رنجبر-«عاقبت زمین ما را می بلعد» ، وقتی به حادثه ای فکر می کند که بیخ گوشش است، دستهایش بیشتر می لرزد، پیرزن با دلهره صحبت می کند و سطح فرو رفته موزاییک های حیاط خانه را با انگشتش نشان می دهد.
تلنگر می زند تا طغیانی اتفاق نیفتاده ،تا ستون خانه ای سست نشده و زمین آدمی را نبلعیده مسئولان دست به کار شوند. قنات پنهان حرکت خزنده و آرام زیرزمینی اش را ادامه داده و حالا هراس را بیشتر از گذشته به دل ساکنان این منطقه از شهر انداخته که از آن به نام «مهر شهر» یاد می شود.
هر روز از یکجا سر در می آورد و انگار کمین کرده تا اتفاقی را رقم بزند، این روزها نه فقط خیابان مهر بلکه اهالی کوچه 9دی 4 هم نگرانند وکابوس فرونشست زمین خواب از چشم آنان ربوده است.
دو سال است که آب ازچاه فاضلاب خانه های ساکنان مهرشهر سرک می کشد و مردم دیگر از پیگیری ها و تخلیه چاه هایی که هر سه روز تا یک هفته طول می کشد تا پر شود خسته شده اند.
راز این شهر روی آب کی برملا می شود این همان سوالی است که ذهن مردم را به خود مشغول کرده و مهم تر از آن این است که چرا پیش از ساخت مسکن مهر مطالعات لازم در این موردتوسط سازمان های مربوط انجام نشد؟
10شهریورماه سال گذشته هم خبرنگار ما پای درد دل مردم این منطقه از مهرشهر نشست و اهالی از بی مهری و بی توجهی مسئولان به خانه هایی صحبت کردند که روی آب بنا شده است.
عمق دلهره
حال با گذشت حدود یک سال و نیم از درج این موضوع در روزنامه «خراسان جنوبی» خبرنگار ما دوباره بر سفره درد دل اهالی مهرشهر در حالی می نشیند که عمق دلهره و اضطراب را می توان در چهره تک تک آن ها دید. نم خودش را تا بیرون در حیاط، داخل کوچه کشانده و به پی ساختمان نفوذ کرده و موزاییک های حیاط را به قلب زمین فرو برده است.
ترک های دیوارحیاط و ساختمان شاید زیاد عمیق نباشد اما عمق دلهره و اضطراب را می توان در نگاه تک تک اهالی این منطقه از مهر شهر دید وقتی طرح سوال هایم از پشت آیفون زن را از طبقه دوم ساختمان به داخل حیاط می کشد.
یکسال است که ساکن طبقه دوم ساختمانی درخیابان 9دی، کوچه 4 است و هراس از حفره ایجاد شده وسط حیاط خانه بر هیجان صدایش افزوده است.
شیب خانه ها را در زمان پر شدن چاه ها تاثیر گذار می داند طوری که هربار تخلیه چاه برایشان 50 هزار تومان هزینه دارد. او می گوید: چاه را تخلیه نکردیم چون کارشناسانی که از این مشکل بازدیدکردند معتقد بودند نباید چاه تخلیه شود و اگر این کار را انجام دهیم زمین بیشتر نشست می کند.
قول مسئولان برای اتصال مهرشهر به شبکه فاضلاب مسکن موقتی بر درد آن ها بوده اما خانه همسایه ها هم بی نصیب از آبی که مشخص نیست از کجا آمده نمانده است. آب قنات اینجا هم آرام نگرفته و زیرزمین کوچه های اطراف خیابان مهر پرسه می زند تا راه فراری پیدا کند ، موزاییک های حیاط خانه کنده و چاه به کوچه پشت دیوار حیاط منتقل شده است. بعلاوه چاه پر از آب انباشته ازخاک شده و حیاط نشست کرده است. زن مستاجر که در طبقه دوم سکونت دارد می گوید: هر دو ماه یک بار چاه تخلیه می شود و ترس از فرونشست زمین باعث شده تا مانع بازی بچه ها در حیاط شوم.
زن صاحب خانه هم که اضطراب حادثه ای در کمین نشسته در چشمانش موج می زند از 5 بارتخلیه چاه طی 3سال سکونتش در خانه صحبت می کند و ادامه می دهد: باید برای هر بار تخلیه چاه 70هزار تومان هزینه کنیم. آنطور که می گوید مسئولان فقط از حل شدن این موضوع در بازدیدهایشان صحبت می کنند اما هیچ اقدامی انجام نمی شود.
«عاقبت زمین ما را می بلعد» ، دست هایش بیشتر می لرزد، وقتی به حادثه ای فکر می کند که بیخ گوشش است. پیرزن با دلهره صحبت می کند و سطح فرو رفته موزاییک های حیاط خانه را با انگشتش نشانه می رود. یک سال و نیم است که در مسکن مهر آرام گرفته و از مستاجر بودن راحت شده است اما با فرو نشست زمین در محل چاه خانه دچار ناراحتی روحی شده است.
