رنجبر_«پول خرد نداری، سوار نشو»، راننده تاکسی این را با صدای بلند می گوید و اسکناس 1000تومانی را از پنجره بیرون می اندازد در حالی که دیگر مسافرها با تعجب و تاسف به او نگاه می کنند و هیچ نمی گویند.
کمی جلوتر در میدان ابوذر بیرجند مسافری سوار می شود که با صدای بلند با فردی که گویا مهندس است تلفنی صحبت می کند بدون آنکه به حضورافراد دیگری در تاکسی توجه داشته باشد.
راننده با سرعت از روی گل و لای خیابان عبور می کند و سر تاپای عابری را پر ازگل می کند و بی آنکه حتی عذرخواهی کند، راهش را ادامه می دهد. در و بدنه تاکسی پر ازگل و داخل تاکسی هم روکش صندلی ها پاره و کثیف است و ...
راننده در ادامه مسیر در خیابان پرتردد شهدای بیرجند دستش را روی بوق می گذارد و با راننده ای دیگر در سرعت رقابت می کند، مسافر خانم دستش را محکم تر به دستگیره بالای در تاکسی می گیرد و برای آنکه با مسافر مرد کنار دستش تماسی نداشته باشد به در می چسبد و در خود مچاله می شود.
ایستگاه بعدی
ایستگاه بعدی سه راه اسدی است، شیشه های تاکسی زیر لایه ای از گل و دود پنهان شده، راننده برای هرمسافر سری به نشانه خیر تکان می دهد تا آنکه تقاضای دربست می کنم و او ماشین را متوقف می کند.
بوی سیگار داخل تاکسی آزار دهنده است وقتی در میدان امام پیاده می شوم و کرایه را می پردازم لحظاتی طول می کشد تا راننده با خونسردی کرایه را حساب کند و در نهایت می گوید پول خرد ندارد و سپس پا بر پدال گاز می فشارد و دور می شود.
گلایه از افزایش نرخ ها
گران شدن کرایه تاکسیها داستان تازهای نیست. ابلاغ نرخ جدید کرایه ها از سویی روزنه امیدی در دل رانندگان ایجاد میکند و از سوی دیگر موجی از گلایه مسافران را به دنبال دارد.
رانندگان تاکسی از افزایش ناچیز درآمد خود خوشحالند و مردم از اینکه باید برای رفت وآمد خود هزینه بیشتری بپردازند احساس نارضایتی میکنند.
البته در این میان افرادی هم هستند که گران شدن کرایهها را حق طبیعی رانندگان میدانند و به این قضیه به شکلی عادی نگاه میکنند.
در این میان یک راننده تاکسی گلایه ها پس از ابلاغ نرخ جدید کرایه ها را به عادتی بین برخی مردم تعبیر می کند و اینکه این رقم هر چه باشد گلایه ها هم هست.
یکی دیگر از راننده های تاکسی هم در این زمینه تاکید دارد:نرخ نامه تاکسی ها بر اساس ضوابط اعلام شده اما برخی مسافران باشنیدن این موضوع برخورد زننده ای با راننده ها داشته و به هیچ وجه تاکسی متر را قبول ندارند و به همین دلیل بین برخی مسافران و راننده تنش و در گیری ایجاد می شود.
تریبون آزاد
یکی دیگر از راننده های تاکسی بیرجند هم در بحث گلایه ها از برخوردهای ناشایست برخی هم صنف هایش معتقد است باید با مسافران برخورد خوبی داشت و با چهره ای گشوده با آنها رفتار کرد.
او در عین حال که ظاهر آراسته و تمیز و پاکیزه بودن داخل تاکسی را از دیگر حقوق مسافران می داند به این نکته هم اشاره دارد که برخی راننده ها به این موارد توجهی نمی کنند. «دهنوی» همچنین از برخی راننده های تاکسی گلایه دارد این که برخی مسافران فرهنگ بستن آهسته در تاکسی را ندارند و این موضوع باعث آزار راننده و دیگر مسافرها می شود.
همچنین به گفته وی برخی تاکسی را با تریبون آزاد اشتباه می گیرند و درباره برخی موضوعات اظهار نظر و بحث می کنند.
میدان آزادی
ایستگاه بعدی میدان آزادی است. یک راننده تاکسی اخلاق خوب را یکی از ویژگی های یک راننده با فرهنگ می داند.
