قاسمی
قصه بی مهری به بزرگان و مفاخر استان، گویا ابتدایی ندارد که انتها داشته باشد! خراسان جنوبی از دیرباز مهد بزرگ اندیشان، دانشمندان، علما و مفاخری بوده است که در کشور، خوش درخشیده و نام استان را به زینت فرهنگ و علم آراسته اند اما با این وجود فرهیختگان استان مانند دیگر مناطق کشور نه تنها معروف نبوده اند و شناخته شده نیستند بلکه در استان خود نیز غریب و مظلوم واقع شده اند، علما و دانشمندانی که تکرار نام و شخصیت شان مشکل و دور از ذهن به نظر می رسد و تعدادشان هم کم نیست.
از حکیم نزاری قهستانی بگوییم که بسیاری از شعرا و نویسندگان از آن جمله جامی، شاعر نامدار قرن نهم برخی از اشعار حافظ را متاثر از اشعار او میداند و معتقد هستند که حافظ از شیوه نزاری پیروی کرده است اما در این میان حافظ کجا و مقبره کوچک و ساده نزاری کجا؟! و بماند این که چقدر او را می شناسیم. ساخت نزاریه، پیشنهادی بود که چند سال قبل در شورای فرهنگ عمومی استان مطرح و مصوب اما در همان خیابان به خاک فراموشی سپرده شد و سال هاست سایه ساختمان بانک بر فضای نحیف آرامگاه او سنگینی می کند.
ساخت نزاریه مطرح نیست
شهرداری بیرجند در چند سال گذشته برای تملک دو ملک در اطراف آرامگاه نزاری اقدام کرد و بنا به آماری که شهردار بیرجند برای این کار اعلام می کند حدود یک میلیارد و 400 میلیون تومان هزینه شد. اما مالکیت آرامگاه طوری که دکتر «جاوید» بیان می کند با میراث فرهنگی است و شهرداری، پیشنهاد واگذاری آن را مطرح کرده و صحبت های اولیه بین دو دستگاه انجام شده است اما نتیجه قطعی مشخص نیست. به گفته وی موضوع جا به جایی آرامگاه و ساخت نزاریه مطرح نیست و برای ادامه کار هم تصمیمی گرفته نشده است.
امثال نزاری در استان کم نیستند. در دهه اخیر دانشمندانی از خراسان جنوبی آسمانی شدند که گاهی نام شان آن هم در محفلی از جنس خودشان یاد می شود در حالی که طی این سال ها برای حفظ یادشان و ساخت بنایی به نام آن ها فقط وعده داده شد، وعده هایی که چراغ شان می سوزد.
فرهنگسرای گنجی، فقط وعده
هفت سال قبل (تیر 91) در مراسم خاکسپاری پروفسور گنجی از احداث فرهنگسرایی به نام و یاد او صحبت و با همین هدف در گوشه ای از بوستانی به نام خودش به خاک سپرده شد. این، شاید کوچک ترین کاری بود که می شد برای زنده نگه داشتن نام دانشمندی بزرگ در علم جغرافیای جهان و ایران انجام داد حتی شهردار وقت تهران در تشییع جنازه اش به پاس قدردانی از یک عمر تلاش پدر جغرافیای نوین جهان، برای کمک به احداث فرهنگسرای گنجی در بیرجند وعده داد.
دی 92 «اسماعیلی» به عنوان نماینده بنیاد علمی- فرهنگی پروفسور گنجی گفت: فرهنگسرا با استفاده از معماری سنتی و در فضایی حدود 250 متر مربع در بوستان گنجی و محل خاکسپاری این دانشمند احداث خواهد شد. وی یک سال پس از عملی نشدن این وعده، تاکید کرد که به منظور ایجاد مکان مناسبی برای نگهداری اسناد و مدارک مربوط به پروفسور گنجی با شهردار بیرجند صحبت و زمینی هم برای احداث این مکان مشخص شد اما چون مساحت زمین مورد نظر کم است از شهردار درخواست شد در صورت امکان، فضای بزرگ تری برای این منظور تامین شود تا بنا در مجاورت بوستان گنجی احداث شود.
در این سال ها مکان مد نظر برای احداث فرهنگسرا در مزار پروفسور تعیین و در سال 93 شروع پروژه با حضور مسئولان استان و کشور از جمله دکتر بافرانی، شهردار وقت منطقه 21 تهران به نمایندگی از شهردار تهران کلنگ زنی شد و هر یک از مسئولان به نشان مشارکت کلنگی بر زمین زدند تا خشت های بنایی در شان نام و یاد مرد جهانی از بیرجند روی هم گذاشته شود اما هفت سال می گذرد اما هنوز خبری از یک خشت هم نیست و بنای فرهنگسرا بر صفحه وعده ها جا خوش کرده است.
