قاسمی
عملیات آزادسازی خرمشهر را تاریخ خوب به یاد دارد، همان که دیوار موانع سخت ایجاد شده در آن به همت رزمندگان فرو ریخت و دشمن تا دندان مسلح برای ادامه دار کردن حضورش در خاک ایران، راه به جایی نبرد و با شکستی سنگین به خاک خودش عقب نشست. حال در چهلمین سالگرد دفاع مقدس بازخوانی ورق هایی از کتاب عملیات بیت المقدس و آن فتح بزرگ و از زبان رزمندگان این عملیات خالی از لطف نیست.
«حسین زمردی» یکی از رزمندگان و مجروحان استان در عملیات بیت المقدس است. نبردی که به دلیل اهمیت و گستردگی آن چند عملیات زیرشاخه و ایذایی از جمله کرخه 9 داشت تا رزمندگان بتوانند وارد خرمشهر شوند. می گوید: نبرد از منطقه بستان برای منحرف کردن دشمن آغاز شد تا نیروها بتوانند برای آزادسازی خرمشهر اقدام کنند. بچه ها با بند پوتین و هر چه می توانستند آکوستیک ها را به هم بستند تا پلی بر کرخه بسازند، پل هایی که به خیبری معروف بود. خط نبرد شلوغ و عجیب شده بود و با نیروهای عراقی در یک راستا بودیم و هیچ یک قابل تشخیص نبود. او به یاد دارد که از بیرجند خیلی ها در عملیات حضور داشتند. شهید هاشم آبادی، زنگویی، حسین زاده و... در کنار هم بودند. دشمن منور می زد اما آن ها می نشستند تا در دید نباشند، شبی پر ماجرا بود. دشمن استحکامات قوی و زیادی برای حفظ خرمشهر به کار برده بود، از تله تا سیم خاردار، آهن آلات و... . به هر طریق راه های ورودی به خرمشهر را بسته بود البته خودشان معبرهای شخصی داشتند اما با همه شرایط خرمشهر از نظر مسائل استراتژی برای ما اهمیت زیادی داشت و باید آزاد می شد.
برهم زدن تمرکز عراقی ها
این رزمنده ادامه می دهد: صدام گفته بود که اگر ایران خرمشهر را آزاد کند کلید فتح بصره را به آن ها می دهم بنابراین فتح خرمشهر برای ما خیلی مهم بود. آن ها خودشان را از نظر نظامی قوی می دانستند و بیشتر نیروهایشان در خرمشهر مستقر بود بنابراین باید تمرکزشان را بر هم می زدیم و چاره ای جز نبردهای ایذایی نبود. نبردهایی که پیشرفت های خوبی داشت و سیستم دفاعی عراق را به هم ریخت و مجبور شد نیروهای خود را متوجه کرخه کند و این موضوع به پیروزی ما و سپس فتح خرمشهر منجر شد.
این فتح به آسانی میسر نشد زیرا خیلی ها مجروح و شهید شدند. بچه ها از خودگذشتگی را تمام و کمال نشان دادند. عبور از پل خیبری راحت نبود و اگر کسی در آب می افتاد از گل و لای بیرون نمی آمد و شاید کیلومترها بعد پیکرش پیدا می شد. 24 ساعت آب خوردن نداشتیم. از دور دو دبه نزدیک سنگرهای دشمن دیدم نمی دانستیم سم است یا آب، گفتم می روم و می آورم، بچه ها مراقب بودند تا این که دبه ها را با زحمت و ترس آوردم اما همه با وجود تشنگی به هم تعارف می کردند و بعد از ساعت ها تشنگی، سهم مان از آب در حد مزه کردن بود.
به گفته این رزمنده، موفقیت عملیات اهمیت خاصی داشت چرا که امام (ره) هم تاکید بر فتح خرمشهر داشتند. موقعیت این منطقه هم برای دو کشور حساس بود، آن ها برای تصرف مناطق نفت خیز آمده بودند اما نمی دانستند چه می شود. وقتی امام (ره) گفت خرمشهر را خدا آزاد کرد ما به چشم آن را دیدیم. فتح خرمشهر درست مثل بالا رفتن از دیوارهای 5 متری بدون پله و نردبان بود. استحکامات دشمن، تیرآهن های 16 و 12، سیم خاردار خورشیدی، موانع رو و زیر زمینی، باران خمپاره، راکت، استفاده از انواع هواپیماها، منطقه مین گذاری شده و... خودروهایی که به طور عمودی در گمرک چیده بودند تا بالگرد نتواند ورود کند.
او از تجهیزات ابتدایی نیروهای خودی که کلاش و ژ . سه بود می گوید و می افزاید: امکانات ما در حد ابتدایی و زاغه ای، ویران و به جامانده از رژیم قبلی بود در حالی که عراق مدرن ترین تجهیزات را داشت. اطلاعات منطقه را با هواپیمای جاسوسی آواکس به دست می آورد اما نیروی ما شبانه با هزار مشکل و خطر برای شناسایی منطقه می رفت و این سوال وجود داشت که بر می گردد یا نه؟ گاهی در برگشت به مشکل می خورد و بدون برنامه مجبور به تغییر مسیر می شد در حالی که در جنگ نباید زمان از دست برود.
عملیات فراموش نشدنی
«غلامرضا کبودی» رزمنده دیگر از عملیات بیت المقدس و آر پی چی زن بوده است. می گوید: شب عملیات، تمام خاطره بود. همه با عشق از پل رود کرخه گذشتیم، از همان پل ها که با آکوستیک درست شده بود. حمله با ذکر یا علی ابن ابیطالب(ع) شروع شد.