«کیانی»می گوید: آراسته بودن راننده و پاکیزه بودن ماشینش هم دررعایت حقوق شهروندی بسیار مهم است. وی در عین حال از برخی کم لطفی مسافران می گوید و برای تایید گفته اش مواردی را مثال می زند که به دلیل نداشتن پول خرد با برخوردهای تند مسافران مواجه شده است.
صندلی یا ارث پدری
یک شهروند که داخل این تاکسی نشسته در ادامه صحبت های راننده می گوید: برخی بدون توجه به حقوق دیگر مسافران راحت در تاکسی می نشینند و رعایت حال مسافران خانم را نمی کنند طوری که مسافر خانم مجبور میشود با هزار زحمت خودش را در اندک فضای باقیمانده جا دهد و در تمام طول راه هم خودش را مچاله کرده و به در بچسباند تا جلوی هر گونه تماس فیزیکی را بگیرد.
«رضایی» که به شدت از این مسئله گلایه دارد از راننده های تاکسی می خواهد در چنین مواردی ورود کنند.
میزگردهای کارشناسی
«خسروی» شهروند دیگری است که می گوید: برخی مسافران همین که وارد تاکسی می شوند سر صحبت را با راننده باز میکنند، انگار چند سال است که با هم رفیق هستند، از زمین و زمان میبافند تا وقتی که به مقصد برسند، البته در این میان رانندههای تاکسی هم پای ثابت هر بحثی هستند تا جایی که بعضی خودشان سر صحبت را باز میکنند که این موضوع برای برخی آزاردهنده است.
به گفته وی در این موارد تاکسی تریبونی می شود برای صحبت کردن در خصوص مسائلی که به دیگر مسافران ربطی ندارد یا دخالت و غیبت پشت سر دیگران و ... و مسافران دیگر هم مجبورند شنونده اجباری گفت وگوی مسافر و راننده تاکسی باشند.
آشنایی با فرهنگ راننده و مسافر
گلایه های راننده ها و مسافران در حالی است که یک کارشناس ارشد مدیریت امور فرهنگی در این زمینه معتقد است هم راننده های تاکسی و هم مسافران باید با فرهنگ رفتار در اجتماع خودشان آشنا باشند.
«الهام خزایلی» یکی از سخت ترین مشاغل جامعه را تاکسی رانی می داند و درک متقابل بین راننده ها و مسافران را یکی ازراه های اشاعه فرهنگ بین این دوقشر بیان می کند.
به گفته وی صحبت کردن با صدای بلند در تاکسی ها، رعایت نکردن حق دیگران در فضای صندلی تاکسی و غیبت و دخالت در زندگی دیگران از موارد ضد هنجار اجتماعی است که توسط برخی مسافران در بیرجند مشاهده می شود.
او یکی از دغد غه های رانندگان تاکسی را پول خرد می داند و در این زمینه برای پیشگیری از هرگونه تنش احتمالی تاکید می کند: مسافران قبل از رسیدن به مقصد مبلغ را آماده کنند نه آنکه موقع پیاده شدن راننده ودیگر مسافران را معطل کرده و گاهی اوقات حتی به دلیل نداشتن پول خرد باعث ایجاد تنش شوند، همچنین راننده ها هم باید پول خرد در تاکسی داشته باشند تا این موضوع باعث اعتراض و معطلی مسافران نشود.
وی تاکید می کند: برخورد مناسب راننده های تاکسی با مسافران امنیت اجتماعی را به آنان هدیه می دهد و می تواند برای مسافران الگو شود.
وی استفاده از برخی ادبیات زشت و زننده را توسط برخی رانندگان تا کسی مورد سرزنش قرار می دهد و به آنها توصیه می کند راز نگهدار مسافرانشان باشند، چنانچه مسافرآشنایی با آنها درد دل کرد در خانه و دیگر محیط های اجتماعی رازش را بر ملا نکنند.
به گفته وی رعایت این موارد توسط راننده های تاکسی باعث فرهنگ سازی و رغبت بیشتر مردم برای استفاده از تاکسی در مقابل مسافربرها می شود.
البته وی درباره فرهنگ مسافربودن هم به این نکته اشاره می کند و می گوید : مسافران هم باید عفت عمومی را رعایت کنند و شرایط سخت کاری و اوضاع معیشتی رانندگان تاکسی را در نظر بگیرند.