گزارشی از بازار کارگری در بیرجند
تعداد بازدید : 9
کارگران بی سامان
10 هزار کارگر ساختمانی استان خارج از گود حمایت قرار دارند
گروه جامعه
سال هاست برای آن که لقمه ای نان بر سر سفره زن و فرزند ببرد، کارگری می کند. صبح خورشید سرنزده شاقول و تیشه را در کیسه می گذارد. لباسی مندرس که از سر و رویش خاک می بارد به تن می کند. پاپوش ها را پا می زند و عازم کنجی از خیابان می شود. برایش فرقی نمی کند سرمای زمستان باشد یا آفتاب داغ تابستان. در خیابان به انتظار می نشیند تا کسی تقاضای کارگر کند و روزی اش برسد. یک روز کار دارد و روزی هم هر چه می نشیند، خبری نمی شود. اگرچه قرار بود برای حفظ کرامت جمعیت 10 هزار نفری کارگران ساختمانی و البته حفظ مبلمان شهری، ایستگاه هایی ایجاد و در کارشان سر و سامان و نظمی باشد اما گویا این سامان دهی نیز همچون سامان دهی دیگر مشاغل فقط در حد حرف است. آن چه این روزها سبب شده است تا دوباره گزارشی از بازار کارگری و وضعیت آنان کنار گذر بنویسیم نرخ دستمزدها و برخی ضعف های عملکردی برای حمایت و نظارت بر این قشر است. آن طور که گفته ها حکایت دارد نرخ دستمزد کارگران کنار گذر هم حباب دارد و دستمزد روزانه یک کارگر ساده از ۹۰ هزار تومان یک باره به ۱۸۰ و ۲۰۰هزار تومان رسیده است. هر چند کارگران این دستمزد را هم با توجه به تورم و گرانی اقلام، بیمه و ... کم می دانند اما آن سوی ماجرا کارفرمایانی هستند که از افزایش یک باره دستمزدهای کارگر در کنار گرانی دیگر اقلام ساختمان سازی گلایه دارند.
گشتی در بین کارگران
راهی گذرهایی می شوم که برخی روزها کارگران مشغول بیکاری و دو طرف میدان در حاشیه خیابان ایستاده اند. عده ای مشغول گپ و گفت روزانه هستند و با یک چشم خیابان را نظاره می کنند تا اگر خودرویی برای گرفتن کارگر آمد از قافله عقب نمانند.
خودرویی برای جابه جایی مقداری بار توقف می کند. از چپ و راست، بالا و پایین خودرو کارگران بدون توجه به این که کرونایی هم وجود دارد، سر در خودرو می کنند. برای خالی کردن بار به سه نفر احتیاج و مزد هر کدام 200 هزار تومان است. سه نفر در را باز می کنند و گویا پس ازمذاکره این دستمزد و کار دندان گیرشان نیست. یکی دو بار افراد سوار و پیاده میشوند.
پیراهن ورزشی قرمز بهتن دارد و به جمع کارگرانی که بیفاصله نشستهاند، اشاره میکند. با لحن پرسشی میگوید: سر گذر هم کرونا مینشیند؟ خودش میگوید: خدا برای ما بسازد! آنطرف خیابان، پرایدی خاکستری از میان حلقه کارگران بیرون میآید و همچنان با یک سرنشین به طرف حاشیه قلعه میرود.ساعت نزدیک ۱۰صبح است. یکی از کارگران نرخ دستمزد ها را این گونه اعلام می کند: تا 3 بعد از ظهر، ۱۵۰تومان. به گفته وی نرخ اصلی برای کار ساده ساختمانی ۱۸۰هزار تومان شده است. همچنین برای یک روز کاری از سرصبح تا 3 عصر و در ماه رمضان از 5 صبح تا ۱۲ظهر نرخ همین است. مزد استادکار هم حدود ۲۵۰هزار تومان است و شاید بیشتر. این نرخ بازار کارگران ساختمان در حاشیه میدان امامحسین(ع) است که از جوان ۲۰ساله تا پیرمرد ۶۰ساله را برای یافتن کاری در توان و با مزد مناسب بهانتظار نشانده است.
اما در بازار کارگری چهار راه شهید بهشتی، برای هر ساعت کار ۳۰هزار تومان پیشنهاد میدهند و روزانه ۲۰۰هزار تومان! میگویم: ۱۵۰ خوب است؟ میشنوم: این پولها چیزی نمیشود؛ یک کیلو مرغ ۲۵هزارتومان شده است!. دیگری که بدن ورزیدهای دارد، برای بردن هر کیسه سیمان به طبقه دوم، چهار تا پنج هزار تومان پیشنهاد میدهد. کارگران نشسته در آن سوی چهارراه هم کار اجارهای را بر روزمزد ترجیح میدهند.