هر سه روز یک بار با همسایه اش 50 هزار تومان باید هزینه کرده تا چاه خانه را از آب انباشته شده تخلیه کنند، پرداخت این هزینه با حقوقی که از کمیته امداد دریافت می کند سنگین است. مسئولان به او هم وعده اجرای شبکه فاضلاب را تا سال نو داده اند و این موضوع را تنها راهکار حل این مشکل دانسته اند.
وعده های غیرقابل اعتماد
«وعده های مسئولان قابل اعتماد نیست.» این جمله را می گوید و از پله ها پایین می آید.
نگاه پر غصه اش به فرونشست زمین خیره می ماند وقتی از دلخوشی موقتش برای صاحب خانه شدن صحبت می کند و اینکه فکر می کرد از خانه به دوشی در آمده اما نمی دانست که اینجا حادثه ای در کمین است. هرسه روز یک بار تخلیه چاه کلافه اش کرده و می گوید: به مسئولان گفتیم احتمال جاری بودن قنات زیر ساختمان های این منطقه وجود دارد اما پاسخشان این بود که درشمال کشور هم زیر خانه ها آب جاری است و هیچ مشکلی هم پیش نمی آید.
وی با گلایه از این موضوع که چرا قبل از ساخت و ساز مسکن مهر آزمایش های آب و خاک برای این منطقه انجام نشد ادامه می دهد: هراس از فرونشست ساختمان مهمان هر روزه مان شده است و تا اتفاقی رخ ندهد مسئولان پی گیری نمی کنند.
اجرای عملیات فاضلاب کشی وعده ای است که مسئولان 4ماه پیش به او داده اند و فاضلاب کشی ازیک ماه پیش از خیابان شرافت بالاتر از 9دی شروع شده است. آنطور که می گوید همه آپارتمان های این منطقه روی آب بنا شده است و حداقل مسئولان تا زمان اجرای کامل عملیات فاضلاب کشی برای تخلیه چاه ها با هزینه خودشان اقدام کنند تا مشکلی پیش نیاید.
بعد از شنیدن گلایه های اهالی مهر شهر باید سراغ مسئولان رفت و دید دراین مدت چه کرده اند؟
ارجاع به دفتر فنی استانداری
کارشناس قنوات سازمان جهاد کشاورزی استان می گوید: تحقیقات لازم در این زمینه انجام و نتیجه مطالعات به دفتر فنی استانداری تحویل شده است که به همین منظور اکیپی برای بررسی مشکل در سازمان جهاد کشاورزی تشکیل شد که به نتایج خوبی هم دست یافت.
مهندس «امیرآبادی» از ارایه گزارش مکتوب به دفتر فنی استانداری برای تصمیم نهایی اشاره می کند و می افزاید: متولیانی که در این زمینه قصور کرده بودند شناسایی شدند و باید دفتر فنی در این مورد تصمیم گیری کند که چرا بدون بررسی گمان کرده اند قنات های این منطقه خشک شده و سازه هایی را بنا کرده اند. او توضیح می دهد: در حالی که این مشکلات باید در واحد قنوات شهرداری مورد بررسی قرار می گرفت تا بازسازی و جلوگیری از ریزش آن بررسی شود اما این تحقیقات را جهاد کشاورزی برای قنات های داخل بیرجند انجام داد.
به گفته وی قناتی به صورت پلکانی زیر قنات خشک شده دهلکوه جریان دارد که دو تا سه لیتر در ثانیه آب دارد و پیشنهادهایی هم برای استفاده بهینه از این آب برای مرمت وبازسازی قنات پلکانی و پمپاژ آب به منظور آبیاری فضای سبز مهرشهر داده شد.
مهندس «ولی پور» مدیرمسکن و ساختمان اداره کل راه و شهر سازی هم به موضوع تحویل نتایج بررسی ها به دفتر فنی استانداری اشاره می کند و می گوید: برای تهیه طرح تفصیلی جامع شهری مناطقی که به شهر الحاق می شود از دستگاه های اجرایی مانند آب منطقه ای و جهاد کشاورزی برای وجود قنات و سفره های آب زیر زمینی نظر خواهی می شود که این موضوع در مهر شهرهم روال قانونی را طی کرد و بعد سازه ها ساخته شد.
مشکل از فاضلاب نیست
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان هم ازنشت یابی لوله های اصلی با پیشرفته ترین دستگاه ها درسال گذشته صحبت می کند.
به گفته مهندس «هاشمی مقدم» نتیجه این اقدامات نشان دادکه هیچ گونه نشتی از لوله های اصلی فاضلاب به زمین وجود ندارد و زلال بودن آب هایی که چاه های فاضلاب این منطقه از مهر شهر را پر می کند دلیلی بر ادعای اوست. وی می گوید: مردم این منطقه از مهر شهر ادعا می کردند ترکیدگی لوله های فاضلاب باعث پر شدن چاه ها می شود در حالی که بر اساس تحقیقات انجام شده سنگ کف چاه ها در زیر زمین بالا است و چون این لایه نفوذ ناپذیر و سخت است باعث بالا آمدن آب می شود.
