خودخوری شهر خشت و گلی استان پیش چشم مسئولان
پورغزنین- کم لطفی ها و تخصیص نیافتن اعتبار به بافت تاریخی بشرویه به عنوان یکی از زیباترین بافت های تاریخی خراسان جنوبی، ادامه حیات این فضای خشت و گلی زیبا را در حالی به خطر انداخته است که شهرستان بشرویه با برخورداری از آثار و ابنیه تاریخی فراوان به عنوان دهمین شهر تاریخی کشور و موزه خشت و گلی استان شناخته شده و قدمت و پیشینه آثار تاریخی آن گاه به قبل از اسلام می رسد.
اما با وجود منحصر به فرد بودن بافت تاریخی این شهر در بین سه استان خراسان و جریان زندگی در این بافت اقدام قابل توجهی برای حفظ آن و رفع مشکلات ساکنان انجام نشده است.
طوری که به گفته «شریفی» یکی از ساکنان این بافت، با وجود خشت و گلی بودن خانه ها تدابیری لازم برای ایجاد آبراه مناسب در بافت انجام نشده که این مسئله در فصول سرد دردسر ساز می شود و از امنیت خانه های مسکونی می کاهد.
فرهمند از دیگر ساکنان نیز با بیان این که هنوز سنگفرش معابر احداث نشده، عنوان می کند: تکمیل سنگفرش معابر و احداث پارکینگ در کنار بازار سنتی و پشت مسجد جامع از ضروریات این بافت تاریخی است که هنوز محقق نشده است .
وی تاکید می کند: با توجه بیشتر به این منطقه علاوه بر حفظ ابنیه تاریخی و زیبایی شهر، از برخی معضلات اجتماعی در آن نیز جلوگیری می شود.
زیبا برای گردشگران نه ساکنان
صادقی یکی از شهروندان بشرویه نیز از نبود توجه ویژه به دیوار شهربند بشرویه که در انتهای محله بافت تاریخی شهرستان است گلایه دارد و خواستار توجه بیشتر به این دیوار تاریخی شهرستان است.
یکی دیگر از ساکنان این محله که تمام سال های زندگی اش را در این بافت تاریخی زیبا گذرانده است هم به نیاز برخی خانه های قدیمی این منطقه برای مرمت و بازسازی اشاره می کند و می گوید: خیلی از ساکنان و یا ورثه دیگر حاضر به ادامه زندگی در این بافت نیستند و این خانه ها را رها کرده اند، برخی آثار تاریخی به ویژه مساجد و خانه های قدیمی خطر ساز شده و ضرورت دارد میراث فرهنگی برای بازسازی این بناها اقدام کند.
به گفته وی با کمی توجه و اجرای برخی ایده ها می توان این بافت تاریخی زیبا را به منطقه ای دیدنی برای گردشگران تبدیل کرد.
آنچنانکه تاکنون نیز گردشگران زیادی در سفر به بشرویه تمایل دارند از این بافت تاریخی زیبا بازدید داشته باشند.
موزه تاریخ
مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان بشرویه هم در زمینه حفظ این بافت ها عنوان می کند: تاکنون اقداماتی از قبیل مرمت کوچه رباطی شامل جداره سازی، اجرای خرند و استحکام بخشی، بازسازی حسینیه معین از محل اعتبارات مشارکتی و استانی، مرمت مسجد ملاحیدر و خانه حیدر انجام شده است.
وی ارائه طرح احیا و مرمت مجموعه ای از پایین محله که هم اکنون خالی از سکنه است، خریداری خانه وفایی نژاد و ثبت چند خانه در قسمت پایین محله بشرویه در فهرست آثار ملی کشور را از دیگر اقدامات انجام شده در این بافت تاریخی شهرستان عنوان می کند. سید« امیر سلیمانی رباطی » از بشرویه به عنوان شهر زیبای خشت و گلی استان نام می برد و این که بافت تاریخی 22 هکتاری بشرویه با شماره 7836 در سال 81 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و اماکنی از جمله مسجد میان ده، حسینیه تاریخی حاج علی اشرف، مدرسه علمیه و آب انبار میان ده که به ترتیب یادگارانی از دوره های صفویه، زندیه، افشاریه و صفویه می باشند در محله میان ده این شهرستان واقع شده و از اماکن شاخص تاریخی بشرویه هستند.
