به منظور گسترش فرهنگ پاسداشت مواریث کهن فرهنگی و بومی، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور طرحی را با عنوان هر خانه یک موزه در کشور به اجرا درآورده است.
راه اندازی موزه های استاندارد و با ضوابط علمی بزرگ ضمن آنکه بسیار پر هزینه هستند روند ساخت طولانی و چندین ساله را طی می کنند.
در این میان نگهداری از موزه ها نیز نیازمند به کارگیری نیروهای متخصص زیادی است که برای دولت به کارگیری شده و استخدام آنان مقدور نبوده ومستلزم صرف هزینه های هنگفتی است.
گرچه احداث موزه های بزرگ از وظایف سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور است و تا کنون نیز چند موزه بزرگ راه اندازی شده اما احداث چنین موزه هایی در مراکز استان ها نمی تواند پاسخگوی معرفی تمام ظرفیت های آثار فرهنگی و تاریخی کشور باشد.
از این رو سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در نظر دارد با کمک و همراهی مردم طرح هر خانه یک موزه را که می تواند یک اتاق کوچک و ساده باشد اجرایی کند. تاکنون چند مجموعه خصوصی با ارزش توسط علاقه مندان در کشور راه اندازی شده ولی این ظرفیت در کشور وجود دارد که هر خانواده مجموعه ای از اشیای فرهنگی و مردم شناسی و آنچه را به عنوان یادگارهای خانوادگی دارد با نام موزه در خانه راه اندازی کند.
چرا چنین تدبیری در حوزه موزه ضرورت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور شده است؟
می دانیم که مشکلات برخی جوانان امروز کشور ناشی از شناخت نداشتن از هویت گذشته خود است و همچنین می دانیم که هویت بخشی فعالیت و اقدامی فرهنگی است و باید از ابزار فرهنگ و هنر برای تعالی دانش و هویت جوانان بهره برد. اقدامی که نیازمند آن هستیم تا به خانواده رجوع کنیم و راه حل موضوع را ابتدا از خانواده بجوییم.
اگر کودکان ما در خانواده بیاموزند که فرهنگ ، اصلی ترین عامل تعالی خانواده و جامعه است قطعاً لوازم و ابزار مادی و معنوی فرهنگ را شناخته و صد البته آن را پاس داشته و نگهداری خواهند کرد.
اگرفرزندان ما بیاموزند مواریث فرهنگی واجد ارزش هستند قطعاً در آینده آثار تاریخی و فرهنگی خود را نابود نکرده و در راستای حفظ میراث کهن خود خواهند کوشید.
نهاد خانواده مهم ترین کانون فرهنگی است و می تواند اولین موزه که یکی از مراکزمهم انتقال فرهنگ است از خانه آغاز شود.
باید به کودکان بیاموزیم اشیای فرهنگی دارای ارزش هستند و نباید به آنها به دید تحقیر نگریسته شود. باید خانواده ها بیاموزند که گذشته راز و رمزهایی دارد که باید آنها را شناخت و احترام گذاشت.
خاطرات خانواده، ارزش ها و میراث خانواده می تواند در خانه به عنوان موزه ثبت و نگهداری شود. خانواده کانون روابط انسانی، عاطفی و فردی است و این کانون می بایست با نخستین مرکز فرهنگی تحت عنوان موزه خانواده ماندگار شود.
اگر گستره موزه از خانواده به هر محله، هر شهر و منطقه افزایش یابد در آینده مجموعه ای بزرگ از موزه های متنوع که متولی و حافظ آن مردم هستند به وسعت ایران بزرگ خواهیم داشت.
وقت آن رسیده است تا گنجه های خانه ما از کالای کریستال و چینی که متعلق به کشور و فرهنگ ما نیست خالی شده و به جای آن یادگاران نیاکان جای گیرند.
هنگام آن است که اشیاء ، دست خط ها،عکس ها و لوازم با ارزش خانوادگی را در گنجه ها به نمایش بگذاریم و به دیگران بیاموزیم که ما به وسعت خانواده بزرگ ایرانی تاریخ و پیشینه فرهنگی داریم. وقت آن شده است تا رفتن به موزه یک نیاز جدی و ضروری خانوادگی شود.
و بدانیم تاسیس موزه یک اقدام ارزشمند فرهنگی است تا در کنار آن کانون هایی برای جوانان فرهیخته، علاقه مند و هنرمند تشکیل شود.
با راه اندازی موزه های محلی و منطقه ای محفلی برای جوانان برومند ایرانی نیز فراهم می شود تا در موزه هایی چون ورزش، کشاورزی، پزشکی، صنعت، هنرمندان، معماری، مشاهیر و مفاخر، وقف، نسخ خطی و... بتوانند رشد کنند و در ارتقای فرهنگ خود بکوشند.
این امری مهم است که قطعاً با راه اندازی موزه ها میسر خواهد شد. ثابت شده که مردم بهتر از مراکز دولتی می توانند در نگهداری اشیای فرهنگی و هنری بکوشند و از آنها حفاظت کنند، این رویکردی است که سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بدان امید دارد و برای تحقق آن با کمک و مساعدت مردم تلاش و کوشش می کند .
علی شریعتی منش
معاون میراث فرهنگی خراسان جنوبی