یادش هست 300 نفر از بچه های بیرجند در گروهانش بودند از جمله شهید زنگویی، خائف، فایده، خامسان و .... شب عملیات آرپی چی زن گروهان بلند شد و شلیک کرد. وی می گوید : گلوله بعدی را آماده کردم و برای تحویل ایستادم که گلوله ای به کتفم خورد. هنوز سنگینی کوله پشتی را روی دوشم داشتم که یک گلوله به پایم اصابت کرد. شهید هاشمی جلویم بود که تیر به پیشانی اش خورد و روی زمین افتاد. تا صبح نیروها از روی ما رد می شدند. شهادتین را خوانده بودم، نزدیک صبح بود که خبر خوش شکسته شدن خط را شنیدم، صبح شهید فایده با چفیه خونی دور کمر و چند اسیر آمد و به آن ها گفت من را بیاورند. در حال عبور از رودخانه بودیم که موج خمپاره آکوستیک های پل را بلند کرد و در آب افتادم که به کمک پیرمردی از آب بیرون آمدم و پس از آن بیهوش شدم و ... او با اشاره به این که خاطرات و رشادت های رزمندگان در این عملیات فراموش شدنی نیست، مهم ترین عامل موفقیت رزمندگان اسلام را فرمانبری از امام(ره) و همدلی می داند و می گوید: هدف دیگر دفاع از ناموس و وطن و رضای خدا و باز پس گیری خاک کشور از دشمن غاصب بود و همه با حال خوش معنوی، با ذکر، دعا و صلوات پیش می رفتیم تا شهادت نصیب مان شود.
ثبت اسناد و خاطرات
در کنار این رشادت ها برای ثبت و ضبط وقایع دفاع مقدس کارهایی انجام شده است. معاون فرهنگی اداره کل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس می گوید: امسال به مناسبت چهلمین سالگرد دفاع مقدس از این هفته نکوداشت شروع شده است و هر مناسبت گرامی داشته می شود. بزرگداشت فتح خرمشهر با رونمایی از پنج موشن گرافی و برای اولین بار شروع شد که نقش رزمندگان و شهدای شاخص استان در عملیات بیت المقدس را بیان می کند افزون بر این تمام مصاحبه های رزمندگان استان در این عملیات، ثبت و ضبط شد.
«رحیم آبادی» یک اقدام دیگر را چاپ خاطرات فرماندهان و رزمندگان شاخص استان در این عملیات در همایش دو هزار شهید استان بیان و اضافه می کند: ثبت و ضبط اسناد رزمندگان استان و پیاده سازی خاطرات آن ها انجام می شود و دستگاه هایی مانند فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه هنری و بسیج هنرمندان از آن استفاده می کنند.
به نظر وی پرداختن به عملیات بیت المقدس بعد از سال ها هنوز هم ضرورت دارد چرا که اشغال خرمشهر از مهم ترین برگ های برنده عراق بود که می خواست ایران را وادار به شرکت در مذاکرات صلح به نفع خود کند. خرمشهر در منطقه ای استراتژیک بود که به ادعای صدام با فتح خرمشهر، بیشترین ظرفیت نیروهای مردمی ایران اسلامی پای کار آمدند چون عملیات بیت المقدس از اولین نبردها بود و مردم با همه توان معنوی و مادی خود در صحنه حاضر شدند.به گفته وی در این نبرد دو لشکر کامل عراق منهدم، 5 هزار و 400 کیلومتر از خاک کشور و پادگان هویزه هم آزاد و مرز بین المللی ایران و عراق تعیین شد.او حضور سه نفر از فرماندهان خط شکن خراسان جنوبی در این عملیات از جمله شهیدان فایده، آهنی و آخوندی را از اهمیت بالایی برخوردار می داند و توضیح می دهد: آن ها بیشترین نقش را در آزادسازی خرمشهر داشتند و از نظر تعداد نیرو هم از خراسان جنوبی جمعیت زیادی در نبرد شرکت داشتند.
نقش استان
او بازخوانی عملیات بیت المقدس و خاطرات این نبرد بزرگ توسط فرماندهان شاخص استان را از دیگر اقدامات بیان می کند و با اشاره به برپایی نمایشگاه های سالانه اسناد و عکس رزمندگان و شهدای استان، بومی سازی پوسترها و بنرها و عکس رزمندگان استان در عملیات بیت المقدس، تصریح می کند: با وجود این باز هم در خصوص پاسداشت و یادمان رزمندگان و شهدای استان در این نبرد کار زیادی انجام نشده است. وقتی صدام درباره شهادت شهید آهنی، می گوید آهن خمینی(ره) را کشتیم، او شخصیت کمی نیست و باید بیشتر از این ها به او و امثال وی پرداخت تا در کشور هم شناسانده شوند. به گفته وی در افتخارات استان 55 شهید در عملیات بیت المقدس و به ویژه 12 نفر از بیرجند، 33 جانباز و حضور 700 رزمنده ثبت شده است که برای منطقه ای در شرایط آن زمان، افتخار کمی نیست. او با تاکید بر این که اقدامات انجام شده در این باره کافی نیست، می گوید: مستند سازی شروع شد و در فضای مجازی بیشتر کار کردیم و هر چه اسناد بیشتر می شود فعالیت ها هم افزایش می یابد و جمع آوری مستندات و خاطرات اولویت کار است. به گفته وی مصاحبه ها و خاطرات و ... در تولید کتاب و مستند سازی دفاع مقدس کاربرد دارد و 20 کتاب از فرماندهان و رزمندگان عملیات و فتح بیت المقدس چاپ و پنج موشن گرافی ساخته شده است که کافی نیست و این راه هنوز ادامه دارد.