شناسایی 200 اثر تاریخی
وی در ادامه به شناسایی بیش از 200 اثر تاریخی در شهرستان بشرویه اشاره و اضافه می کند: تاکنون از این تعداد، 67 اثر در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و با این احتساب شهرستان تاریخی بشرویه را می توان موزه ای از ادوار و دوره های مختلف دانست.
به گفته سلیمانی به منظور حفظ بافت تاریخی این شهرستان تاکنون منازل تاریخی و قدیمی بسیاری توسط میراث فرهنگی بشرویه و در مواردی با همکاری مالکان مرمت و بازسازی شده است.
در صورت تعیین تکلیف
وی قدمت مجموعه پایین محله بافت تاریخی بشرویه را مربوط به دوران صفوی تا قاجار اعلام می کند و درباره دیوار شهربند هم عنوان کرد:دیوارشهربند دیوار تاریخی مشهوری است که از جمله این بافت محسوب می شود و در فهرست آثار ملی کشور نیز به ثبت رسیده است. به گفته وی مرمت دیوار شهربند شامل تراش اندود و استحکام بخشی است و اقدامات بیشتر نیازمند اعتبارات می باشد.
شهردار بشرویه نیز در گفت وگو با خراسان جنوبی درباره دیوار شهربند بشرویه می گوید: ضلع جنوبی و شرقی این دیوار در حال تعیین تکلیف املاک باقی مانده و رها شده است که در صورت تعیین تکلیف مرمت و بازسازی خواهد شد.
بلالی از اجرای طرح های مشترک با میراث فرهنگی به منظور حفظ آثار ، ابنیه و بافت تاریخی شهرستان خبر می دهد و در مورد برخی اقدامات شهرداری برای رفاه شهروندان و همکاری به منظور حفظ این بافت، به بازسازی و احیای چند کوچه قدیمی از جمله کوچه مهری، محله میان ده، کوچه پی جلرد و... به سبک قدیم خود اشاره می کند.
وی تاکید می کند: درحال حاضر مرمت و بهسازی محله میان ده برای اجرای اقداماتی چون کف سازی ، جداره ها و... نیازمند 20 میلیارد ریال اعتبار است که کارهای طرح و نقشه آن در دست اجرا می باشد ضمن این که برای انجام کف سازی و پیاده روسازی و ایجاد آبراه نیز تنها در برخی از کوچه های قدیمی بشرویه اقدام شده است.
تخفیف صددرصدی پروانه
وی در ادامه به همکاری شهرداری با شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری اشاره و عنوان می کند: به دلیل اینکه بافت تاریخی بشرویه به نحوی درون بافت فرسوده قرار گرفته اهمیت بازآفرینی پایدار محدودهها و محلهها دو چندان می باشد.
شهردار بشرویه با اشاره به همکاری جدی شهرداری با میراث فرهنگی این شهرستان می گوید: در این راستا در بافت تاریخی بشرویه عوارض صدور پروانه شامل تخفیف صددرصدی می شود، همچنین مجوزهای لازم برای صدور پروانه و نماسازی در این بافت با تایید میراث فرهنگی صادر می شود تا بافت تاریخی شهر حفظ شود.
بلالی رها شدن برخی خانه های این بافت را معضل اساسی پیش رو می داند و اضافه می کند: در حال حاضر به طور جدی تعیین تکلیف مالکان در بافت تاریخی مدنظر قرار دارد.
وی با بیان اینکه بازار سنتی شهر درون بافت تاریخی شهرستان می باشد می افزاید: اقدامات اولیه مثل تملک و زیرسازی برای احداث پارکینگ در پشت مسجد جامع شهرستان در حال انجام است.
کمبود اعتبارات
شهردار بشرویه با اشاره به معضل وجود حیوانات موذی در بافت تاریخی این شهرستان نیز می گوید: در این زمینه جلسات مکرری برگزار شد و اخطار برای حصارکشی و دیوارکشی در این بافت داده شده است. به گفته بلالی حفظ بافت تاریخی بشرویه نیازمند همکاری تمام ادارات شهرستان از جمله میراث فرهنگی، اوقاف و امور خیریه و... می باشد. وی تاکید می کند: هر چند مسئولین مربوط برای حفظ بافت تاریخی شهرستان همت کرده اند اما وسعت این بافت تاریخی ، کمبود اعتبارات و نیز بلاتکلیفی مالکیت برخی از اماکن روند مرمت و بازسازی و حفظ این بافت تاریخی را کند کرده و بر این اساس ضرورت دارد برای حفظ شهر خشت و گلی خراسان جنوبی اعتبارات ویژه ای در نظر گرفته شود.