا 5 میلیون و 700 هزار تومان، زعفران رشته‌ای درجه یک یا پوشال مرغوب 4 میلیون و 800 تا 5 میلیون و 100 هزار تومان و زعفران رشته‌ای درجه دو یا پوشال معمولی 4 میلیون و 300 تا 4 میلیون و 700 هزار تومان از کشاورز خریداری می‌شود.
وی یادآور می شود: چنان چه زعفران با گواهی بین المللی ارگانیک عرضه شود، 15 درصد بالاتر از قیمت های اعلام شده محصول خریداری می‌شود.
وی تاکید می کند: بر اساس دستورالعمل وزارت خرید توافقی از زعفران های نوع نگین، پوشال و ممتاز انجام می شود و با توجه به این که 30 تا 40 درصد زعفران استان به صورت دسته دختر پیچ است مکاتباتی با وزارتخانه مبنی بر خرید توافقی زعفران دسته انجام شده و امید است مورد تایید وزارت قرار گیرد.
به گفته وی تاکنون 465 کیلوگرم زعفران از کشاورزان استان خریداری شده است و 40 درصد مبلغ یعنی 400 میلیون تومان پرداخت شده و 60 درصد باقی مانده مطالبات پس از آنالیز زعفران طی 2 تا 3 ماه آینده تسویه و پرداخت می شود.
وی با بیان این که زعفران تولیدی فقط از کشاورز خریداری می شود، می افزاید: کشاورز باید برای فروش زعفران تولیدی خود از سازمان یا اداره های جهاد کشاورزی شهرستان ها تاییدیه داشته باشد.
وی سطح زیر کشت زعفران استان را 15 هزارو 14 هکتار اعلام می کند و با بیان این که قاینات بیشترین سطح زیر کشت زعفران را به خود اختصاص داده است می افزاید: خرید توافقی زعفران از کشاورزان همچنان ادامه دارد.