نگاهی به یک سنت رایج
تعداد بازدید : 84
«قربانی»،پیشکش خانه نویی
زهرا خسروی- چند روز به اسباب کشی خانه جدیدش باقی مانده است، همه کارها همان طور که می خواهد پیش می رود، اما دغدغه خرید گوسفند برای قربانی کردن قبل از اسکان در منزل جدید، ذهنش را مشغول کرده است، خودش معتقد است مکان و زمان قربانی چندان مهم نیست بلکه اصل نیتی است که به دلیل آن قربانی انجام می شود اما همسرش اصرار دارد باید گوسفند جلوی خانه جدید قربانی و مقداری از خون آن به دیوار خانه ریخته شود.
عقیده بعضی از مردم بر این است که هر کسی خودرو یا خانه جدیدی می خرد باید گوسفندی را ذبح کند و خونش را به پلاک و چرخ های آن یا روی دیوار خانه بریزد. در این بین وقتی از این افراد می پرسیم چرا قربانی می کنید می گویند که رسم است دیگر...، باید برای رفع خطر گوسفند قربانی کنی، برای این که بیمه شود! این که واقعیت قربانی کردن در چنین زمینه هایی چیست موضوع را در گفت و گو با جمعی از مردم و کارشناسان مذهبی مطرح کردیم.
نیت خیر
یکی از شهروندان با اشاره به سنت قربانی کردن برای خرید خانه می گوید: هر آن چه سبب کمک به نیازمندان و در قالب کار خیر انجام شود، مطلوب است و اگر با نیتی غیر از این باشد چندان ارزشی ندارد. «احمدزاده» ادامه می دهد: برای قربانی کردن وضعیت مالی را در نظر می گیرم، چنان چه شرایط مطلوب باشد گوسفندی برای این کار قربانی می کنم وگرنه مرغ یا خروسی و بخشی از آن را بین نیازمندان به ویژه افراد خویشاوند و همسایه توزیع می کنم.شهروند کهن سالی هم با اشاره به این که طی سال های اخیر موفق به خرید خودرو یا منزل جدید نشده است که برای آن قربانی کند، می گوید: در هر موضوعی اصل کار توکل به خدا و انجام شایسته و نیت خدایی آن است و قربانی کردن برای خرید منزل و خودروی نو چندان ضروری نیست. به نظر «حاجی آبادی»، برخی هنگام خرید منزل یا خودروی نو علاوه بر قربانی کردن، خون آن را به قسمتی از خودرو یا منزل جدید می ریزند که کار درستی نیست و توسط مردم، عرف شده است.بانوی جوانی اما نظر متفاوتی دارد و با اشاره به اعتقاد خاصی که به قربانی کردن دارد، می گوید: با توجه به عرف و بنا بر رسم و رسوم بزرگ ترهای خانواده، با هر بار خرید خودرو و منزل یا تعویض آن اقدام به قربانی و بخش زیادی از گوشت آن را بین نیازمندان توزیع میکنم تا جایی که اگر به دلایلی موفق به این کار نشوم ذهنم مشغول است. «کاووسی» می افزاید: این کار را بنا بر عرف مرسوم بین مردم انجام می دهم هر چند در این زمینه حدیث یا روایتی مشاهده نکرده ام.
سفارش به طعام
آن طور که یک کارشناس مذهبی می گوید: درباره خرید خانه به ولیمه، طعام دادن و قربانی کردن سفارش شده است و این قربانی کردن در قالب یک فدا یا صدقه است بنابراین چنان چه فرد همه گوشت قربانی را صدقه نمی دهد بهتر است بخشی را به عنوان صدقه به فقرا و نیازمندان اختصاص دهد. حجت الاسلام «اسدی» با تاکید بر این که این نوع قربانی کردن شرایط خاصی ندارد و برخی علما به منظور سلامتی و رفع مشکلات به قربانی کردن سفارش می کنند، می افزاید: برخی موارد مانند قربانی کردن گوسفند مقابل منزل یا خودرو یا پاشیدن قسمتی از خون به دیوار خانه یا لاستیک و بدنه خودرو توسط مردم به این سنت اضافه شده است.یک کارشناس مذهبی دیگر با اشاره به موارد وجوب و استحباب قربانی کردن می گوید: قربانی در قالب نذر و صدقه به منظور گشایش در امور و گرفتاری های زندگی، سلامتی امام زمان (عج)، عزاداری امام حسین (ع) و برای اطعام و مصرف فقرا و نیازمندان نیز وارد شده است اما درباره نحوه انجام قربانی به ویژه برای موارد مستحبی جدا از رعایت موارد شرعی ذبح، شرایط خاصی وجود ندارد و این موضوع به نیت و توانایی فرد بستگی دارد. حجت الاسلام «مشرفی» پاشیدن خون قربانی به در و دیوار منزل جدید یا وسیله نقلیه خریداری شده را جزو خرافاتی می داند که سندیتی ندارد و با تاکید بر این که خون خارج شده از حیوان ذبح شده نجس است، ادامه می دهد: این یعنی افراد باید از خون نجس پرهیز کنند نه این که به آن تبرک بجویند چرا که این موضوع خرافه ای است که در برخی ذهن ها باقی مانده است.به گفته وی، در قربانی کردن، اصل نیت خیر فرد است و زمان و مکان موضوعیت چندانی ندارد، حتی در مواردی با ذبح حیوانات در برخی مکان ها، علاوه بر آزار و اذیت افراد، احتمال بروز مشکلات بهداشتی و شرعی نیز وجود دارد و سبب حرمت ذبح در برخی مکان ها می شود. وی تاکید می کند: چنان چه موضوع قربانی آزاد است بهتر است بخشی از گوشت قربانی بین نیازمندان، ایتام و فقرا به ویژه نزدیکان تقسیم شود.