ساخت خانه فرهنگ مود منتفی است
27 اردیبهشت 95 در حاشیه مراسم نکوداشت پروفسور «معتمدنژاد» پدر علم نوین ارتباطات ایران، کلنگ احداث خانه فرهنگ مود با حضور دکتر «انتظامی» معاون وقت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دیگر مسئولان در حالی به زمین زده شد که محل تامین اعتبار ملی یا استانی آن مشخص نشده بود بنابراین کلنگ زنی فقط یک برنامه بی نتیجه شد و هیچ خشتی روی دیوار این خانه کار گذاشته نشد. هر چند شهردار وقت مود هم به پیش بینی زمینی به مساحت دو هزار و 500 متر مربع و امکان افزایش آن اشاره و حتی مطرح کرده بود که خانه فرهنگ در سه طبقه احداث می شود اما اعتبار لازم برای ساخت آن باید از کمیته برنامه ریزی سربیشه یا از طریق بودجه های ملی اختصاص یابد.
سال گذشته سرپرست فرهنگ و ارشاد اسلامی سربیشه آب پاکی را روی دست همه ریخت و گفت: اگر چه ساخت خانه فرهنگ مود کلنگ زنی شد اما کد اعتباری ندارد و وزارتخانه کد نمی دهد. اولویت هم با اجرای پروژه های ناتمام است و در حال حاضر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای مجتمع فرهنگی هنری هم اعتبار ندارد. «عابدینی» تصریح کرد: پروژه از ابتدا هم به صورت مشروط کلنگ زنی شد و حالا هم تا استانداری کد و اعتبار ندهد نمی توان برای آن کاری انجام داد.
اما در سال گذشته چه کاری انجام شده است؟ سرپرست جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی سربیشه، برگزاری جلسه چند جانبه بین شهرداری، شورای اسلامی مود و فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید استاندار در اولین روزهای خرداد امسال را مطرح میکند که در آن مصوب شد شورای اسلامی و شهرداری، برای معرفی و تامین مکان مناسب به منظور راه اندازی خانه فرهنگ اقدام کنند تا توسط فرهنگ و ارشاد اسلامی تجهیز شود. به گفته «عارف قاسمی» در این جلسه مطرح شد با توجه به وضعیت اعتباری موجود و پروژه ناتمام مجتمع فرهنگی هنری ارشاد اسلامی در سربیشه، ساخت خانه فرهنگ منتفی اما مکان قابل تامین است.
با این وجود درباره نام گذاری مکان پیشنهادی هم صحبتی نشده است اما وی احتمال می دهد چون موضوع در نکوداشت پروفسور معتمدنژاد مطرح شده است به اسم پدر علم ارتباطات نام گذاری شود. با این وجود هنوز مکانی برای اختصاص به خانه فرهنگ مود تعیین نشده است. به گفته او در ظاهر مکان مناسبی هم وجود ندارد زیرا خانه فرهنگ نیاز به چند اتاق دارد و در مود خانه اجاره ای هم نیست البته یکی دو گزینه از خانه های تاریخی پیشنهاد شده اما باید شورا و شهرداری مود به جمع بندی برسند.
خانه دکتر شکوهی و یک امضا
سه سال از خاموشی چراغ عمر دکتر شکوهی (پدر علوم نوین تربیتی ایران) در اردیبهشت 95 در حالی می گذرد که در جلسه طرح ضیافت اندیشه، نشست نخبگان و سرآمدان خراسان جنوبی در بیرجند تفاهم نامه همکاری دانشگاه فرهنگیان و بنیاد ملی نخبگان خراسان جنوبی برای تاسیس خانه تعلیم و تربیت دکتر شکوهی در استان امضا شد. 25 اردیبهشت 95 رئیس دانشگاه فرهنگیان استان گفت: موضوع راه اندازی بنیاد علمی دکتر شکوهی با توجه به تجربه های زیاد او، قبل از درگذشت او مطرح شد. بعد از برگزاری همایش ابتدایی برای بزرگداشت مقام دکتر شکوهی، راه اندازی این بنیاد توسط بنیاد علمی نخبگان استان مطرح و قرار شد تفاهم نامه ای در این زمینه با بنیاد نخبگان منعقد شود.
تنها کار انجام شده برای دکتر شکوهی در سال گذشته، جلسه ترحیم و نکوداشت در آیین هشتاد و یکمین سال تاسیس تربیت معلم در استان و برپایی نمایشگاهی از آثار دکتر شکوهی در دی گذشته و تهران است. دکتر «مهدی زاده» گفت: برای راه اندازی خانه تعلیم و تربیت، وعده های بنیاد نخبگان به دلیل نبود اعتبار محقق نشد و امور اداری خانه نیز همان طور بر زمین مانده و به جایی نرسیده است البته راه اندازی خانه تعلیم و تربیت باید در قالب سمن های مردم نهاد باشد که قواعد خاص خود را دارد. این، گوشه ای از کم مهری ها به مفاخر استان است، مشاهیری که شاید روزگار تکرار آن ها را شاهد نباشد در حالی که حتی از داشتن بنایی برای یادبود که ارثیه ای به منظور حفظ هویت شان باشد محروم مانده اند.