از خیابان نواب به طرف چهارراه مدرس میروم که فریاد یکی از کارگران توجهم را جلب می کند؛ همگی از عرض خیابان میگذرند و اطراف سمندی سفید را میگیرند ولی چند لحظهای نمیگذرد که مانند تیمی که موقعیت گلزنی را از دست داده باشد، با دستان آویزان و چشمان بهزمیندوخته شده به پیادهرو میروند.کارگری می گوید: سال گذشته روزی 90 هزار تومان دستمزد می گرفتیم. امسال بسته به کاری که می خواهیم انجام دهیم بین 180 تا 200 هزار تومان دستمزد می گیریم. وقتی می گویم: این میزان زیاد نیست؟ می گوید: همه اجناس گران شده است. اگر کارگری بخواهد کمتر از این مزد بگیرد برایش نمی صرفد. او می گوید: البته افرادی هستند که با دستمزد پایین تر کار می کنند اما کنار گذر نمی آیند. چرا که در کنار گذر این نرخ توسط کارگران مشخص شده است و پایین تر از این مقدار نرخ گذاری سبب درگیری می شود. او می گوید: بیشتر کارگران ساختمانی بیمه نیستند و اگر بخواهند هزینه بیمه هم بپردازند باید دستمزد بیشتری بگیرند.
دستمزدهای غیر منطقی
رئیس انجمن صنفی کارگران بیرجند هم می گوید: کارگران کنار گذر کارگر ساده تلقی می شوند که طبق حداقل دستمزد تعیین شده توسط شورای عالی کار به اضافه هزینه ایاب و ذهاب، بیمه و ... دستمزدشان تعیین می شود. به گفته «علیزاده» تعیین دستمزد 180 و 200 هزار تومانی منطقی نیست و ما هم به عنوان انجمن صنفی کارگران چنین دستمزدی را تعیین و تایید نمی کنیم. وی می افزاید: اگر چه نرخ تورم و کالاهای ضروری بالاست اما چنین دستمزدهایی شاید برای کارگران قانع کننده باشد اما برای کارفرما آن هم در چنین شرایطی توجیه ندارد و سبب می شود تا شاهد افت کار باشیم.
کارگران ساختمانی بدون حمایت
وی با اشاره به طرح سامان دهی کارگران که در سال 96 در اختیار سازمان های مرتبط قرار گرفت، می افزاید: برای سامان دهی و تکریم کارگران قرار بر احداث ایستگاه کارگری بوده که تاکنون محقق نشده است. به اظهار وی دستمزد استادکار هم که هر سال قبل از شروع سال جدید مصوب می شد به سبب مشکلات و تورمی که در سال گذشته سبب آسیب به این قشر شد ما را بر آن داشت که برای مصوب کردن دستمزد استادکارها در روزهای بعد از شروع سال نرخ گذاری کنیم تا این جامعه کمترین ضرر را داشته باشند. از این رو اگر افزایش دستمزدی انجام شده خودسرانه بوده است و البته باید گفت قانون مصوبی هم برای نرخ گذاری دستمزدها نیست. وی می افزاید: دستمزد استادکار بر اساس متراژ کاری که در طول روز انجام می دهد به اضافه دستمزد کارگری که پرداخت می کند، تعیین می شود.
بیمه، مشکل اصلی
رئیس انجمن صنفی کارگری می گوید: کارگران واقعی صبح زود به کار گرفته می شوند. تعدادی از افراد کنار گذر کارگر نما هستند. به نام کارگر در کنار گذر می ایستند و در پشت پرده، توزیع مواد مخدر می کنند. همچنین برخی هم این روزهای کرونایی که بسته های معیشتی توزیع می شود آن چه را سهم کارگر واقعی است ،می گیرند و ... . وی با بیان این که آمار مشخصی از تعداد کارگران ساختمانی نداریم اما طبق برآوردها جمعیت این قشر به بیش از 10 هزار نفر در استان می رسد که هیچ حمایتی از آن ها نمی شود و بیشتر آن ها مشکلات بیمه ای، بیشتر این قشر از بیمه برخوردار نیستند و بیش از هزار و 500 کارگر هم در صف درخواست بیمه قرار دارند.