اگراعتبار تامین شود
وی از برگزاری جلسه ای در دی ماه سال گذشته با حضور مسئولان راه و شهرسازی و نماینده وزارت نیرو خبر می دهد که مقرر شد 11میلیاردتومان اعتبار از طرف این دو نهاد برای اجرای عملیات لوله کشی فاضلاب با قطر 700میلیمتر و به طول 4کیلومتر در مهرشهر تخصیص یابد. به گفته وی در حال حاضر عملیات اجرایی فاضلاب در دو منطقه مهرشهر که سطح آب زیرزمینی بالا است شروع و بخشی از تعهدات مالی وزارت نیرو محقق شده است اما 5 و نیم میلیارد تومانی که قرار بود ازطرف وزارت راه وشهر سازی تخصیص یابد هنوز تحقق نیافته است.
وی اضافه می کند: قرار است زمینی بین بولوار صیاد شیرازی و بلوار شهید ناصری به آب و فاضلاب شهری استان واگذار شود که هم اکنون در مراحل پایانی واگذاری قرار دارد و پول فروش زمین به سرعت اجرای عملیات فاضلاب کشی خواهد افزود. وی با اشاره به پیشرفت 60 درصدی عملیات فاضلاب کشی در مهرشهر می گوید: تا 10ماه دیگر این پروژه در صورت تخصیص اعتبار به پایان می رسد اما ساخت مسکن مهر در این منطقه بدون انجام مطالعات و بررسی های ژئوتکنیک خاک باعث ایجاد این مشکل شده است.
زه کش معمولی
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای استان نیز با بیان این که در این منطقه از مهر شهر سفره آب زیر زمینی نیست بلکه یک زه کش معمولی است می گوید: مشکل خانه هایی که در بحث آبیاری سطحی مشکل داشتند در کارگروه با حضور مسئولان مربوط در سال گذشته مطرح شد. مهندس «امامی» از تعیین حریم و فنس کشی دو قنات درمهر شهر صحبت می کندکه بعد از پل زیر گذر آن این حریم تعیین شده و تا 6 متر حریم برای ساخت وساز اعلام شده است و مسیر دیگری با عنوان قنات در مهرشهر شناسایی نشده و در استعلام ها این مورد اعلام شده است.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از واحدهای این منطقه در معرض خطر است می گوید: با استفاده از اعتبارات استانی و مدیریت بحران انحرف مسیر رودخانه شکراب هم به طرف رودخانه شاهرود در حال ساماندهی و پیگیری است و قرار است این رودخانه نزدیک میدان معصومیه به رودخانه شاهرود متصل شود. وی ادامه می دهد:باید فاضلاب کشی مهرشهر پیگیری و انجام می شد که هم اکنون در حال انجام است.
مشکل حل می شود
معاون دفتر فنی استانداری هم از پیگیری مشکل خانه های روی آب در مهر شهر در پایان سال 93بعد از اعتراض اهالی این منطقه از مهر شهر صحبت می کند . مهندس «آتش خیز» به مطرح شدن مشکل در ستاد تامین مسکن استان اشاره می کند که براساس مصوبه همین ستاد با محوریت نظارت دفتر فنی مقرر شد جلسات متعددی برگزار شود.
وی اضافه می کند: اولین جلسه با حضور نمایندگان سازمان جهاد کشاورزی، شرکت آب و فاضلاب شهری، آب منطقه ای و راه وشهرسازی برگزار و قرار شد هر کدام از این دستگاه های اجرایی به بررسی موضوع بپردازند. به گفته وی بر اساس بررسی انجام شده توسط شرکت آب و فاضلاب هیچ گونه نشت آبی در شبکه انتقال آب دیده نشد و به علاوه با پیگیری های راه وشهرسازی برای تامین اعتبار ارائه خدمات زیرساختی در این منطقه از طریق وزارت راه وشهرسازی نماینده تام الاختیار وزارت نیرو به مرکز استان دعوت شد. وی ادامه می دهد: بنابراین قرار شد 11میلیارد تومان برای حل مشکل هزینه شود که نیمی از طرف شرکت آب و فاضلاب و نیمی هم از طرف وزارت راه وشهرسازی تامین شود.
معاون دفتر فنی استانداری می گوید: تا کنون 3میلیارد تومان برای بازسازی شبکه پراکنده و اجرای شبکه اصلی فاضلاب از طرف شرکت آب و فاضلاب تامین شده و پروژه فاضلاب کشی از 50 درصد پیشرفت فیزیکی برخوردار است اما از آنجا که راه وشهر سازی نمی توانست 5 و نیم میلیارد تومان سهمش را نقدی بپردازد مقرر شد با فروش زمین اعتبار را تامین کند. «آتش خیز» تاکید می کند: با تامین بقیه اعتبار از طرف شرکت آب و فاضلاب تا شهریور 96 عملیات فاضلاب کشی به پایان می رسد و مشکل اهالی این منطقه برطرف خواهد شد.